Internationaal Strafhof veroordeelt sancties Trump, 'staat pal achter personeel'

Het ICC, gevestigd in Den Haag, roept zijn 125 leden en andere landen op om 'verenigd te staan' voor gerechtigheid en mensenrechten.

Financiële sancties en reisbeperkingen

De Amerikaanse maatregelen bestaan uit financiële sancties en reisbeperkingen voor medewerkers van het ICC, hun familieleden en personen die meewerken aan de onderzoeken. Er zijn nog geen namen gedeeld. Het hof stelt dat de sancties het 'onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke werk schaden'.

Het ICC 'staat pal achter zijn personeel en belooft gerechtigheid en hoop te blijven bieden aan miljoenen onschuldige slachtoffers van wreedheden over de hele wereld', laat het in een korte verklaring weten.

De sancties zijn een reactie op vooronderzoeken naar Amerikaanse burgers of burgers van bondgenoten van de Verenigde Staten, zoals Israël. 

'Machtsmisbruik'

Volgens Trump heeft het ICC zich schuldig gemaakt aan machtsmisbruik toen het vorig jaar arrestatiebevelen uitvaardigde tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de toenmalige minister van Defensie Yoav Gallant op verdenking van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in de Gazastrook.

Trump legde het ICC in 2020 tijdens zijn eerste ambtstermijn ook al sancties op, toen vanwege een onderzoek naar mogelijke Amerikaanse oorlogsmisdaden in Afghanistan. Die richtten zich destijds op onder andere de toenmalige aanklager Fatou Bensouda. Trumps opvolger Joe Biden trok deze sancties kort na zijn aantreden in.

Binnen het Strafhof wordt er sceptisch gereageerd, zegt Geert-Jan Knoops. Hij werkt er als advocaat:

Niet alleen het ICC zelf, maar ook de voorzitter van de EU-leiders António Costa heeft felle kritiek geuit op Trumps sanctiebesluit. Sanctionering van het ICC 'bedreigt de onafhankelijkheid van het Hof en ondermijnt het internationale strafrechtsysteem als geheel', schrijft Costa op X.

Het ICC speelt 'een essentiële rol bij het bewerkstelligen van gerechtigheid voor de slachtoffers van enkele van de meest afschuwelijke misdaden ter wereld', schreef hij een dag eerder, na een ontmoeting met Tomoko Akane, president van het Internationaal Strafhof. "Onafhankelijkheid en onpartijdigheid zijn essentiële kenmerken van het werk van het Hof."

"De EU blijft zich inzetten om een ​​einde te maken aan straffeloosheid en ervoor te zorgen dat er verantwoording wordt afgelegd voor alle schendingen van het internationaal recht", voegde Costa daaraan toe.

Amnesty: 'Brute stap'

Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International, noemt de sancties 'wraakzuchtig en agressief': "Het is een brute stap waarmee geprobeerd wordt te vernietigen wat de internationale gemeenschap gedurende tientallen jaren, zo niet eeuwen, zorgvuldig heeft opgebouwd: wereldwijde regels die voor iedereen gelden en tot doel hebben gerechtigheid voor iedereen te leveren. De sancties gaan in tegen onze gemeenschappelijke menselijkheid."

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Gideon Saar, verwelkomde de Amerikaanse sancties juist. De acties van het hof in Den Haag 'zijn immoreel en hebben geen juridische basis', zegt hij in een verklaring op X.

Saar schrijft dat het ICC 'agressief jaagt op de gekozen leiders van Israël, de enige democratie in het Midden-Oosten'. Hij wijst erop dat Israël en de Verenigde Staten niet zijn aangesloten bij het Statuut van Rome. Dat betekent dat ze het ICC niet erkennen, in tegenstelling tot de 125 andere landen.

Saar omschrijft Israël en de VS als 'bloeiende democratieën met legers die zich strikt houden aan het internationaal recht' en beschuldigt het ICC van het ondermijnen van het internationaal recht.

Wat is het ICC?

• Het ICC is in 2002 opgericht met het Statuut van Rome
• Het hof vervolgt en berecht individuen die worden verdacht van oorlogsmisdaden, misdrijven tegen de menselijkheid en genocide 
• Het gaat daarbij om misdrijven op het grondgebied van de lidstaten of misdrijven door burgers van deze landen
• Onder meer de Verenigde Staten, Israël, China en Rusland zijn niet bij het hof aangesloten 
• De Palestijnse gebieden zijn sinds 2015 partij bij het Statuut van Rome

Dit was de eerste reactie van premier Dick Schoof op het nieuws over de sancties: