'Nieuw bewijs voor betrokkenheid geheime dienst Rusland bij Havanasyndroom'
Nieuw onderzoek van journalisten uit Rusland, Duitsland en Amerika heeft aanwijzingen opgeleverd dat de Russische geheime dienst GROe betrokken is geweest bij het zogeheten Havanasyndroom. Daarbij liepen Amerikaanse overheidsfunctionarissen over de hele wereld gezondheidsklachten op, mogelijk als gevolg van 'vreemde geluiden'.
De klachten deden zich voor bij meer dan honderd mensen: Amerikaanse ambtenaren én familieleden. Het het is nooit duidelijk geworden waar de oorzaak precies lag.
Het mysterieuze syndroom stak voor het eerst de kop op in 2016 in Havana. Medewerkers van de Amerikaanse ambassade en hun familieleden kregen klachten zoals duizeligheid, hoofdpijn, migraine, misselijkheid, geheugenverlies en gehoorverlies. Sommige slachtoffers hebben blijvende gezondheidsschade opgelopen, zoals blindheid, geheugenverlies en problemen met evenwicht en oriëntatie.
GROe-Eenheid 29155
Later werd het fenomeen ook op andere plekken waargenomen, zoals in Georgië, China en in de VS zelf. Het vermoeden bestaat dat de klachten zijn veroorzaakt door aanvallen met geluidsgolven, omdat de slachtoffers veelal vreemde geluiden hoorden.
Het nieuwe onderzoek is uitgevoerd door de Russische nieuwssite The Insider, CBS News en het Duitse weekblad Der Spiegel. Ze leggen een link met latere meldingen van het syndroom, in de Georgische hoofdstad Tblisi. Daar zou een eenheid van de Russische geheime dienst GROe, om precies te zijn de eenheid 29155, een 'akoestisch energiewapen' hebben getest.
In het CBS-programma 60 Minutes zegt de Amerikaanse luitenant-kolonel Greg Edgreen, die betrokken was bij het onderzoek van het Pentagon (het Amerikaanse ministerie van Defensie), ervan overtuigd te zijn dat Rusland achter de aanvallen zit. Het doel ervan zou zijn Amerikaanse diplomaten wereldwijd te saboteren.
"Als mijn moeder had gezien wat ik heb gezien, zou ze zeggen: het zijn de Russen, stupid", zegt Edgreen tegen 60 Minutes.
Microgolfwapen
Een diplomaat vertelt aan CBS dat hij bestookt werd met een geluid dat klonk als 'een soort rollende knikker in een metalen trechter'. Het geluid was 'vrij hard' en zou met een microgolfwapen zijn veroorzaakt.
Ook in Amerika zelf klaagden overheidsfunctionarissen over klachten na vreemde geluiden, met name in regeringscentrum Washington DC. Het zou gaan om incidenten in overheidsgebouwen, maar ook in privéwoningen. Een getuige zegt tegen CBS dat hij 'een wit busje' zag wegscheuren bij zijn huis toen hij op onderzoek uitging.
Nu heeft de Russische onafhankelijke The Insider-journalist Christo Grozev, die in 2020 de spionnen ontmaskerde die de Russische oppositieleider Aleksej Navalny hadden vergiftigd, naar eigen zeggen documenten gevonden waaruit blijkt dat de bewuste GROe-eenheid betrokken is bij de aanvallen met een 'niet-dodelijk akoestisch energiewapen'.
Agenten van deze geheime eenheid zouden in de buurt zijn geweest toen meerdere slachtoffers onwel werden. Dat zou blijken uit telefoon- en mailgegevens. Daarnaast zegt hij bewijs te hebben dat leiders van de eenheid van het Kremlin onderscheidingen hebben gekregen voor de aanvallen.
Kremlin: geen bewijs
Iets meer dan een jaar geleden meldden de VS na jaren onderzoek dat het juist hoogst onwaarschijnlijk was dat een buitenlandse tegenstander achter het syndroom zou zitten. Ook toen circuleerde de theorie al dat Rusland verantwoordelijk zou kunnen zijn, maar daar was op dat moment geen bewijs voor.
Het Kremlin heeft de beschuldiging inmiddels tegensgesproken. Woordvoerder Dmitry Peskov zei dat er geen bewijs is geleverd om een dergelijke bewering te ondersteunen en dat de beschuldigingen in de media ongegrond zijn.