IJsplaat groter dan Noord-Holland breekt af van de Zuidpool: 'Knallen van jewelste'
In het zuidpoolgebied is een ijsplaat groter dan de provincie Noord-Holland afgebroken, de grootste ooit volgens ruimtevaartorganisatie ESA. Een natuurlijk proces, zeggen deskundigen, al mogen we ons wel zorgen maken over het tempo waarin dit soort ijsplaten de laatste tijd afbreken.
De afgebroken plaat is 175 kilometer lang en 25 kilometer breed. De totale oppervlakte is volgens ESA zo'n 4320 vierkante kilometer: groter dan de volledige provincie Noord-Holland, inclusief Texel (4092 km²).
Wetenschappers hebben de nieuw gevormde ijsberg de codenaam A-76 gegeven. De ijsplaat drijft nu in de Weddellzee, in de Zuidelijke Oceaan, vlak tegen de Zuidpool aan. Dit werd ontdekt door Britse wetenschappers en was vervolgens goed te zien op satellietfoto's van ESA. Die zijn gemaakt met de satelliet Sentinel-1 van het Copernicus-programma, waarbij de aarde vanuit de ruimte in de gaten wordt gehouden.
Gebeurt vaker
De verwachting is dat A-76 richting het noorden zal drijven, net als een eerdere ijsplaten. Een daarvan koerste in februari nog af op het Britse eiland Zuid-Georgia, waardoor tienduizenden pinguïns in levensgevaar raakten. Net op tijd brak die berg in stukken, waarmee een natuurramp werd voorkomen.
"Het afsplitsen van ijsbergen is een natuurlijk proces", zegt geoloog Martin Ziegler van de Universiteit Utrecht. "Al is deze laatste bijzonder groot, hoeven we ons daarom niet heel veel zorgen te maken."
Wel is zorgelijk dat het afsplitsen van enorme stukken ijs steeds vaker voorkomt, zegt Ziegler. "Wat we zien is dat het proces de afgelopen jaren versnelt: het gebeurt vaker. Daarin zien sommige wetenschappers een verband met klimaatverandering en de opwarming van de aarde, waardoor ook het zeewater in de Zuidelijke Oceaan onder het ijs steeds warmer wordt."
'Knallen van jewelste'
Er is kans dat ijsplaat A-76 straks net als zijn voorgangers in stukken scheurt. Een indrukwekkende gebeurtenis, zegt zeebioloog Jan Andries van Franeker die hier begin jaren 90 ooggetuige van was. "IJs is bijzonder spul als het afbreekt", vertelt hij. "Het zijn knallen van jewelste. Alsof je een ontploffing hoort."
Van Franeker, die onderzoek doet voor de universiteit in Wageningen, zag destijds heel veel ijsbergen in de oceaan drijven. "Het was duidelijk dat het ging om stukken die waren afgebroken van een grote jongen van de Zuidpool."
"In een warmer wordend klimaat zal het afbreken van ijsbergen sneller gaan."
De onderzoeker sluit zich verder aan bij geoloog Ziegler. "Vroeger wisten we er nog niet veel van, maar het is inderdaad een natuurlijk proces. Maar over de frequentie waarin dit gebeurt zou je je wel zorgen kunnen maken. In een warmer wordend klimaat zal het afbreken van ijsbergen sneller gaan."