Waarom de Duitse verkiezingsuitslag ook voor ons zo belangrijk is

1. Geld verdienen

Het staat buiten kijf hoe ontzettend belangrijk de handel met Duitsland voor Nederland is. Het is veruit onze grootste afzetmarkt: zelfs in coronajaar 2020 exporteerde Nederland nog voor 88 miljard euro aan goederen naar Duitsland, het meest van alle Europese landen. Het jaar daarvoor ging het zelfs om ruim 98 miljard euro.

Denk niet alleen aan groente en fruit, maar ook aan machines, auto-onderdelen, brandstoffen, medicijnen en veel chemische producten zoals olie en kunststoffen. Ze worden veelal vervoerd vanuit de Rotterdamse haven naar het Ruhrgebied, het industriële hart van Duitsland. Andersom importeren wij weer voor vele miljarden aan auto's, elektrische apparaten en machines uit Duitsland, de grootste economie van Europa.

De twee politieke partijen die nek aan nek gingen voor de overwinning, de SPD van Olaf Scholz en de CDU/CSU van Armin Laschet, zullen die export niet zomaar de das om doen. Integendeel. Maar van belang wordt wel met wie zij vervolgens in een coalitie stappen, zegt correspondent Jeroen Akkerman vanuit Berlijn. "Partijen als De Groenen en vooral het socialistische Die Linke willen de macht van bedrijven en met name multinationals sterk beperken, de liberale FDP wil juist het tegenovergestelde."

Dus welke coalitie uit de verkiezingen rolt, heeft gevolgen voor belastingen, invoerrechten, en in hoeverre de overheid zich gaat bemoeien met het bedrijfsleven.

2. De Duitse snelweg

Wie weleens op vakantie gaat naar Duitsland of andere landen zoals Oostenrijk en Italië, kan nu nog grotendeels zonder snelheidslimiet de befaamde Autobahn afrijden. Duitsland is het enige Europese land met wegen zonder snelheidslimiet, maar de vraag is of dat zo blijft. De SPD, dat de verkiezingen nipt won, wil net als De Groenen en Die Linke een Tempolimit van maximaal 130 km/u invoeren vanwege het milieu en de veiligheid.

Maar belangrijker is dat de Autobahn een levensader is voor vrachtwagens die, zonder tol te hoeven betalen, van en naar Nederland rijden. "Een groene regering die sterk inzet op milieu kan overgaan op tolheffing voor vervuilende diesels en benzinevoertuigen", zegt Pauls Sars, hoogleraar Duitse Cultuur en Taal aan de universiteit in Nijmegen. Hogere transportkosten die ongetwijfeld op veel weerstand van Nederland stuiten: net als in 2019, toen Nederland en Oostenrijk met succes tolplannen van Duitsland aanvochten.

Daarnaast is van belang hoeveel geld de nieuwe Duitse regering straks investeert in de veelal verouderde wegen en spoorlijnen. Zo liggen er al enige tijd plannen klaar voor snellere treinverbindingen vanuit Nederland naar Berlijn en Frankfurt.

3. Een goede buur...

Duitsland is ons grootste buurland. Veel Nederlanders in de grensgebieden werken in Duitsland en andersom. Dat geldt ook voor een groot aantal bedrijven dat zich heeft gevestigd langs de handelslijn tussen Rotterdam en het Ruhrgebied. Voor hen is de politieke koers van Duitsland na zondag van groot belang, zegt Sars. "Kleine veranderingen in Duitsland hebben grote gevolgen voor ons."

Al is het beleid in de grensregio's toch vooral afhankelijk van de Duitse deelstaten die grenzen aan Nederland, Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen, zegt correspondent Akkermans. "Er is één kanselierskandidaat die zeer bekend is met Nederland: Armin Laschet. Hij is opgegroeid in Aken en kent Nederland ook goed omdat hij nu minister-president is van Noordrijn-Westfalen."

Akkermans vroeg Laschet dinsdag bij een persontmoeting of hij het Nederlandse publiek kon vertellen wie er zondag zou gaan winnen, waarop de CDU-lijsttrekker joviaal antwoordde: "Zegt u maar dat de directe buurman uit Aken de volgende bondskanselier wordt." Het lijkt er dan op dat Nederland in ieder geval bij Laschet een streepje voor heeft. Maar de verkiezingsuitslag kwam in zijn nadeel uit. 

4. Partners op het wereldtoneel

Tot slot de internationale samenwerking tussen Duitsland en Nederland. Alom bekend is dat de twee landen veel met elkaar optrekken, zowel binnen de Europese Unie als daarbuiten. Het is ook geen geheim dat premier Rutte en aftredend bondskanselier Merkel het goed met elkaar kunnen vinden.

Akkermans verwacht dat alle mogelijke opvolgers van Merkel goed blijven samenwerken met Nederland binnen Europa, waar Nederland traditioneel meer op de hand is van Duitsland dan Frankrijk. "Berlijn wil dat graag zo houden, dus ik voorzie geen grote struikelblokken."

Hoogleraar Sars vreest wel voor de rol van Nederland zodra Duitsland en Frankrijk meer gaan samenwerken. "Daarbij is de vraag: wie wordt de baas in Europa als Merkel weg is? Nederland en Duitsland nemen nu relatief vaak en met succes het voortouw bij grote ontwikkelingen in Europa. Dat kan veranderen bij een nieuwe regering die anders over Europa denkt, of wanneer de Franse president Macron meer macht naar zich toetrekt."