Oorlog in Soedan wordt internationaler: ook Colombiaanse huurlingen mengen zich in de strijd
Het Soedanese leger heeft deze week beelden verspreid die moeten aantonen dat Colombiaanse huurlingen meevechten in Soedan. Ook zegt het leger een vliegtuig met Colombiaanse huursoldaten te hebben neergeschoten. Ze zouden zich onder meer bezighouden met het rekruteren van kindsoldaten.
"Laden. Richten. Ontgrendelen. Op mijn teken. Wanneer ik 'vuur' zeg, schieten!" Op een van de video's is te zien hoe een soldaat in het Spaans training geeft aan andere militairen. Op een andere video filmt een soldaat zichzelf onder begeleiding van Spaanstalige muziek.
Beveiligingsbedrijven
Volgens het Soedanese ministerie van Buitenlandse Zaken is er sprake van 'onweerlegbaar bewijs' dat Colombianen deelnemen aan de strijd. Het zou het gaan om minimaal tachtig huurlingen die meevechten met de paramilitairen van de RSF, al zijn er ook berichten over enkele honderden. De beelden zijn niet onafhankelijk geverifieerd.
De Soedanese luchtmacht beweert ook een vliegtuig met veertig Colombiaanse huurlingen te hebben neergeschoten. Het toestel kwam uit de Verenigde Arabische Emiraten en wilde landen op een vliegveld in de regio Darfur. Dat gebied wordt gecontroleerd door de RSF.
De berichten waren voor de Colombiaanse president Gustavo Petro reden om te eisen dat de huurlingen direct terugkeren naar huis. Ook zei hij te onderzoeken hoeveel Colombianen daadwerkelijk aan boord van het vliegtuig zaten en of ze kunnen worden gerepatrieerd.
Waar draait het conflict om?
Al ruim twee jaar woedt een bloedige burgeroorlog in Soedan. De strijd gaat tussen het Soedanese regeringsleger en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF). Aanleiding voor het conflict is onenigheid over hoe de macht tussen de leider van het regeringsleger en de generaal van de RSF moet worden verdeeld.
De oorlog heeft inmiddels aan 40.000 mensen het leven gekost. Ook zijn zeker elf miljoen mensen ontheemd geraakt en is er op bepaalde plekken sprake van een hongersnood. Het wordt gezien als de grootste humanitaire crisis wereldwijd.
RSF-soldaten zijn veelal van Arabische afkomst en hebben het voorzien op Soedanezen van Afrikaanse afkomst. Zowel het Soedanese leger als de RSF-milities maken zich volgens de VN schuldig aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Daarbij gaat het onder meer om seksueel geweld en uithongering als oorlogswapen.
Niemand twijfelt eraan wie de soldaten financiert: de Verenigde Arabische Emiraten. De Golfstaat zou de huurlingen inhuren via beveiligingsbedrijven. "Dat de Emiraten een grote groep huurlingen laat invliegen toont aan dat het land niet eens meer probeert om het discreet aan te pakken", zegt Soedan-expert Anette Hoffmann van Instituut Clingendael.
De Emiraten worden ook al langer beschuldigd van het verstrekken van wapens aan de RSF. Maar het land ontkent vanaf het begin elke betrokkenheid, ondanks dat de bewijzen zich opstapelen.
Kindsoldaten
Aangenomen wordt dat de Colombianen voormalige guerrillastrijders zijn. Door de langdurige burgeroorlog in Colombia hebben ze veel oorlogservaring en zijn ze daarom goed getraind. "Vorig jaar was er ook al bewijs dat ze in Darfur vochten", zegt Hoffmann. "En ook dat kwam niet als een verrassing, omdat Colombianen al in 2015 deelnamen aan de oorlog in Jemen."
Volgens Hoffmann trainen de huurlingen de RSF-militairen onder meer met het besturen van drones. "Daarnaast zouden ze zich bezighouden met het rekruteren en trainen van kindsoldaten die nog maar 12 jaar oud zijn."
Van de paramilitairen is bekend dat ze ook soldaten rekruteren in de Sahel-regio zoals Tsjaad en Niger. Hoffmann: "Ook is er bewijs dat Zuid-Soedanezen meevechten aan de kant van de RSF. Dat maakt het risico op een regionale escalatie tussen beide landen groter."
"De huurlingen krijgen duizenden euro's per maand aangeboden", zegt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen. "De meeste Afrikanen verdienen dat niet eens in een jaar. En ook in Colombia is dat heel veel geld."
Goud
Het Soedanese regeringsleger en de RSF worden gesteund door meerdere buitenlandse mogendheden, waaronder dus de Emiraten. En dat is niet zonder reden. "De hele oorlog draait om goud", zegt Van Leeuwen. "Er zit zoveel goud in de grond, ook in Darfur. Mede daarom is de RSF ook zo sterk en hebben ze zoveel bondgenoten."
En dat geweld gaat gepaard met een grote humanitaire crisis. Deze week luidden Unicef en de VN opnieuw de noodklok over de verslechterende situatie in het land. "Het is een totaal vergeten crisis", zegt Daniëlle Brouwer van het Rode Kruis. "We zien nu ook veel cholera-uitbraken door de slechte toegang tot schoon water. Het is het klassieke verhaal van crisis op crisis op crisis."
Een van de zwaarst getroffen plekken is de stad El Fasher in Noord-Darfur. De stad is in handen van het leger, maar wordt al ruim een jaar omsingeld door de RSF. Water en hulpgoederen komen de stad niet meer binnen. Inwoners zitten als ratten in de val. "We kunnen niet overleven in deze omstandigheden", zegt een inwoner tegen Al Jazeera.
Mensen die het oorlogsgeweld wel konden ontvluchten, zitten in vluchtelingenkampen. Maar ook daar zijn ze niet veilig. The Guardian meldde deze week dat RSF-milities in april mogelijk meer dan 1500 mensen in het vluchtelingenkamp Zamzam hebben gedood. Dat is een veelvoud van wat tot nu toe werd aangenomen.
"De oorlog lijkt uitzichtloos omdat er zoveel partijen meestrijden die allemaal hun eigen belangen hebben", zegt Van Leeuwen. "Na elk mislukt overleg is de conclusie dat er geen belang is om de oorlog te stoppen. Het ziet er somber uit."
