Spookstad Madrid wacht angstig op de grote coronapiek
Het aantal coronabesmettingen loopt in Spanje razendsnel op. Na Italië is Spanje het meest getroffen land van Europa en intussen heeft het land zelfs meer doden dan China. Vooral de Spaanse hoofdstad Madrid is getroffen. Volgens correspondent Alex Tieleman is het daardoor een ware spookstad.
De rolluiken zijn naar beneden bij kroeg Bodegas Casas en bij de ijssalon met het lekkerste roomijs van Madrid, waar ik jarenlang op uitkeek vanuit mijn werkkamer. Mijn oude straat om de hoek van het enorme treinstation Atocha is uitgestorven.
Madrid staat met het hoogste aantal besmettingen en doden van het land in de frontlinie van de coronacrisis. In mijn oude buurt houdt men zich goed aan de quarantaine die nu al twee weken duurt, laat buurtbewoner Fernando weten. Hij gaat nog wel iedere dag naar zijn werk bij de Spaanse spoorwegen, waar hij urenlang naar grote beeldschermen tuurt om het treinverkeer te monitoren.
Die treinen zijn nu zo goed als leeg. "Het is heel rustig in onze 'comunidad' (gemeenschap)", schrijft de Colombiaanse conciërge Dora op WhatsApp. Zij woont in een kleine woning op de begane grond van mijn oude appartementencomplex. Starend door een klein luikje hield zij altijd met een arendsoog in de gaten wie er in- en uitliep. Dat is nu bijna niemand meer.
Wachten op dat verschrikkelijke telefoontje
De Madrileense Vanesa (39) kan niet aan de telefoon komen, want ze is de hele dag aan het huilen, vertelt ze in een lange e-mail. Dinsdagochtend vroeg overleed haar oom Julio (76) aan de gevolgen van het coronavirus. Een bed op de intensive care in een van de uitpuilende Madrileense ziekenhuizen was er niet.
Volgens Vanesa viel haar oom tussen wal en schip, omdat de ziekenhuizen de ic-bedden nu reserveren voor jongeren en de alleroudste patiënten. Julio's twee jaar oudere broer Felipe is nu ook besmet met het virus en ligt op sterven.
Vanesa komt uit een grote hechte Madrileense familie. Haar moeder en ooms kwamen net als velen die zich Madrileen noemen uit de provincie naar de hoofdstad voor een beter leven. Felipe en Julio deden van alles om de kost te verdienen, de laatste jaren reden ze taxi.
Ondanks de hoge leeftijd beleefden Julio en Felipe nu juist de mooiste momenten van hun leven, weet Vanesa: "Ze waren kerngezond en hadden alle tijd van de wereld om te reizen en fijne dingen te ondernemen in en om het huis. Ze genoten van alles waar ze tijdens hun werkende leven geen tijd voor hadden".
Nu is Julio dood en vecht Felipe voor zijn leven. Ook voor hem is er geen ic-bed beschikbaar. "Wij wachten op dat verschrikkelijke telefoontje. Maar we proberen ook de hoop niet te verliezen op een wonder en dat hij uit zichzelf, zonder beademingsapparatuur, kan blijven ademen".
IJsbaan als mortuarium
Het altijd sprankelende Madrid is voor Vanesa nu veranderd in een treurige stad die in angst leeft. Het Retiro-park, in de buurt van mijn oude appartement, waar het normaal gesproken wemelt van de wandelaars, zit potdicht. In het stadshart zijn het Puerto del Sol en het Plaza Mayor verlaten.
Een deel van het enorme congrescentrum IFEMA, waar in december de VN-klimaattop nog plaatsvond, is nu getransformeerd tot een noodhospitaal. Een kunstijsbaan wordt gereedgemaakt als mortuarium omdat de Madrileense begrafenisondernemers de toestroom van doden niet meer aankunnen.
Tot de coronacrisis uitbrak, had Vanesa eigenlijk een heel normaal leven, vindt ze: werk, vrienden, familie, uitgaan, reisjes. "Terugkijkend was dat leven eigenlijk geweldig. Al die dagelijkse dingen hebben wij toen niet genoeg op waarde geschat".
Wat er is aan de hand in Spanje?
De regio Madrid is Spanje's grootste coronabrandhaard met meer dan 19.000 besmettingen en 2412 doden. Spanje heeft in totaal meer dan 64.000 besmettingen en 4858 coronadoden. De Spaanse autoriteiten verwachten deze dagen de piek te bereiken van het aantal coronabesmettingen. Al is de verwachting dat het coronavirus ook in de rest van Spanje de komende tijd verder om zich heen zal grijpen.
Het Spaanse zorgsysteem kan de golf coronapatiënten intussen nauwelijks aan. Naast een groot gebrek aan beschermende maskers en kleding zijn meer dan 5.000 zorgmedewerkers zelf besmet geraakt met het coronavirus.
De autoriteiten hebben rond de duizend aanhoudingen verricht en meer dan 100.000 Spanjaarden aangeklaagd omdat zij zich niet aan de quarantaineregels hielden. Die regels gingen half maart in en zijn inmiddels verlengd tot 11 april.
De oorlog van de 21e eeuw
Vanesa is teleurgesteld dat de Spaanse regering niet eerder heeft ingegrepen. "Ons gezondheidssysteem is een van de beste ter wereld. Maar dat helpt ons niet. De hulp die wij nu krijgen is niet goed genoeg en komt te laat".
Ze voelt deze dagen vooral heel veel onmacht en woede: "Ze laten onze ouderen sterven. De generatie die dit land heeft opgebouwd, waar wij dankzij hun inspanningen in mogen leven". Voor Nederland heeft Vanesa een waarschuwing. "Dit is geen grap. Dit is de oorlog van de 21ste eeuw die wij hier doormaken".
Toch haalt de coronacrisis bij haar stadsgenoten het beste naar boven. Zoals het massale applausconcert (zie video bovenin dit artikel) dat nog iedere dag massaal door de straten van Madrid en de rest van Spanje klinkt voor het zorgpersoneel, de politie en de vuilophalers. Buurtbewoners die boodschappen doen voor ouderen doet haar goed.
In mijn oude appartementencomplex ligt gelukkig nog niemand in het ziekenhuis. Conciërge Dora kan alleen maar afwachten in haar woning. "Wij vervullen onze plicht en wachten tot het voorbij is. Pas goed op. Dat God je mag zegenen", schrijft ze, met emoji's van een bidhandje, een kus en een vechtgebaar.