Wat doet de Amerikaanse ambassadeur in Nederland? 'Het is vooral een erebaan'

Ze gaat de Nederlandse directheid missen, de lange mensen, het uitproberen van lokale en regionale specialiteiten; ja, zelfs de regen gaat ze missen. Op 19 januari zwaait de Amerikaanse ambassadrice, Shefali Razdan Duggal, na 3,5 jaar af. Speciaal daarvoor nam ze een afscheidsvideo op, met daarin de dingen die ze het meest gaat missen aan Nederland. Behalve de hierboven genoemde dingen, zegt Duggal dat ze ook de ambassade zelf gaat missen, die sinds 2018 gehuisvest is in Wassenaar.

Duggal was als ambassadrice erg druk met het delen van haar werkzaamheden op sociale media. Haar volgers op X en Instagram zagen Duggal Pakjesavond vieren, de Pride in Amsterdam bijwonen en suikerbrood proeven in Leeuwarden. In een filmpje over het aanvragen van het Amerikaans staatsburgerschap voor in Nederland geboren baby’s van Amerikaanse ouders, krijgt ze een huilende baby in haar handen gedrukt die ze probeert te troosten: 'Nee, niet huilen. Het is oké, schatje, je bent een Amerikaan. Het komt goed.'

Toch bestaat het werk van ambassadeur niet alleen maar uit feest en uitstapjes. De ambassadeur is de aangewezen persoon voor contact tussen de regeringen van beide landen. Maar, dat doet die niet alleen.

Ambassadeur doet het niet alleen

Feitelijk staan er op een Amerikaanse ambassade twee mensen aan de top, vertelt de Amerikaanse hoogleraar Internationale Betrekkingen Daniel Thomas, werkzaam aan de Universiteit Leiden. "Er is een ambassadeur, maar nog veel belangrijker is de persoon daaronder: de deputy chief of mission, of DCM".

De DCM is iemand met diplomatieke kennis. Belangrijk, want de ambassadeur heeft maar zelden politieke of diplomatieke ervaring, vertelt Thomas. "Het zijn mensen die hebben geholpen bij de campagne. Bijvoorbeeld door geld te doneren, of mee te denken als campagnestrateeg. Een ambassadepost in een leuk land als Nederland of Griekenland is dan een cadeautje achteraf." 

De huidige DCM op de Amerikaanse ambassade in Nederland is Marcus Micheli. Hij heeft inderdaad een lange carrière gehad in de diplomatie. Micheli was eerder DCM op de ambassade in Litouwen en heeft ook gewerkt op Amerikaanse ambassades en consulaten in Montenegro, Polen, Rusland en Oekraïne. Of Micheli óók wordt vervangen, is niet bekend.

Cadeautje voor bewezen diensten

Terug naar hoe je dan ambassadeur wordt. Het voorbeeld 'Griekenland' van hierboven is niet willekeurig gekozen. Trump benoemde voor die post voormalig Fox News-presentatrice Kimberly Guilfoyle, tevens de ex van Donald Trump Jr. "Zij kwam vaak spreken tijdens rally's en wordt daar nu op deze manier voor bedankt", zegt Thomas. "Al zijn er in Washington ook wel roddels te horen over dat Trump Jr. zijn vader heeft gesmeekt om zijn ex het land uit te sturen door haar ergens ambassadeur te maken."

Ook Duggal heeft zich, voordat ze ambassadrice werd, ingezet voor haar partij: ze was al enkele jaren een (succesvol) fondsenwerver en hielp in 2010 Kamala Harris bij haar verkiezing tot procureur-generaal van Californië. Aanstaand ambassadeur Popolo hielp Trump tijdens zijn campagne door zelf geld te doneren, volgens The New York Times meer dan 800.000 dollar. 

De vorige 'Trump-ambassadeur' in Nederland, Pete Hoekstra, had overigens wel politieke ervaring. Hij was meerdere jaren lid van het Huis van Afgevaardigden. Bij de verdeling van de posten kon ook hij weer rekenen op een plekje: Hoekstra wordt ambassadeur in Canada.

Welke kwesties spelen er?

Ambassadeur is vooral een erebaan, zegt ook RTL Nieuws-verslaggever Sophie van der Meer: "Ze zijn de afvaardiging van de VS en doen veel ceremoniële dingen als herdenkingen bijwonen en lintjes doorknippen. Daarbij is het, met alle respect voor ons land, ook nog eens zo dat Nederland niet de meest precieuze plek is om te belanden." 

"Bovendien, als er echt iets speelt tussen Nederland en de VS, dan gaat het ook wel vaak over het hoofd van de ambassadeur heen", zegt Van der Meer. Ze doelt onder andere op de Amerikaanse wens dat ASML geen chips aan China verkoopt. "Daarvoor is premier Rutte zelfs naar Biden gegaan in Washington. Daaraan zie dat als het écht belangrijk wordt, kwesties niet worden opgelost via de ambassade."

"Nederland heeft meer te vragen aan de VS dan andersom", benadrukt Van der Meer. Dat betekent niet dat er helemaal niets speelt. "De Amerikanen zetten veel druk op het Internationaal Strafhof (ICC), omdat ze het niet eens zijn met het arrestatiebevel tegen Netanyahu. Officieel heeft het Nederlandse kabinet daar niets mee te maken, maar het ICC is wel gevestigd in Den Haag."