Waarom Oekraïne niet vertrouwt op akkoord met Rusland: 'Ze hebben ons altijd bedrogen'

Als voorwaarde voor het staakt-het-vuren wil Poetin dat Oekraïne stopt met de werving van nieuwe soldaten, en dat er geen wapenleveringen uit het buitenland komen. Voor Kyiv blijkt hieruit dat het Kremlin niet serieus uit is op vrede, omdat die aanvullende eisen die Oekraïne zouden verzwakken

"Het is begrijpelijk dat de Oekraïners en een flink deel van de wereld de Russen niet vertrouwen", legt correspondent Olaf Koens uit. "Gisteren liet Joeri Oesjakov weer van zich horen, de veiligheidsadviseur die drie jaar geleden hoog en laag beweerde dat Rusland nooit Oekraïne zou binnenvallen. En zo zijn er legio voorbeelden. De Krim annexeren? Poetin zou er niet eens aan denken! Van het neerhalen van vlucht MH17 tot de oorlog nu, het is gebleken dat Rusland echt niet te vertrouwen is."

Koens verwijst ook naar het Boedapest Memorandum: een afspraak in 1994 waarbij onder andere Rusland en de Verenigde Staten beloofden dat ze garant zouden staan voor het behoud van de Oekraïense landsgrenzen. Oekraïne zou door niemand mogen worden aangevallen. In ruil voor die veiligheidsgarantie gaf Oekraïne haar kernwapens op, die na de val van de Sovjet-Unie nog in het land stonden.

"Rusland heeft Oekraïne altijd onder de bus gegooid", vertelt analist Oleksandr Kovalenko van de Oekraïense denktank Sprotyv aan RTL Nieuws. "In elke overeenkomst. Of het nou de tsaar van Moskou was, het Russische Rijk, de Sovjet-Unie of het moderne Rusland."

Kovalenko geeft een voorbeeld uit de periode tussen 2014 en 2022, toen er al oorlog was in het oosten van Oekraïne. Onder druk van Rusland tekende Oekraïne in 2015 een akkoord over een staakt-het-vuren, de zogeheten Minsk-akkoorden.

"Het eerste punt van de Minsk-akkoorden was een staakt-het-vuren. Daar heeft Rusland zich nooit aan gehouden, ze hebben onze posities constant beschoten en ons constant geprovoceerd", zegt Kovalenko. "Daarom zullen we Rusland nooit vertrouwen."

In 2015 werd het staakt-het-vuren binnen een uur verbroken, en ook in de jaren daarna schond Rusland meerdere gevechtspauzes.

Bovendien kunnen de Russen afspraken ook op andere manieren ondermijnen, weet Koens. "Wat mij altijd is bijgebleven is hoe er een overeenkomst kwam, samen met Frankrijk en Duitsland, om de oorlog in het oosten van Oekraïne te reguleren. Dat was ruim tien jaar geleden al. Plots waren de Russische militaire voertuigen overgeschilderd, en kwamen ze humanitaire hulp brengen. Veel voedsel is er niet uitgedeeld, onder het mom van noodhulp werden er troepen, wapens en munitie het gebied binnengebracht."

Rusland zou zich nu juist voorbereiden op de verovering van meer grondgebied, zegt Kovalenko. "Poetin droeg deze week zelfs een camouflage-pak tijdens zijn bezoek aan de regio Koersk, voor het eerst sinds 2021. Het geeft aan dat Rusland klaar is om door te vechten."

Kovalenko ziet dat Rusland troepen verplaatst en hergroepeert om een nieuw offensief te beginnen, iets wat ook westerse analisten zien. "Dus hoe kunnen we het hebben over een staakt-het-vuren, als ze zich voorbereiden om door te vechten? Ze kunnen ook voor de vorm instemmen met een staakt-het-vuren, om ondertussen middelen te verzamelen, zichzelf te versterken, hun troepen rustig te verplaatsen, en over een maand of langer weer de Oekraïense posities aan te vallen."

Het is ook maar de vraag hoe president Poetin een lange gevechtspauze zou kunnen uitleggen aan zijn eigen volk. "Ze kunnen dit in politiek opzicht niet aan hun eigen bevolking verkopen als een overwinning, en daarom kunnen ze niet uitleggen waarom ze nu moeten stoppen met vechten. Daarom verwacht ik niet dat er een staakt-het-vuren komt, of er komt een schijn-staakt-het-vuren dat heel snel op niets uitloopt", zegt Kovalenko.

Donald Trumps gezant Steven Witkoff zou gisteravond met Vladimir Poetin hebben gesproken in Moskou. Op basis van dat gesprek zijn de Verenigde Staten 'voorzichtig optimistisch' over een staakt-het-vuren, maar wat het gesprek precies heeft opgeleverd is nog niet bekend.

In de onderstaande video hoor je meer over hoe Oekraïne aankijkt tegen het staakt-het-vuren.