Oeigoeren over gevonden 13 ton mensenhaar: 'Waarschijnlijk uit strafkamp'
Hard bewijs is er (nog) niet, maar volgens Oeigoeren zelf kan het bijna niet missen. De 13 ton mensenhaar die deze week door de Amerikaanse douane werd onderschept, is volgens een Oeigoeren-organisatie hoogstwaarschijnlijk afkomstig uit een van de strafkampen waar China een miljoen Oeigoeren vasthoudt. "We weten van overlevenden hoe het gaat."
"Niets van de Chinese overheid verbaast me nog", zegt Zumretay Arkin tegen RTL Nieuws. Arkin is actief voor het World Uyghur Congress, een internationale organisatie die zich inzet voor de Oeigoeren. Het mensenhaar dat in New York in beslag werd genomen, was alweer de tweede onderschepte lading dit jaar en had een straatwaarde van ruim 700.000 euro. "Het enige dat me nu verbaast, is de mate waarin het gebeurt."
Concentratiekampen
De Oeigoeren zijn een islamitisch volk in het Westen van China. Vooral sinds 2016 heeft de Chinese overheid het op ze gemunt. China ziet de Oeigoeren als potentiële terroristen en stuurt ze naar 'heropvoedingskampen'. Daar moeten Oeigoeren en lokale minderheden onder dwang veranderen in een soort Chinese modelburgers. In de praktijk blijkt het te gaan om concentratiekampen.
Dat Oeigoeren in Chinese strafkampen onder dwang worden kaalgeschoren, staat eigenlijk wel vast. Arkin wijst op verschillende verhalen van Oeigoeren die een kamp zijn ontvlucht. Zowel mannen als vrouwen vertellen dat ze bij binnenkomst al worden kaalgeschoren. "Door de angst kunnen ze geen nee zeggen."
Kaalscheren voor maximale impact
Een van die verhalen werd verteld door Mihrigul Tursun, in 2018 tijdens een hoorzitting in het Amerikaanse Congres. "Ik werd naar een kamer met een elektrische stoel gebracht", vertelde de vrouw. "Er hingen riemen en zwepen aan de muur. Ik werd op een hoge stoel gezet. Mijn handen en voeten werden vastgeklikt. Mijn hoofd werd kaalgeschoren voor de maximale impact. De autoriteiten zetten een soort helm op mijn hoofd. Iedere keer dat ik een elektrische schok kreeg, schudde mijn lichaam heftig en voelde ik de pijn in mijn aderen."
Als je de verhalen van ontsnapte Oeigoeren leest, merk je dat er nog veel meer dingen gebeuren. Verkrachtingen, opsluiting in een hok van nog geen meter, injecties met gif. Over het kaalscheren zegt Arkin: "Alles bij elkaar past het wel in het beeld dat over de kampen wordt geschetst."
'Oeigoeren te koop'
Mensenrechtenorganisaties en onderzoeksjournalisten brengen regelmatig rapporten uit over de strafkampen. Ze spreken over gedwongen abortussen en dwangarbeid. Eerder dit jaar kwam een rapport uit onder de naam 'Oeigoeren te koop'. Daaruit bleek dat 83 grote merken samenwerkten met fabrieken waar Oeigoeren gedwongen worden om te werken.
Ook de onderschepte mensenharen waren op weg naar kopers. De organisatie van Arkin heeft nog niet duidelijk welke bedrijven dat mensenhaar kopen. "We zijn informatie aan het verzamelen. Maar we hebben wel bedrijven in het vizier, vooral het laatste jaar."
Kopers aanpakken
Daarmee doelt Arkin vooralsnog op de bedrijven die opdoken in het eerdere onderzoek naar dwangarbeid. Denk aan Apple, BMW, Gap, Huawei, Nike, Samsung, Sony en Volkswagen. De Franse Europarlementariër Raphaël Glucksmann gaat ze allemaal individueel langs, een voor een, vertelt Arkin: "Ze nemen ook echt maatregelen. Adidas en Lacoste hebben al ingegrepen." Nog 81 bedrijven te gaan.
