Hierdoor vaccineren de Amerikanen en de Britten veel sneller

"Ik ben letterlijk nú aan het zoeken waar ik een afspraak kan maken", vertelt correspondent Erik Mouthaan vanuit New York. "Da's enorm ingewikkeld, want alleen al in deze stad zijn er 3 miljoen mensen die opeens in aanmerking komen voor een vaccin. Dus iedereen zit hysterisch op websites te zoeken."

Ook in Londen is de stemming opperbest. "Mensen feliciteren elkaar op straat als ze gevaccineerd zijn, of als ze een afspraak hebben", zegt correspondent Anne Saenen. Dankzij het hoge priktempo zijn veel Britse coronaregels deze week versoepeld. Sporten in de buitenlucht mag weer, net als buiten met z'n zessen afspreken.

Het zijn taferelen waar Nederland, net als eigenlijk de hele Europese Unie, alleen maar van kan dromen. In onderstaande grafiek is duidelijk te zien dat het priktempo binnen de EU aanmerkelijk lager ligt dan in Amerika en Groot-Brittannië.

De Europese Commissie gaf eerder al toe dat er fouten zijn gemaakt bij het inkopen van vaccins. Mouthaan: "In Amerika heerst heel erg het gevoel dat Europa 'de bal heeft laten vallen', zoals ze dat hier zeggen. Waar is de urgentie? Er is het gevoel dat er in Europa geen haast is gemaakt met vaccineren. Daar wordt echt hoofdschuddend over gesproken hier."

Oorzaak 1: vaccins ingeslagen

Wat kunnen wij van de Amerikanen en de Britten leren? Dat zij zo ver voor liggen, hebben ze volgens onze correspondenten te danken aan twee dingen. Allereerst: de inkoop van vaccins.

"Het is een soort vaccinatienationalisme", vertelt Saenen. "Het AstraZeneca-vaccin komt van de Universiteit van Oxford. Het lijkt erop dat de Britse regering voorwaarden heeft gesteld: we steken geld in de universiteit in ruil voor leveranties."

De Britten kregen uiteindelijk sneller een AstraZeneca-contract dan de EU, die door AstraZeneca minder goed wordt bevoorraad. Het heeft al tot een vaccinruzie geleid. 

Het vaccinatienationalisme is een politieke survivaltechniek van Boris Johnson, zegt Saenen. "Er ging zo veel mis: hij schudde handen in het ziekenhuis, het dodental ging door het dak, er waren uitbraken in verzorgingstehuizen, topadviseur Dominic Cummings schond de coronaregels, een tweede lockdown vlak voor kerst, een piek in januari met ambulancefiles. Vaccineren is voor Johnson de manier om zijn premierschap te redden."

Ook de Verenigde Staten kochten zeer voortvarend in, zag Mouthaan. "Donald Trump – en dat mag ook wel eens genoemd worden – heeft heel vroeg ingezet op vaccins. Hij heeft zeer snel besteld bij Pfizer. Ze hebben enorm veel doses opgekocht voordat ze wisten of het zou werken."

De VS heeft op vaccingebied een waar hamsterbeleid gevoerd, vindt Mouthaan. "Ze hebben 30 miljoen doses AstraZeneca opgekocht terwijl het hier nog niet eens is goedgekeurd. Die liggen in Ohio in een fabriek. Amerika bezit straks meer vaccins dan het nodig heeft. Ze willen een voorraadje hebben, voor het geval dat. En ze gaan, net als China, straks vaccins uitdelen in de wereld."

Net als bij de Britse premier Johnson hangt ook het lot van de (nieuwe) Amerikaanse president Joe Biden af van het vaccinatiesucces. "Biden heeft gezegd: mijn eerste, belangrijkste doelen zijn vaccineren en een reddingsplan voor de economie. En hij weet dat als hij herkozen wil worden, dat hij dit moet waarmaken."

Oorzaak 2: prikken opgeschaald

Een andere reden is dat al die vaccins ook echt worden gezet. Beide landen hebben allerlei manieren om het prikken op te schalen.

"Er is hier echt een 'can do-mentaliteit'", vertelt Saenen over het inenten bij de Britten. "Het wordt als een bevrijding gezien. Allerlei gebouwen worden omgetoverd tot priklocatie: een grote kathedraal, een rugbystadion en supermarktafdelingen (zoals kleding) die dicht zijn."

Saenen ziet dat de vaccinatiecampagne bij de Britten iets losmaakt. Normaal zijn de Britten, aldus Saenen, nogal van de regeltjes. "maar als het moet, dan moet het. Dan komen ze bij elkaar. Er wordt verwezen naar de Tweede Wereldoorlog. In die geest zijn ze begonnen aan het vaccinatieprogramma: 'we moeten deze vijand verslaan'. Het is een nationalistisch gevoel: 'het land staat erachter'."

Ook de Amerikanen doen er alles aan om de vaccins in hun armen te krijgen. "Het vaccineren is hier vooral zeer succesvol in het weekend", vertelt Erik Mouthaan. "Er zijn centra die tot middernacht open zijn. Een vriend van mij heeft middernacht zijn prik gehad."

De Amerikaanse overheid kijkt ook naar de locatie waar mensen het liefst een prik willen hebben. "Amerikanen kunnen simpele medische dingen, een test of een prik, bij je lokale apotheek krijgen. Amerikaanse apotheken hebben daar een hoekje voor", vertelt Mouthaan. "Tot deze week waren er 17.000 van die apotheken waar je een coronaprik kunt halen. President Biden heeft gezegd dat het er 40.000 worden."

Het opschalen is volgens de regering ook nodig omdat de Amerikaanse coronacijfers oplopen. Ook komen er coronamutaties richting de VS. Voorzichtigheid is geboden. Maar toch.

Mouthaan: "Ik heb corona gehad in maart 2020. Toen dacht ik: 'ik bivakkeer echt op de slechtste plek die er is om te wonen'. New York was echt het epicentrum, elke drie minuten ging hier iemand aan corona dood."

Beter dan in Nederland

"Maar nu heb ik het gevoel dat we hier echt veel verder zijn dan in Nederland. Want ik kan gewoon naar het terras. Er is geen avondklok. Ik kan hier vandaag een vaccin krijgen. En in Nederland zou ik als 47-jarige man pas in juni in Nederland aan de beurt komen."

Sterker nog: in Nederland kunnen ouderen tot 74 jaar tot dusver niet direct een prik krijgen. Maar in New York zijn ze die fase al lang voorbij. "Iedereen zit echt te wachten op z'n beurt, ik heb het met vrienden nergens anders over de laatste weken. Nu komt iedereen in aanmerking. Het feest gaat los. Iedereen bereidt zich hier voor op een geweldige zomer."