Nazi-kampbewaker Bruno Dey (93) alsnog veroordeeld, maar hoeft niet de cel in
Oud-SS'er Bruno Dey is veroordeeld tot twee jaar celstraf. Hij was ruim 75 jaar geleden bewaker van vernietigingskamp Stutthof in Polen. Volgens de rechter is hij medeplichtig aan de dood van duizenden gevangenen. Het is een van de laatste rechtszaken tegen oorlogsmisdadigers uit het nazi-tijdperk. Maar zeker niet de laatste.
Bruno Dey is inmiddels 93, maar hoort zijn straf van de jeugdrechter. Hij was 17 jaar toen hij als soldaat op de wachttorens het kamp, vlak bij het Poolse Gdansk, moest bewaken.
Volgens de rechter was hij tussen augustus 1944 en april 1945 betrokken bij de moord op 5232 gevangenen. Het is een voorwaardelijke celstraf, hij hoeft niet de cel in.
Voorwaardelijke straf
"Beetje curieus is een voorwaardelijke celstraf wel", zegt Johannes Houwink ten Cate, emeritus hoogleraar Holocaust en Genocidestudies van de Universiteit van Amsterdam. "Op zijn leeftijd is het niet waarschijnlijk dat hij nog eens aan de slag gaat als kampbewaker."
Hij ziet de uitspraak als een intelligent compromis voor de hoogbejaarde man. "Dit is de eerste keer dat ze een voorwaardelijke straf opleggen. Hij wordt veroordeeld, maar hoeft niet in de cel te zitten."
Stutthof werd in in het voorjaar van 1945 bevrijd. Ongeveer 65.000 mensen vonden de dood in het kamp. 70 procent van hen waren Joods.
Afgelopen maandag toonde Bruno Dey berouw. "Ik wil mijn excuses aanbieden aan degenen die door deze hel zijn gegaan, en aan hun familieleden. Zoiets mag nooit meer gebeuren."
'Weggaan had geen zin'
Dey heeft toegegeven dat hij aanwezig was in het kamp en dat hij wist dat er mensen in gaskamers werden geduwd. Toch vindt hij zichzelf niet schuldig, zei hij eerder tegen Die Welt. "Het had geen zin om daar weg te gaan, want als ik was vertrokken, hadden ze wel iemand anders gevonden."
De rechter ging daar niet mee akkoord. "Het gaat erom of je je best hebt gedaan om weg te komen", zegt Houwink ten Cate. "Daar had Dey geen goed antwoord op. Hij zat daar als bewaker beter dan aan het front."
Niet het laatste proces
Het proces tegen Dey was zeker niet de laatste. Het Duitse Openbaar Ministerie heeft nog 14 oud-nazi's in het vizier.
Deze oorlogsmisdadigers stonden de afgelopen jaren terecht.
John Demjanjuk (De Beul van Sobibor) werd in 2011 in Duitsland veroordeeld. Er was geen direct bewijs, maar als kampbewaker werd hij medeverantwoordelijk gehouden voor de dood van 27.900 joden. Een historisch proces, want nu was het mogelijk om ook soldaten te vervolgen die niet zelf gemoord hebben.
Zo kon ook de 'boekhouder van Auschwitz' Oskar Gröning in 2015 vier jaar cel opgelegd krijgen. Gröning was volgens de rechter in Lüneburg medeplichtig aan de moord op 300.000 mensen in concentratiekamp Auschwitz.
In juni 2016 werd Reinhold Hanning, een 94-jarige voormalige kampbewaker van Auschwitz, veroordeeld tot vijf jaar cel. Hij werd schuldig bevonden aan medeplichtigheid aan de dood van 170.000 mensen in het vernietigingskamp.