Ratko Mladic in hoger beroep: 'Hij heeft niets meer te verliezen'
Ratko Mladic staat weer voor de rechter. Vandaag en morgen dient het hoger beroep in de rechtszaak tegen de inmiddels 78-jarige Bosnisch-Servische ex-legerleider, die in 2017 werd veroordeeld tot levenslang door het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. Wat staat er nog op het spel?
Mladic werd twee jaar geleden schuldig bevonden aan volkerenmoord en misdaden tegen de menselijkheid tijdens de Bosnische burgeroorlog begin jaren negentig. Het waren de ernstigste misdrijven die gepleegd zijn in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.
Zo was hij verantwoordelijk voor de dood van duizenden moslimmannen en jongens bij de stad Srebrenica, die eigenlijk beschermd had moeten worden door Nederlandse VN-soldaten. Mladic staat daarom bekend als de 'Slager van Srebrenica'.
Dubbel hoger beroep
Zowel Mladic als zijn aanklagers zijn in hoger beroep gegaan. De oud-generaal en zijn advocaten eisen vrijspraak en een nieuw proces, de aanklagers willen juist dat Mladic ook schuldig wordt bevonden aan volkerenmoord in nog eens zes Bosnische dorpen in 1992.
Volgens zijn zoon Darko Mladic heeft het internationale hof geen oog gehad voor de Servische slachtoffers. "Gerechtigheid is vervangen door propaganda", zei hij in 2017.
En er is meer steun voor Mladic, zegt correspondent Jeroen Akkermans. "Hij wordt in Servië nog altijd op handen gedragen door nationalisten. Er zijn daar nog steeds t-shirts te koop waarop staat 'Mladic is mijn held' en het is er verboden om over volkerenmoord te spreken."
Zwakke gezondheid
Hoewel internationale rechtszaken vaak traag gaan, duurt de zaak-Mladic wel erg lang. "Dat komt door zijn zwakke gezondheid", zegt Thijs Bouwknegt, onderzoeker bij het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.
Vlak voor zijn arrestatie in 2011 kreeg Mladic twee beroertes en een hartinfarct. In gevangenschap volgde een hersenbloeding. En ook voor het hoger beroep, dat eigenlijk stond gepland voor eerder dit jaar, was het raak.
Bouwknegt: "Hij is in maart geopereerd aan zijn dikke darm waarbij bloedingen zijn ontstaan. Ook schijnt hij een hele hoge bloeddruk te hebben. Het zijn de kwalen van een 78-jarige. Maar de vraag is of het echt heel erg is - of dat de verdediging zegt dat het heel erg is."
"In het verleden heeft hij gescholden en geschreeuwd tegen de rechters en werd hij weggestuurd."
Tien minuten spreektijd
Navraag bij het tribunaal levert vlak voor het hoger beroep ook geen duidelijkheid op over zijn gezondheid. "We kunnen geen commentaar geven op de gezondheidstoestand van de heer Mladic, aangezien deze informatie privé en vertrouwelijk is", laat een woordvoerder maandagavond weten.
Wel kan zij melden dat Mladic opnieuw wordt bijgestaan door advocaten Branko Lukic en Dragan Ivetic. Zij komen vandaag aan het woord, terwijl woensdag de beurt is aan de aanklagers, die dan ook weer een weerwoord mogen geven op de verdediging.
Opmerkelijk: Mladic zelf krijgt woensdag tien minuten spreektijd. Bouwknegt: "Dat mag via een videoverbinding vanuit zijn cel. Al is de vraag of hij daar gebruik van gaat maken. In het verleden heeft hij gescholden en geschreeuwd tegen de rechters en werd hij weggestuurd."
Kleine kans toegedicht
Of de oud-generaal nog een kans maakt op strafvermindering is lastig inschatten, zegt Akkermans. "Dit is het spel dat gespeeld wordt door iemand die geen kant op kan. Mladic heeft niets meer te verliezen. Wie weet dat hij in de toekomst nog vrij komt op humanitaire gronden, maar dan zou hij echt stervende moeten zijn."
Volgens Bouwknegt maakt Mladic alleen een theoretische kans. "In theorie kan alles nog gebeuren. Maar de kans is echt heel klein dat hij strafvermindering krijgt. Dat zou zeer verrassend zijn."
Politiek spel
Dat komt volgens de oorlogsonderzoeker omdat zo'n tien andere veroordelingen door het Joegoslavië-Tribunaal niet los gezien kunnen worden van Mladic, die daarbij telkens werd gezien als mededader. Zou de oud-generaal worden vrijgesproken, dan moeten ook al die zaken misschien opnieuw.
Bouwknecht: "Ik denk daarom dat het vooral spannend wordt of Mladic ook wordt veroordeeld voor volkerenmoord in de Bosnische dorpen."
Akkermans wijst tot slot ook op het politieke spel dat op de achtergrond gespeeld wordt. "Servië heeft de wens om tot de Europese Unie te behoren. Mladic is niet meer van politiek belang en hoeft daarom geen steun meer te verwachten van de Servische president Vucic. Ze winnen er niets mee."