Oorspronkelijke bevolking Canada wil geroofd erfgoed terug van paus
De oorspronkelijke volkeren van Canada vragen de nieuwe paus Leo XIV om de teruggave van duizenden voorwerpen die door de eeuwen heen zijn geroofd door de katholieke kerk. De vorige paus Franciscus had beloofd de voorwerpen terug te geven, leiders van de oorspronkelijke bewoners doen nu een beroep op zijn opvolger om diens belofte na te komen.
In de collectie van duizenden voorwerpen, opgeslagen in het Vaticaan, zijn onder andere een zeldzame kajak van zeehondenhuid van de Inuit, geborduurde handschoenen van de Cree, een kralenriem en een ketting van walvistanden. Zulke spullen werden in de afgelopen eeuwen meegenomen door missionarissen. Critici noemen deze praktijk een voorbeeld van 'culturele verwoesting'.
Spijtbetuiging Franciscus
Paus Franciscus, die op 21 april overleed, bracht in 2022 een bezoek aan de oorspronkelijke volkeren in Canada. Hij noemde die reis een 'pelgrimage van boetedoening', omdat hij ging om spijt te betuigen voor het leed dat de katholieke kerk de bevolking had aangedaan.
In de jaren 80 van de 19de eeuw plaatste de Canadese overheid kinderen uit deze volkeren op speciale scholen, die vooral door de rooms-katholieke kerk gerund werden. Het doel was 'de indiaan uit het kind te halen' en van de kinderen 'euro-Canadese' christenen te maken. Naar schatting 150.000 kinderen ondergingen dit lot. Duizenden kinderen overleden door verwaarlozing en mishandeling. Later werden bij meerdere internaten massagraven gevonden waarin overleden kinderen gedumpt waren.
Over dat verleden leggen we meer uit in deze video:
Tijdens de gesprekken over de internaten kwam ook de aandacht te liggen op het geroofde erfgoed. Paus Franciscus deed toen ook de belofte om duizenden stukken terug te geven. Maar drie jaar later liggen ze nog steeds opgeslagen in de kelders van het Vaticaan.
Paus Pius XI
"De spullen werden zonder toestemming meegenomen, nu is het tijd om ze terug te geven", zegt Cindy Woodhouse Nepinak, de leider van de Assembly of First Nations, tegen CNN.
De nieuwe paus Leo XIV, die op 18 mei werd geïnaugureerd, heeft zich nog niet uitgesproken over de kwestie. Het Vaticaan reageerde niet op vragen van CNN.
Een belangrijk deel van de collectie werd verzameld vanaf 1922, onder paus Pius XI. Hij spoorde missionarissen wereldwijd aan om lokale voorwerpen naar Vaticaanstad te brengen, als bewijs voor de invloed van de kerk in alle delen van de wereld.
Kunsthistoricus Gloria Bell van de McGill-universiteit in Montreal omschrijft het beleid van Pius XI als volgt: "Hij zei: 'Neem alles mee wat te maken heeft met inheemse volkeren. Stuur heilige voorwerpen naar Rome. Stuur voorbeelden van de taal. Stuur inheemse mensen, als het lukt.' Er zijn duizenden bezittingen gestolen van deze gemeenschappen om de hebzucht van Pius XI te bevredigen."
'Verhaal niet vergeten'
Volgens de katholieke kerk ging het om 'geschenken' aan de paus. Critici vegen de vloer aan met die uitleg.
"We willen het onrecht uit het verleden rechtzetten", zei Woodhouse Nepinak. "Dat willen we voor onze overlevenden, voor hun families, voor de geschiedenis die zich heeft afgespeeld en om er zeker van te zijn dat dit verhaal niet vergeten wordt."
