Elk jaar 30.000 doden door kogels in VS, wat gaat Biden daaraan doen?
De Amerikaanse president Biden heeft nieuwe maatregelen aangekondigd rond wapenbezit. 'Spookwapens' die mensen zelf maken met onderdelen die ze op bijvoorbeeld het internet hebben gekocht, moeten bijvoorbeeld worden geregistreerd. Zes vragen en antwoorden van correspondent Erik Mouthaan over de stappen die Biden nu neemt.
1. Hoe groot is het probleem met vuurwapens in de VS?
Er zijn meer wapens dan mensen in de VS. Elk jaar komen meer dan 30.000 mensen om door een kogel, de meeste via zelfmoord of ongelukken met wapens. Maar elk jaar zijn er ook grote schietpartijen, in de afgelopen weken werden bijvoorbeeld zes medewerkers van massagesalons doodgeschoten, tien bezoekers van een supermarkt (zie video hieronder) en hieronder zie je een video na een schietpartij door een een voormalig american footballspeler:
2. Hoe wil Biden het vuurwapengeweld precies aanpakken?
Tijdens de campagne beloofde hij met grote maatregelen te komen. De democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigen heeft wetten aangenomen om meer controle uit te voeren op wie een wapen kan kopen. Biden heeft zich uitgesproken voor een verbod op semi-automatische wapens. Maar de maatregelen die hij deze week aankondigde zijn zeer beperkt, hij deed dat namelijk via een presidentieel decreet, en om echt iets te veranderen, moet de senaat wetten aannemen.
3. Het bezit van een vuurwapen is een grondrecht in de VS, kan Biden er dan wel echt iets aan veranderen?
Tussen 1994 en 2004 had Amerika strenge wapenwetten. Toen Biden vicepresident was tussen 2009 en 2017 kreeg Biden na de moord op 20 kinderen op de Sandy Hook school (in 2012) de taak om die wetten te doen herleven. Dat mislukte. Wapens verbieden kan niet, omdat het hooggerechtshof heeft gezegd dat iedereen een wapen mag hebben. Maar je kan wel bepaalde geweren aan banden leggen, en eisen opleggen aan wie een pistool mag bezitten.
Zo mogen op dit moment mensen die op een lijst van potentiële terroristen staan, of die hun vrouw hebben mishandeld, gewoon een wapen kopen. Dat zou veranderd kunnen worden. Voorlopig voert Biden daar nog niet veel druk op uit. Hij praat erover, maar wil dat het parlement eerst zijn andere plannen behandelt.
4. Dit onderwerp ligt gevoelig bij veel Amerikanen, hoe reageren die op zijn plannen?
Verdeeld, zoals gebruikelijk. In republikeinse kringen wordt elke inperking gezien als onacceptabel, ‘wapens zijn vrijheid, en die pak je niet af’. Het thema stond lang hoog in de de publieke opinie, zeker na de shooting op een middelbare school in Florida waarna uitgesproken leerlingen de aandacht van het land wisten te grijpen. Maar het gevoel van urgentie is weer wat weggezakt.
5. Krijgt Biden politiek gezien de handen op elkaar voor zijn plannen?
Wat hij deze week aankondigde is een 'executive action'. Een decreet. Dat kan hij in zijn eentje doen. Voor ingrijpender beleid is een wet nodig. Republikeinen zeggen dat ze willen onderhandelen, maar de ervaring leert dat ze meestal tegen stemmen. De democraten zouden het thema door de senaat kunnen rammen als zij parlementsregels opheffen, zoals anti-wapenactivisten willen, maar daar is Biden geen voorstander van.
6. De wapenlobby is sterk in de VS, kan Biden daar tegenop?
Het fascinerende is dat de National Rifle Association op dit moment zeer verzwakt is. De groep heeft zichzelf failliet verklaard nadat ze werd aangeklaagd voor mismanagement en verdonkeremanen van contributie. Tijdens een rechtszaak kwam belastende informatie naar voren over de baas, Wayne LaPierre, de man die ooit zei: "De enige manier om een slechterik met een wapen tegen te houden, is een goeierik met een wapen." Hij zou steekpenningen hebben aangenomen. De club heeft dus geen geld om spotjes uit te zenden om republikeinen aan boord te houden.
Overigens zijn zelfs leden van de NRA voorstander van crimimaliteits-checks voor iedereen die een wapen wil. Maar dat gematigde signaal wordt overschreeuwd door rechtse commentatoren die geen centimeter willen opschuiven in het wapendebat.