Rusland kan Oekraïne 'elk moment' aanvallen: 'Welk spel speelt het Kremlin?'

Blinken is vandaag aangekomen in Oekraïne, waar hij eerst heeft gesproken met president Volodymyr Zelensky, meldt hij op Twitter. Daarna ontmoet hij ook zijn Duitse, Franse en Britse collega-buitenlandministers.

Dit met als doel om vrijdag goed beslagen ten ijs te komen. Dan staat namelijk een nieuw topoverleg gepland met Rusland. Blinken zit die dag in het Zwitserse Genève om tafel met Sergej Lavrov, een geduchte tegenstander die al bijna achttien jaar de Russische minister van Buitenlandse Zaken is.

Volgens het Witte Huis kan Rusland 'elk moment' overgaan tot een aanval. "Dat Blinken persoonlijk op de diplomatieke toer gaat, duidt erop dat de dreiging vanuit Rusland door Washington nog steeds op het allerhoogste niveau wordt opgevat", zegt Rusland-correspondent Eva Hartog. "Vorige week was het zijn onderminister die de gesprekken leidde. Die gesprekken zijn geëindigd in een impasse."

Snoeiharde taal

Terwijl Russische functionarissen ontkennen dat er een invasie komt, klinkt wel snoeiharde taal vanuit Moskou. Hartog: "Er wordt gepraat over een 'moment van de waarheid'. En president Poetin heeft gedreigd dat Rusland met 'militair-technische' maatregelen zal reageren als het niet krijgt wat het wil. Die toon is sinds vorige week zo mogelijk alleen maar harder geworden."

Intussen staan er naar schatting nog altijd zo'n 100.000 Russische soldaten aan de oostgrens van Oekraïne. Terwijl er aanwijzingen zijn dat het daar niet bij blijft, zegt Ruben Brekelmans, woordvoerder Buitenlandse Zaken voor de VVD in de Tweede Kamer. "We zien continu beelden van van grote treinwagons vol met tanks en materieel naar het gebied gebracht worden. Meer troepen, meer militair materieel en de eerste cyberaanvallen. Het zijn tekenen dat escalatie een risico is."

Verrassingsaanval

Zijn fractie wil dat het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zich beter voorbereid op wanneer mis gaat. En dat er alvast contact wordt gezocht met alle Nederlanders in het gebied, om hen op de hoogte te houden van de laatste ontwikkelingen en af te spreken hoe zij zo snel mogelijk kunnen wegkomen als het zover is.

Brekelmans: "Als je nu naar het Nederlandse reisadvies kijkt, is dat erg tam. Terwijl er écht een risico op escalatie is. Ik vind dat Nederlanders daar beter over geïnformeerd moeten worden en sterk moeten worden afgeraden om daar naartoe te gaan. Als de Russen een aanval plegen, zal dat een verrassingsaanval zijn. Dan ben je in veel opzichten te laat."

Het Westen dreigt met ingrijpende sancties in het geval van een Russische invasie. Zo wordt eraan gedacht om Ruslands grootste financiële instellingen af te snijden van wereldwijde transacties, een importverbod op Amerikaanse technologie en het bewapenen van opstandelingen in het oosten van Oekraïne. Die zouden dan een guerrillaoorlog kunnen voeren tegen de Russen, schreef The New York Times eerder deze maand. 

Dialoog gaande houden

Zelfs wanneer een militaire aanval van de Russen 'minder vergaand' zou zijn, moet Rusland 'een hoge prijs' betalen voor de huidige agressie, zei premier Rutte vanmorgen in de Tweede Kamer. "We moeten de dialoog gaande houden, maar het is ook belangrijk dat Europa in staat is om een serieus pakket sancties voor te bereiden", aldus de minister-president, die binnenkort afreist naar het land.

"Wat de Amerikanen willen is duidelijk: een invasie van Oekraïne voorkomen", zegt correspondent Hartog. "Blinken zal deze week een rode lijn trekken en tegelijkertijd Rusland proberen te overtuigen dat er een diplomatieke uitweg is.

Gezichtsverlies

Het doel van de Russen is minder duidelijk. "Niemand weet welk spel het Kremlin hier speelt. Rusland eist veiligheidsgaranties die de VS niet wil of kan geven. Duidelijk is wel dat Rusland door zo hoog in te zetten, nu niet meer met lege handen kan thuiskomen. Dat zou enorm gezichtsverlies betekenen. Internationaal, maar ook voor het thuisfront."

Het Russische volk wordt ondertussen alvast mentaal voorbereid op de mogelijkheid van een oorlog. Hartog: "Afgaand op wat je ziet op de Russische staatstelevisie is het juist Amerika dat Rusland provoceert door zich te bemoeien met Oekraïne. En verdedigt Rusland alleen maar de eigen belangen en die van het Oekraïense 'broedervolk'."

Veel gewone Russen zijn volgens haar gevoelig voor die stoere taal en de harde aanpak van Poetin. Zij zijn het vanuit hun vaderlandsliefde eens met hun president en vinden ook dat de NAVO-troepen momenteel veel te dicht op Rusland zitten, en dat deze soldaten zich zouden moeten terugtrekken uit Oost-Europa.

Hartog: "Maar of ze daadwerkelijk bereid zijn om te vechten is een heel ander verhaal. Veel Russen hebben familie in Oekraïne of andere banden met het land. Russen zelf willen stabiliteit en een goed leven. Daar hoort bloedvergieten niet bij."