Waarom vermissing in VS ook hier aangrijpt: 'Iedereen wil weten hoe het afloopt'

De Amerikaanse Gabrielle Petito (22) kwam deze maand groot in het nieuws toen ze niet thuiskwam van een rondreis met haar vriend. Ze is intussen dood teruggevonden. Haar vermissing deed veel stof opwaaien. Niet alleen in de Verenigde Staten, ook in Nederland. Hoe komt dat? "De puzzel is nog niet compleet."
Gabrielle, ook wel Gabby genoemd, vertrok in juli samen met haar partner Brian Laundrie (23) voor een rondreis door de Verenigde Staten. Op 1 september keerde Laundrie terug, zonder Gabby. Haar familie meldde de vermissing bij de politie.
Sinds kort lijkt ook Laundrie van de aardbodem verdwenen. Begin deze week vond de politie in haar zoektocht een lichaam. De FBI meldde gisteren dat het om de vermiste Gabby gaat. Ze is omgekomen door een misdrijf.
'Verhaal triggert'
Dat de opmerkelijke vermissingszaak veel aandacht krijgt in Nederland, is vermoedelijk toeval, zegt mediapsycholoog aan de Vrije Universiteit Amsterdam Jolanda Veldhuis. "In Nederland lijkt het verhaal over Gabrielle per ongeluk zijn weg te hebben gevonden."
Maar nu dat eenmaal gebeurd is, blijft het onder de aandacht omdat er veel vraagtekens rond de zaak hangen. "Toen ik het nieuws zag, dacht ik zelf ook: hoe loopt dat dan af? Wat is er met de vriend gebeurd? Je wordt dit verhaal ingezogen. Het is een fascinerend verhaal over jonge mensen. Dat triggert."
Gabrielle en haar vriend deelden hun leven via sociale media, vertelt ze. "Als dat ook in de berichtgeving staat, gaan mensen ze daar opzoeken." Daardoor wordt het verhaal persoonlijk. "Het krijgt een gezicht, er is een video waarop het meisje huilt. Het lijken geen mensen ver weg meer. En hoe meer je iemand ziet, hoe meer je iemand denkt te kennen. Daardoor ga je meeleven."
Puzzel niet af
Vervolgens zie je dat ze eerst heel zichtbaar zijn op sociale media, en ineens houdt het op, zegt Veldhuis. "De puzzel is niet af, dus het verhaal is niet af. Het is als een film: je wilt weten wat het einde is. Het wordt een zoektocht waarbij je mee kan kijken. Dat genereert grote betrokkenheid."
Wat ook meespeelt, zegt Alexander Schouten, universitair docent bedrijfscommunicatie en digitale media aan Tilburg University: "We vragen ons steeds af of het leven dat influencers laten zien wel zo authentiek is." Volgens Schouten vinden we het contrast tussen het leven dat wordt getoond op Instagram en het echte leven boeiend.
"Gabrielle leek gelukkig op alle foto's, maar één video liet zien dat er meer aan de hand was. We zien perfecte mensen met het perfecte leven. We wéten wel dat het niet perfect is. En als we daarvan de bevestiging krijgen, vinden we dat interessant."
Gabrielle plaatste onder meer deze video op sociale media over haar rondreis:
Het leven dat Gabrielle online liet zien, is één van de redenen dat het verhaal ook in de Verenigde Staten zoveel aandacht krijgt, zegt correspondent Erik Mouthaan. "Door alle beelden die ze deelt, zie je een leven waarmee je je kunt vereenzelvigen. Ze zit op een boot, ze wandelt. Dat is herkenbaar. Zo heb je als volger het gevoel dat je een intieme band krijgt met haar."
Daarnaast is het qua nieuws even wat rustiger. "We hebben een druk jaar achter de rug met een pandemie, verkiezingen en de bestorming van het parlement. Dit is even iets anders."
In de VS is er inmiddels ook discussie over alle aandacht voor de zaak, zegt Mouthaan. "Sommige mensen wijzen erop dat de verdwijning van knappe witte vrouwen meer aandacht lijkt te krijgen dan als het zwarte vrouwen overkomt. Dat dat erger wordt gevonden, mogelijk door vooroordelen onder journalisten die verslag doen. Dat fenomeen wordt omschreven als het 'vermiste-witte-vrouw-syndroom'."
Puzzelen
En dan zijn er nog de vragen die rond de vermissing blijven hangen. "Mensen kunnen meepuzzelen. Je ziet dat ze op sociale media naar aanwijzingen zoeken, foto's bekijken. Die heeft het wel gedaan, die niet. Er gaan geluiden over mensen die naar de plek gaan waar Gabrielle vermist raakte om mee te zoeken."
Soms is de politie daar niet van gediend, maar het interessante in deze zaak is dat de politie er geen enkel punt van maakt, zegt Mouthaan. "De politie zei dat de mensen op sommige punten zelfs hielpen. Daarmee is het een soort nationale speurzaak geworden waarbij mensen kunnen meekijken. Dat spreekt aan."