Diepzeemijnbouw biedt kansen, maar milieuschade kan enorm zijn
Diepzeemijnbouw komt een stapje dichterbij nu is begonnen met het testen van een onderzees opvangsysteem. Dit opent deuren naar schaarse materialen, maar kan schade aanrichten die pas na miljoenen jaren hersteld zal zijn.
Op een diepte van ruim 4 kilometer strekt zich tussen Hawaï en Mexico de Clarion Clipperton Zone uit. De zeebodem ligt hier vol met mangaanknollen. Ze bevatten materialen die gebruikt worden in onder andere batterijen voor elektrische auto’s en zonnepanelen. De totale waarde van de knollen in dit gebied wordt geschat op 8 tot 16 biljoen dollar.
Historisch moment
Die ronde stenen ter grootte van aardappelen mogen nu verzameld worden. Het gaat vooralsnog om een proef. The Metals Company (TMC) kreeg vorige maand een vergunning van de VN-organisatie International Seabed Authority (ISA) nadat het bedrijf een milieurapport had ingediend.
Het Canadese bedrijf hoopt zo als eerste met ontginning van grondstoffen op de zeebodem te kunnen starten. TMC spreekt over een historisch moment in de diepzeemijnbouw.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
4 kilometer lange buizen zuigen de knollen omhoog naar het schip Hidden Gem ('verborgen schat'). Het duurt zo'n twaalf minuten voordat het materiaal boven water is. Het Zwitserse bedrijf Allseas, de partner van TMC, ontwierp het prototype van de machine, die het vervoer van zeebodem tot wateroppervlak mogelijk maakt. Het streven is om zo’n 3600 ton knollen te verzamelen voor het einde van het jaar.
Milieu gemonitord
Het testen van het onderzees opvangsysteem gaat gepaard met een programma dat het milieu monitort. Op een ander schip bevindt zich daarom een team van onafhankelijke wetenschappers van een tiental mondiaal toonaangevende onderzoeksinstellingen.
De resultaten van de studie zullen, samen met verslagen van eerdere tests, de basis vormen van de uiteindelijke aanvraag voor een exploitatievergunning. Die wil het bedrijf bij de International Seabed Authority indienen.
Eén millimeter kost één miljoen jaar
De ontginning van deze grondstoffen is controversieel omdat wetenschappers bang zijn voor onherstelbare schade. Zo wordt bij diepzeemijnbouw de biologisch actieve toplaag van de zeebodem verwijderd.
Bij mijnbouwactiviteiten in de oostelijke Stille Oceaan zou elk jaar een laag van de zeebodem in een gebied van 200 tot 300 vierkante kilometer worden verwijderd, zegt Matthias Haeckel, marien biochemicus van het Duitse Geomar. "Dat is ongeveer net zo groot als de oppervlakte van München."
Hoe groot is de schade?
Maar als je naar de langere termijn kijkt, en dus naar de vraag die er is naar schaarse materialen, dan zouden tientallen van die operaties moeten plaatsvinden. Haeckel: "De impact is dan groter dan wat we nu met het regenwoud doen."
Hoe groot die schade precies is, blijft ook voor wetenschappers moeilijk in te schatten, vertelt Haeckel. "We weten nog zo weinig over de biodiversiteit van de diepzee." Bij elke reis die hun onderzoeksschip maakt, ontdekken ze weer zeker honderd nieuwe soorten.
Herstel populaties
Haeckel coördineert het onderzoeksproject MiningImpact, dat meerdere Europese landen financieren, waaronder Nederland. Hij en tientallen andere wetenschappers onderzoeken welke organismen in de directe omgeving van de knollen leven en of deze populaties zich kunnen herstellen van de mijnbouwactiviteiten.
Daar is hij niet al te optimistisch over. "Mijnbouw levert altijd schade op, dus ook in de diepzee." Het gaat dus volgens hem niet om de vraag of de diepzeemijnbouw impact heeft, maar om de hoeveelheid schade die we bereid zijn te accepteren voor de grondstoffen.
Toch is er een groot verschil tussen mijnbouw op land en in de diepzee, legt Haeckel uit. Als we land willen herstellen van de gevolgen van mijnbouw, dan duurt het ongeveer twintig tot dertig jaar tot er een nieuw ecosysteem is. "Maar in de diepzee gaat alles heel traag. Herstel duurt honderden tot duizenden jaren." En een miljoen jaar voor de groei van 1 millimeter mangaalknol.
Schade aan hele oceaan
Haeckel benadrukt ook dat de schade niet alleen wordt veroorzaakt in het stuk oceaan waar de mijnbouw zelf plaatsvindt, ook de oceaan eromheen wordt beschadigd. "Zo komt er bij het verzamelen van de mangaanknollen een sedimentwolk vrij die zich verspreidt in de omliggende oceaan."
Hij wijst daarbij op de verbondenheid van verschillende soorten in de gehele oceaan. Als een bepaalde soort bij de mijnbouwprojecten in de problemen komt, kan dat andere soorten elders in de oceaan bedreigen. Een 'worst case scenario', stelt Haeckel. "Die samenhang in de oceaan moet beschermd worden." Technologische ontwikkelingen zijn daarom van belang.
Ook verschillende milieuorganisaties maken zich zorgen om diepzeemijnbouw en reageren daarom negatief op de vergunning die TMC van de International Seabed Authority heeft gekregen. Zo riep Greenpeace wereldleiders op om in te grijpen en op zijn minst een moratorium op de ontginning van grondstoffen op de zeebodem uit te vaardigen.
Ook Ocean Rebellion kwam in actie naar aanleiding van het nieuws over TMC. De actie bestond onder andere uit een optreden van het voor deze gelegenheid opgerichte Metals Compagny Zeemanskoor.
Regelgeving
Ondanks een ruim tien jaar durende discussie heeft de International Seabed Authority nog geen regelgeving opgesteld om diepzeemijnbouw mogelijk te maken. Haeckel en zijn onderzoeksteam proberen daarom normen en waarden te ontwikkelen voor juiste monitoring. "Zo doen wij rechtstreeks aanbevelingen aan internationale zeeautoriteiten."