'Poetin is een moordenaar': dit schreven Russen op hun stembiljet

Protesteren in Rusland is nagenoeg onmogelijk. Maar deze verkiezingen, waarin Poetin een ruime overwinning heeft opgeëist, hebben Russen het toch op allerlei manieren geprobeerd. We zagen al dat er inkt en verf in de stembussen werd gedaan, en brand werd gesticht in stemlokalen. 

Maar sommigen gooiden het over een andere boeg: zij schreven hun boodschap op het stembiljet, om zo de machthebbers te bereiken. De Russische nieuwssite Meduza verzamelde de protest-biljetten. Correspondent Olaf Koens plaatste een selectie opvallende stembiljetten op X:

'Loop naar de duivel dus', maar ook: 'Liefde is sterker dan de dood - Moordenaar.' Het onafhankelijke Russische medium SOTA meldt dat in Moskou een man is opgepakt nadat hij 'Poetin is een moordenaar' op zijn stembiljet had geschreven. 

"Eigenlijk zien we minder protesten dan voorgaande verkiezingen", zegt Koens. "Protesteren is in Rusland nóg gevaarlijker geworden. Daarom zijn de protesten stiller en ludieker geworden, zoals deze actie."

'Poetin gaat naar Den Haag'

Er zijn vooral veel verwijzingen naar de oorlog in Oekraïne te lezen op de stembiljetten. Zo schrijft iemand: 'Wanneer ga je nou eens dood en komt er een einde aan dat er kinderen sterven in Oekraïne?'

Andere leuzen zijn 'Dief en moordenaar. Nee tegen de oorlog!', 'Genoeg geschoten! Wij willen vrede!' en 'Vladimir Poetin... gaat naar Den Haag', een verwijzing naar het Internationaal Strafhof. 

Weer een ander maakte een verwijzing naar Alexei Navalny, de Russische oppositieleider die vorige maand in de gevangenis overleed.

Ondanks dat er zeker één man gearresteerd is voor zijn leus op het stembiljet, is het een relatief veilige manier om te demonstreren, zegt Koens: "Er zijn nogal wat omwegen voor nodig om te achterhalen van wie welk stembiljet was. En mensen hoeven deze stem ook helemaal niet te hebben uitgebracht. Ze kunnen hem ook inlijsten en thuis ophangen, bij wijze van spreken."

Het idee om stembiljetten te bekladden ontstond nadat de tegenstem van het biljet verdween. "Vroeger kon je nog 'geen van bovenstaande kandidaten' aanvinken", zegt Koens. "Nu is die optie er niet meer. Sindsdien schrijven mensen van alles op het biljet."

Ryan Gosling

Sommige Russen hebben daarom op het stembiljet hun eigen kandidaat maar voorgedragen. Zo tekende één van hen een nieuw lijntje en een nieuw vakje, met de naam Karl Marx ernaast, de Duitse filosoof uit de 19e eeuw die ook wel als één van de grondleggers van het communisme wordt gezien. 

Maar de meest opvallende naam was toch van iemand die verder niet zoveel met Rusland te maken heeft. Een stemmer voelde toch wel voor een nieuwe leider met wat 'Kenergy', en vulde de naam van acteur Ryan Gosling in, die Ken speelt in de film Barbie. 

Het is wel de vraag hoeveel Russen iets meekrijgen van deze actie. Nog best veel, denkt Koens, maar: "Russen die plichtsgetrouw Poetin stemmen, zullen hier niet veel van zien."