Rebellen in Syrië rukken snel op, Assad steeds verder in het nauw: 'Kan einde regime betekenen'

Minder dan 24 uur na de verovering van Hama, bereiken HTS en andere rebellenbewegingen de poorten van Homs. Het doel is de stad binnen te vallen en het leger van het Assad-regime weg te jagen. "Als het zover komt, heeft Assad een groot probleem", zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif.

Keerpunt

De stad Homs ligt op de snelweg tussen de hoofdstad Damascus en het kustgebied. Volgens defensie-expert Patrick Bolder zou de verovering van de stad een keerpunt kunnen betekenen in de Syrische burgeroorlog. "Als Homs wordt veroverd, wordt het kustgebied afgesneden van de rest van Syrië." Het kustgebied is van groot belang voor Assad, omdat de religieuze minderheid van de Alawieten daar vandaan komt. Assad en zijn loyale officieren behoren tot deze minderheid.

De Kruif zegt dat dit niet alleen slecht nieuws zou zijn voor Assad, maar ook voor Rusland. Rusland heeft namelijk een belangrijke zeehaven en luchthaven in het kustgebied van Syrië. "De zeehaven is van cruciaal belang. Het is de enige die Rusland heeft in het Middellandse Zeegebied", zegt hij.

De onderstaande kaart laat de gebieden die de rebellen recent hebben veroverd zien:

Twee scenario's

Maar wat gebeurt er als Homs inderdaad wordt veroverd? Er zijn twee opties. Het Assad-regime zou zich kunnen herorganiseren en de opmars naar Damascus kunnen stoppen, of er zou paniek kunnen uitbreken bij het leger van Assad, wat zou kunnen leiden tot de val van Damascus. "Dit zou het einde van het regime van Assad betekenen."

De Kruif vraagt zich af hoe trouw de aanhangers van Assad nog zijn na 13 jaar oorlog. Van paniek is al sprake: gisteravond vertrokken duizenden inwoners van Homs richting het kustgebied, voordat de weg naar dat gebied wordt afgesloten door de rebellen. Dat meldt het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten. Volgens het observatorium waren deze mensen aanhangers van Assad.

'Strategisch moment'

Hoe de gevechten rondom Homs zich verder ontwikkelen, is nog niet duidelijk, zegt defensie-expert Bolder. "Wat wel duidelijk is, is dat de opmars van HTS en de rebellen snel gaat. Dat hebben we ook gezien in Aleppo en Hama." Volgens Bolder hebben HTS en andere rebellengroepen een 'strategisch moment' gekozen om hun aanvallen op het leger van Assad te lanceren. "De drie landen die Assad sinds het begin van de burgeroorlog hebben gesteund, zijn afgeleid," zegt hij.

"Rusland is druk met de oorlog in Oekraïne en zet alles in om vooruitgang daar te boeken. Hezbollah kreeg zware klappen van Israël in het zuiden van Libanon en Iran is bezig met de spanningen met Israël." Iran kan bovendien weinig wapens aan Assad leveren. "Iran heeft een tekort aan militair materieel," zegt De Kruif. "Omdat het veel raketten moest leveren aan Hamas, Hezbollah en Rusland."

De snelheid van de opmars heeft ook te maken met het feit dat de rebellen veel gebieden hebben veroverd zonder gevecht, zegt Bolder. "Hoewel HTS als jihadistische groep wordt gezien, maakt de beweging goede afspraken met de inwoners van de gebieden die ze willen veroveren, om deze gebieden vreedzaam over te nemen," zegt hij. "Dat hebben we gisteren gezien toen ze de stad Salamiyah ten oosten van Hama overnamen na gesprekken met de inwoners." 

In deze stad woont een religieuze minderheid. "Bovendien is Assad in veel gebieden van Syrië niet populair vanwege de vele mensen die zijn leger in de afgelopen 13 jaar heeft gedood", voegt Bolder toe.

Sinds 2011

• Syriërs kwamen in 2011 in opstand tegen Assad. 
• De Syrische burgeroorlog heeft 300.000 tot 500.000 mensen het leven gekost. 
• In de afgelopen jaren zijn ook miljoenen Syriërs op de vlucht geslagen, minstens 6,4 miljoen naar het buitenland. 
• De Verenigde Naties schat dat 280.000 mensen ontheemd zijn geraakt sinds het geweld ruim een week geleden oplaaide. 
• Dit aantal kan volgens de organisatie oplopen tot 1,5 miljoen.