Protest tegen Europese jacht op lithium, het witte goud: 'Ze gaan ons land kapotmaken'
Brussel wil lithium, een belangrijk bouwstof voor batterijen van elektrische auto's, voortaan in Europa uit de grond halen om minder afhankelijk te zijn van andere landen. En daar is haast bij, want in 2035 moeten nieuwe benzine- en dieselauto's in de ban. Maar rond de toekomstige Europese lithiummijnen groeit het protest tegen 'het witte goud'.
"Honderden gaten zitten hier in de grond. Kan je het je voorstellen?", vertelt Catarina Alves Scarrott boos. De Portugese, afkomstig uit het gehucht Covas do Barroso, kan het nauwelijks aanzien. Hoewel zij in Londen woont vreest zij voor de toekomst van haar geboortegrond nu een grote mijnbouwer daar het gewilde lithium -de grondstof voor batterijen van elektrische auto’s- uit de grond wil halen. "Ze gaan ons land kapot maken. Straks krijgen we een open mijnput naast ons dorp."
Door heel Europa doen mijnbouwbedrijven onderzoek naar lithium. Want als het aan Brussel ligt wordt Europa in de toekomst minder afhankelijk van 'lithiumreuzen' als China en Chili en gaat de EU zelf voor deze belangrijke grondstof zorgen. In landen als Finland, Oostenrijk Servië, Spanje, Tsjechië, en dus Portugal, zit lithium onder de grond.
Lithium explosie
Het klinkt als een mooi plan: want als het witte goud dichterbij huis gehaald kan worden is dat een stuk duurzamer en zal de winning ervan banen opleveren. En de vraag naar lithium, dat bijvoorbeeld ook in de batterijen van mobiele telefoons en laptops zit, zal bovendien de komende jaren behoorlijk toenemen.
Want Europa wil dat er veel meer in elektrische auto's wordt gereden: Vanaf 2035 mogen er überhaupt geen nieuwe benzine- en dieselauto’s meer in Europa worden verkocht, zo is de lijn van Brussel. Maar dit alles zorgt er ook voor dat de benodigde hoeveelheid lithium in de EU in 2030, naar verwachting achttien keer zo groot zal zijn, en in 2050 zelfs zestig keer zo groot.
Maar net als in Covas do Barroso zitten steeds meer bewoners van lithiumrijke gebieden helemaal niet te wachten op een mijnbedrijf in de achtertuin. Door heel Portugal zijn protestbewegingen opgestaan die niets van de lithiumwinning moeten hebben. Afgelopen weekend gingen ook in de Servische hoofdstad Belgrado duizenden milieuactivisten de straat op, om te demonstreren tegen de lithiummijnbouw.
Milieu-impact
Portugal is nu de grootste lithium producent van de EU. Het Zuid-Europese land gebruikt het vooral voor keramiek. Maar het lithium voor de grote batterijen van elektrische auto’s moet in speciale raffinaderijen worden verwerkt. Maar die zijn er nog niet, en daarom moet hier gewonnen lithium nu nog in andere landen worden geraffineerd.
In Covas do Barrosso wachten de bewoners gespannen af op de beslissing over een milieurapportage over de impact op het milieu die voor het einde van het jaar wordt verwacht. Eerder dit jaar werd nog een lithium project rond het Portugese plaatsje Montalegre vlakij een natuurpark stopgezet, omdat het bedrijf volgens de regering gebrekkig inzicht gaf in de milieueffecten van toekomstige lithiumwinning.