Reddingswerkers waarschuwen bergwandelaars na tientallen doden: 'Ga niet onvoorbereid op pad'

Een hartenkreet van de Italiaanse reddingsbrigade Corpo Nazionale Soccorso Alpino e Speleologico Veneto (CNSAS): "Maar liefst 83 doden en vijf vermisten, en dat in slechts één maand", verzuchtte teamleider Maurizio Dellantonio in de krant Corriere della Sera. "Ik heb nog nooit zo'n zomer meegemaakt."

De zomer van 2025 is daarmee nu al de dodelijkste in de regio ooit, volgens CNSAS. De reddingsbrigade is actief in de Italiaanse Alpen, in het noorden van het land. "De wandelpaden worden door de recordhitte en door de druk van sociale media overspoeld met toeristen."

Verraderlijke omstandigheden

Reddingsdiensten moeten steeds vaker uitrukken omdat veel van die wandelaars onvoorbereid op pad gaan. Bijvoorbeeld op slippers, met slechts één flesje water, zonder gps-apparatuur of een opgeladen telefoon, terwijl de omstandigheden zwaar en verraderlijk kunnen zijn. "Tegenwoordig vinden mensen het vernederend om om informatie te vragen", zegt Dellantonio.

De weersomstandigheden in het gebied zijn de afgelopen maanden ronduit onstuimig geweest, met veel regenval, wat weer aardverschuivingen en vallend gesteente veroorzaakte. Veel paden zijn daardoor afgesloten, maar ook daardoor laat lang niet iedereen zich tegenhouden: vorige week moest een Brit worden gered die talloze waarschuwingen van andere wandelaars had genegeerd, en meerdere borden was gepasseerd waarop duidelijk stond aangegeven dat het verboden en gevaarlijk was om verder te gaan. Er werden twee helikopters en tien reddingswerkers ingezet.

Het is gebruikelijk dat geredde personen een rekening krijgen van zo 1000 euro, maar CNSAS was dit 'roekeloze' gedrag nu zo beu dat de man zelf de volledige rekening van ruim 14.000 euro voor zijn redding gepresenteerd kreeg.

De teamleider rekent voor: er gebeuren deze zomer bijna drie dodelijke ongelukken per dag. Het aantal reddingsacties ligt 20 procent boven een normaal jaar. In zo'n 60 procent van de reddingen gaat het om wandelaars. Velen raken gewond door een val of een glijpartij, raken uitgeput of onderkoeld of worden ziek. De overige 40 procent zijn bergbeklimmers, fietsers en parachutisten.

"Velen kennen hun grenzen niet", verzucht de Italiaan. Hij vertelt over een kok die 's avonds laat, nog ná zijn dienst, besloot een 3600 meter hoge berg te beklimmen. Op zijn sneakers. "Toen hij midden in de nacht 3100 meter had bereikt, belde hij ons omdat hij het koud had."

Risico's in bergen onderschat

Zulke acties gaan dus maar al te vaak verkeerd, legt hij uit, bijvoorbeeld in het geval van een 15-jarige jongen die in zijn eentje op pad ging en om het leven kwam.

Ook Oostenrijk lijkt met deze trend te kampen. Uit een rapport van de Oostenrijkse autoriteiten blijkt dat 2024 een recordjaar was qua dodelijke ongelukken in de bergen in dat land: 309, waarvan 127 tijdens het bergwandelen. 9324 mensen raakten er vorig jaar gewond. In totaal hadden in Oostenrijk 13.999 mensen hulp nodig van reddingswerkers, waaronder dus ook ruim vierduizend mensen die niet gewond waren.

Robin Baks, directeur van de NKBV, voluit de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsportvereniging, wijst erop dat het aantal dodelijke ongelukken op de lange termijn juist afneemt, maar zegt tegelijk het beeld te herkennen dat wandelaars vaker onvoorbereid de bergen in trekken. "Mensen onderschatten dat er bepaalde risico's verbonden zijn aan wandelen in de bergen."

Hij denkt dat veel onervaren wandelaars worden aangestoken door 'mooie plaatjes op Instagram'. Ze zien een mooie foto, willen die zelf ook voor hun Instagram, maar realiseren zich niet dat je getraind moet zijn om zo'n plek veilig te bereiken. "Vaak gaat het goed, maar in Italië zie je dat het bij slechte omstandigheden ook erg verkeerd kan gaan. Daar zit een zorg."

Baks ziet het opvallend genoeg vaak misgaan bij afdalingen. Met sneakers omhoog is zelden een probleem, zegt hij, maar bij het afdalen zorgen gladde schoenen in combinatie met natte rotsen geregeld voor valpartijen. Op steile trajecten gebeurt het ook dat wandelaars of fietsers niet naar beneden durven.

Zorg ook dat je middelen hebt om noodhulp in te schakelen, wil hij wandelaars op het hart drukken. "Iedereen kan struikelen en iets breken, ook ervaren wandelaars. Maar wie onvoorbereid is en geen hulp kan inroepen, loopt groot gevaar. En neem altijd, ook al is het 30 graden of warmer, een regenbroek, regenjas, muts en truitje mee. Want het weer slaat snel om in de bergen. Als het gaat regenen, koelt het razendsnel af."

Weeromslag

Bovendien gebeurt het te vaak dat mensen te laat op de dag nog beginnen aan een tocht. "Tegen de middag omhoog, op heetst van de dag, is bijzonder vermoeiend. Bergwandelen is echt heel iets anders dan een stevige boswandeling in Nederland. Op het einde van de middag heb je in de bergen een hoger risico op weeromslag."

En, voegt hij toe, zorg dat je een wandeling kiest die bij je conditieniveau past. Ga je de bergen in, train er dan voor. "Dat is veiliger, en voor jezelf ook gewoon leuker. De hele tijd achter je adem aan lopen is voor niemand fijn."

Wie alleen op pad gaat, doet er volgens Baks goed aan anderen op de hoogte te stellen van de plannen.

In deze video praten we je bij over het voorbereiden van je wandelvakantie: