Ooit zo populaire Trudeau treedt af als premier van Canada: 'Hij heeft zijn goodwill verspeeld'

Bij zijn aantreden in het najaar van 2015 werd Justin Trudeau onthaald als politiek wonderkind. De toen 43-jarige leider van de Liberal Party boekte een opzienbarende verkiezingsoverwinning en leidde zijn partij in één keer van 34 naar 184 zetels. Het roer ging om in Canada na bijna een decennium onder conservatief bewind.

Met Trudeau koos het land voor verandering en progressieve vergezichten. Als een jonge god – een grijns op een gebruind gezicht en de mouwen van het overhemd nonchalant opgerold – betrad hij het politieke wereldtoneel. Hij kende een uitstraling van aanpakken, van 'wie houdt me tegen'.

Tijdperk-Trudeau 

Nu, bijna tien jaar later, komt er een eind aan het tijdperk-Trudeau. Zijn vertrek hing al een paar dagen in de lucht. Volgens de Canadese krant The Globe and Mail realiseerde Trudeau zich dat hij tijdig een verklaring moest afleggen, om te voorkomen dat hij tijdens het congres door zijn partij aan de kant zou worden geschoven.

Waar het Trudeau in het begin van zijn regeerperiode voor de wind ging, verloor hij de afgelopen jaren aan politieke invloed en populariteit. Partijgenoten spoorden Trudeau vorig jaar al verschillende keren aan om op te stappen.

Corruptieschandaal

Volgens Jeanette den Toonder, directeur van het Centrum voor Canadese Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen, begon het verval al in 2019, toen de premier betrokken raakte bij een corruptieschandaal. 

De toenmalige minister van Justitie beweerde dat zij door Trudeau onder druk was gezet om een schikking te treffen met SNC-Lavalin, een van de grootste bouwbedrijven in Canada. Het bedrijf werd verdacht van omkoping in het het Khadaffi-tijdperk in Libië, om grote contracten binnen te halen. Trudeau zou het bedrijf de hand boven het hoofd hebben gehouden, omdat bij een vertrek uit Canada veel banen verloren zouden gaan. 

Na die beschuldiging veranderde zijn imago, vertelt Den Toonder. "Het was extra pijnlijk, omdat de minister tot de oorspronkelijke bevolking van Canada hoorde." Een bevolkingsgroep waarvan Trudeau had beloofd dat hij het ervoor zou opnemen. Volgens Den Toonder zit daar het pijnpunt: "Hij brengt niet in praktijk wat hij predikt. Hij heeft zijn goodwill onder de Canadezen verspeeld."

Tekenend was de ongemakkelijke ontmoeting tussen Trudeau en een medewerker van een staalfabriek tijdens een werkbezoek afgelopen jaar. In een filmpje dat viral ging, is te zien dat Trudeau een campagneverhaal afsteekt en de hand probeert te schudden van de medewerker. De medewerker weigert. Afgemeten: "Ik geloof geen bal van wat je zegt." Bekijk de beelden hier:

Trudeaus politieke toekomst werd eind december nog onzekerder na het onverwachte ontslag van vicepremier Chrystia Freeland, lang zijn loyale bondgenoot. Ze vertrok vanwege een gebrek aan vertrouwen in Trudeaus capaciteit om het 'America First'-nationalisme te kunnen weerstaan van aankomend president Donald Trump. 

Politieke foefjes

De regering-Trudeau had de Canadezen een lastenverlichting beloofd. Freeland wilde juist reserves aanleggen om het hoofd te kunnen bieden aan de verwachte importheffingen die Trump wil invoeren. In haar ontslagbrief aan de premier schreef ze dat die dreiging uiterst serieus moet worden genomen en dat ze betwijfelt of de regering de ernst van de situatie wel begrijpt. Dit is geen moment voor 'politieke foefjes', aldus Freeland.

Canada lijkt niet te kunnen ontsnappen aan het conservatieve klimaat dat ook in de rest van de wereld zichtbaar is. Uit recente peilingen blijkt dat als nu gestemd zou worden, de Conservatieve Partij meer dan twee keer zoveel stemmen zou behalen als de Liberal Party. In oktober van dit jaar staan nieuwe verkiezingen gepland, maar die kunnen eerder worden uitgeschreven als Trudeau aftreedt.

Terug in de oppositie

Ook Den Toonder verwacht dat de Conservatieven bij de volgende verkiezingen als grootste uit de bus zullen komen. In Canada zijn van oudsher de Liberal Party en de Conservative Party de twee grootste partijen. "Het is logisch dat nu de Liberalen falen, de Conservatieven de overhand zullen krijgen." Volgens haar zal de Liberal Party terug in de oppositie moeten, en zich opnieuw beraden waar ze precies voor staat.