Republikeinen verzetten zich tegen uitslag verkiezingen: wat is hier aan de hand?
In de Amerikaanse hoofdstad Washington komen vandaag naar verwachting duizenden aanhangers van president Trump bijeen die eisen dat hij alsnog tot winnaar van de verkiezingen wordt uitgeroepen. En in het parlement zullen Republikeinen zich verzetten tegen de verkiezingsuitslag. Correspondent Erik Mouthaan legt uit.
1. De verkiezingen waren in november. Waarom is er vandaag weer zoveel te doen?
Op 6 januari vindt iets plaats dat normaal gesproken alleen ceremonieel vertoon is. Dan wordt in het parlement de uitslag gecertificeerd van de stemming van het kiescollege.
In de VS worden stemmen omgezet in zogeheten kiesmannen. Wie de meeste stemmen in een staat krijgt, wint de kiesmannen die die staat vertegenwoordigen. Joe Biden heeft in totaal 306 kiesmannen gewonnen, de meerderheid, en daarom wordt hij president.
Dit was allemaal al bekend. Maar aanhangers van Trump zeggen nu dat het overnemen van die uitslag door het parlement een goed moment is om alsnog de winst van Biden in twijfel te trekken.
2. Wat zijn de Republikeinen van plan?
In het Huis van Afgevaardigden zullen sommigen van hen proberen te blokkeren dat de uitslag in de officiële notulen komt te staan. En ook in de Senaat gebeurt iets soortgelijks.
Twaalf senatoren zullen eerst een debat eisen waarin ze zeggen dat er problemen waren rond de stembusgang. Het verzet zal maar van korte duur zijn, want uiteindelijk komt er een stemming en is de verwachting dat in beide kamers een meerderheid zal zeggen: we nemen de uitslag aan als correct.
3. Waarom zeggen Republikeinse politici niet gewoon: doei, Trump, jij bent oud nieuws we doen ons eigen ding?
Ze zijn bang voor de toorn van Trump-fans. De harde kern van de Republikeinse kiezers staat nog steeds pal achter de president, en politici die hem niet steunen krijgen woedende reacties en zelfs doodsbedreigingen.
De politici die meedoen aan Trumps poging om aan de macht blijven, kijken vooruit naar de volgende verkiezingen, waarin zij zelf op het stembiljet staan. Ze willen voorkomen dat iemand opstaat die hun zetel betwist met de woorden; 'ik verdedigde Trump wel tot het bittere einde'.
4. Hebben Democraten ook wel eens zoiets gedaan?
Ja. In het jaar 2004 won George Bush de verkiezingen, maar hield een Democratische senator het aannemen van de uitslag tegen omdat ze vond dat er vragen konden worden gesteld bij het eerlijke verloop van verkiezingen in de staat Ohio. Dus Democraten zijn nu boos, maar gebruikten in het verleden dezelfde tactiek.
5. Dan die demonstratie. #stopthesteal is de hashtag. Wat is het doel?
Trump roept zoveel mogelijk mensen op om naar de hoofdstad te komen en protest aan te tekenen. "Het wordt wild", belooft Trump. Uit angst voor geweld heeft de burgemeester van Washington driehonderd soldaten van de nationale garde opgeroepen om de politie bij te staan. Overigens mogen de duizenden Trump-aanhangers, in tegenstelling tot in andere steden, geen wapens bij zich dragen, want dat mag niet binnen de grenzen van Washington DC.
6. De president blijft maar zeggen dat er fraude is gepleegd. Wat is daarvan waar?
Hij heeft geen enkel bewijs gepresenteerd anders dan 'we hebben iemand gesproken die iets verdachts dacht te zien' of 'in deze video lijkt iets geks te gebeuren'. Rechters hebben naar de beweringen van Trumps team gekeken en in 57 rechtszaken bepaald dat geen vuil spel is aangetoond. Republikeinse bestuurders in staten als Georgia en Pennsylvania zeggen ook na meerdere hertellingen dat de uitslag in orde is. De president grijpt echter elk gerucht aan in een poging te blijven zitten waar hij zit.
7. Waarom? Is er een reden dat Trump zijn verlies niet wil aanvaarden?
Hij wil geen loser zijn en is gaan geloven in de complottheorieën die hij op social media ziet. Maar ook zamelt hij veel geld in van aanhangers. Dat kan hij zelf gebruiken of uitdelen aan de campagnes van Republikeinse parlementsleden, zodat hij een machtige factor blijft binnen de partij, ook al zit hij niet meer in het Witte Huis.