Na Israëls aanval is de toekomst onzeker: 'Deze aanval is niet rationeel'
Honderden doden, onder wie een groot aantal kinderen, en veel gewonden. Israël heeft de aanval op Gaza en Hamas op een grootschalige manier hervat. Twee maanden lang gold er een staakt-het-vuren, dat is ten einde. Expert in het conflict Peter Malcontent kon het amper geloven: "Terug naar een wapenstilstand zal niet makkelijk gaan."
Het klonk mooi. In de onderhandelingen tussen Hamas en Israël waren meerdere fases besproken die tot het eind van de oorlog zouden moeten leiden, zegt correspondent Midden-Oosten Pepijn Nagtzaam. "Fase 1 was inmiddels afgerond, meerdere Israëlische gijzelaars werden vrijgelaten in Gaza, en Palestijnen die vastzaten in Israël mochten de gevangenis verlaten."
Toekomst gijzelaars ongewis
Fase 2 zou vervolgens automatisch ingaan, maar daar liep het spaak. Nagtzaam: "Ze zouden gaan praten over een permanent eind aan de oorlog. Maar daar zijn we nooit aanbeland. Er was veel onenigheid over de voorwaarden. En nu is Israël dus weer begonnen met bombarderen."
Zo ging het er vannacht aan toe in Gaza:
Volgens Israël zelf is dat omdat Hamas de gijzelaars weigert vrij te laten. Maar door de acties van Israël zelf is dat een logisch gevolg, zegt Midden-Oostendeskundige Peter Malcontent. "De toekomst van de gijzelaars is ongewis. Dit gaat voor een hoop gedoe zorgen, ook binnen Israël."
Ook kritiek op de regering
Dat blijkt meteen al uit de eerste politieke reacties. "Dit is het moment waarvoor we in de regering zijn gebleven, ondanks onze oppositie tegen de deal", zei minister van Financiën Bezalel Smotrich volgens nieuwssite Times of Israel. Hij dreigde eerder uit de regering te stappen vanwege de deal.
Itamar Ben Gvir, wiens partij de regering verliet uit verzet tegen het bestand, juichte de hervatting van de strijd ook toe. "We mogen het bestaan van de Hamas-organisatie niet accepteren en ze moet worden vernietigd."
Maar er klinkt ook kritiek. Yair Golan van de Democraten haalde uit naar Netanyahu en zei volgens de nieuwssite dat militairen en gijzelaars worden gebruikt als pionnen 'in zijn overlevingsspel'.
Families van gijzelaars reageren geschokt
Vanuit de samenleving zal ook kritiek klinken, verwacht Malcontent. Daar speelde het gevoel dat er steeds meer gijzelaars vrijkwamen, mensen zien dat graag doorgaan. Nog altijd zitten er 59 gijzelaars vast, al zijn ze lang niet allemaal nog in leven. Malcontent: "Ik dacht dat Israël de eerste fase van het bestand zou willen verlengen om zoveel mogelijk gijzelaars vrij te krijgen."
Dat blijkt ook uit reacties van families van Israëlische gijzelaars. Een belangenbehartiger van de families zegt tegen CNN dat hun 'grootste angst' werkelijkheid is geworden.
'We zijn doodsbang'
De belangenbehartiger bekritiseerde Israëls bewering dat het Hamas-doelen in Gaza had aangevallen om de vrijlating van de gijzelaars te vergemakkelijken. "Complete misleiding", zei hij, en eiste een terugkeer naar het bestand.
"We zijn geschokt, boos en doodsbang door de opzettelijke ontmanteling van het proces om onze geliefden terug te brengen uit de vreselijke gevangenschap van Hamas."
Wat wil je met Gaza?
Het zal volgens Malcontent niet zo zijn dat Hamas nu onmiddellijk alle gijzelaars om zal brengen. "Dan zijn ze hun laatste wisselgeld kwijt." Maar er wordt wel gedreigd. Dat Israël begonnen is met grootschalige luchtaanvallen op de Gazastrook, betekent volgens Hamas dat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu 'de gijzelaars heeft opgegeven'.
De vraag is ook: wat is de volgende stap? "Deze aanval is niet heel rationeel, want wat moet je nu verder?", zegt Malcontent. "Wat wil je met Gaza? Stel, je wilt zoiets raars als Trump voorstelde. Een resort. Dan heb je Arabische landen gewoon nodig. Israel heeft niet het kapitaal om Gaza op te bouwen."
'Een slagveld waar mensen radicaliseren'
En wat als je Gaza straks blijft bezetten? "Dan ben je heer en meester van een slagveld waar mensen wonen. Ze hopen dat ze de mensen kunnen verplaatsen. Maar tot nu toe zijn dat vruchteloze pogingen gebleken. Dan zit je met een slagveld waar mensen vanzelf radicaliseren. Hoe wil je daarmee omgaan?"
Veel vragen dus, weinig antwoorden. En ook terug naar een wapenstilstand zal volgens Malcontent niet makkelijk gaan. De basis daarvoor lijkt voorlopig verdwenen. Eén ding is volgens Malcontent in ieder geval duidelijk: Israël heeft ervoor gekozen om eenzijdig het staakt-het-vuren te beëindigen.