Nationale Garde begint omstreden missie in Washington: 'Autoritaire stap'
Leden van de Nationale Garde hebben in de Amerikaanse hoofdstad Washington DC posities op straat ingenomen om aan hun missie te beginnen. President Trump heeft ze naar de stad gestuurd om criminaliteit en daklozen aan te pakken, iets wat de politie volgens hem onvoldoende doet. Trump heeft daarom de noodtoestand uitgeroepen, maar volgens critici zouden de misdaadcijfers juist dalen.
De afgelopen dagen zijn al honderden gardisten aangekomen in de hoofdstad, na een bevel van Trump.
Op beelden is onder andere te zien dat vijf zwaarbewapende militaire voertuigen zich vannacht (Nederlande tijd) bij het bekende Washington Monument, de 169 meter hoge naaldvormige obelisk, posteerden. Ook zijn agenten van de grenspolitie en de douane naar de stad gekomen.
Correspondent Erik Mouthaan zegt dat het Trump hierbij voor een deel gaat om beeldvorming: "Hij wil uitstralen dat hij de macht heeft om het dagelijks leven in de hoofdstad te beïnvloeden. Zijn rechtse aanhang krijgt op Fox News continu te horen dat de grote steden levensgevaarlijk zijn. Trump komt zo sterk over."
'Hoofdstad vies, heel het land vies'
De president heeft bevolen dat de Garde taken van de lokale politie overneemt. Die zou te weinig actie ondernemen tegen de misdaad in de stad en tegen de grote hoeveelheid daklozen. Om de inzet van de gardisten wettelijk mogelijk te maken, moest Trump de noodtoestand uitroepen. Dat deed hij met het argument dat de openbare veiligheid bedreigd wordt.
"Onze hoofdstad is overgenomen door gewelddadige bendes en bloeddorstige criminelen", zei Trump. En: "Als de hoofdstad vies is, is heel het land vies." Hier zie je zijn toelichting:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De maatregel stuit bij de lokale autoriteiten op veel verzet. Burgemeester Muriel Bowser, die zich aanvankelijk in diplomatieke woorden uitliet over de plannen, stak gisteren haar mening niet meer onder stoelen of banken: "Dit is een autoritaire stap", zei ze. Tegelijk riep ze de bevolking op bij de senaatsverkiezingen volgend jaar te zorgen voor een Democratische meerderheid.
In een radio-interview voegde ze toe dat Trumps bemoeienis met Washington als een waarschuwing voor andere Amerikaanse steden moest gelden.
Gemunt op Democraten
Gouverneur Wes Moore van de staat Maryland, de staat die grenst aan Washington DC en waar veel voorsteden van de hoofdstad liggen, noemt de beslissing om de noodtoestand uit te roepen een 'politieke truc'. In een interview met CNN-journalist Anderson Cooper zei Moore: "Hij gebruikt het leger als een knuppel en een instrument om zijn eigen politieke doelen vooruit te helpen."
Critici wijzen erop dat Trump het vooral gemunt heeft op steden met een Democratisch bestuur. In juni stuurde hij de reservisten ook al naar Los Angeles. Daar waren toen grote protesten tegen het massaal oppakken en uitzetten van immigranten De gouverneur van Californië, die toen ook buitenspel werd gezet door het inroepen van de noodtoestand, was daar eveneens op tegen.
Mouthaan: "Democraten zijn bang dat dit het begin is van het militariseren van de grote steden, een machtsovername waarbij Trump mogelijk lokaal bestuur afschaft. Zij wijzen er ook op dat volgens de grondwet het leger niet ingezet mag worden in het binnenland, dat leger is er alleen voor bescherming van grenzen."
Hier zie je beelden van de spanningen tussen reservisten en demonstranten in LA:
Ook inhoudelijk is er kritiek over Trumps claims dat de misdaad toeneemt. Trump verdedigde de maatregel mede door te zeggen dat Washington dodelijker zou zijn dan steden als Mexico-Stad, de Colombiaanse hoofdstad Bogotá en Lima in Peru. Op zichzelf leek hij daar gelijk in te hebben, schreef CNN in een analyse, als je tenminste de cijfers van 2023 aanhoudt. Dat was in Washington met 274 moorden het dodelijkste jaar in ruim 20 jaar.
Geweldsmisdrijven afgenomen
Persbureau Reuters heeft die cijfers ook bekeken, en meldt daarover dat het aantal geweldsmisdrijven na 2023 snel kelderde: in 2024 was het al 35 procent afgenomen, in de eerste maanden van 2025 ging dat nog eens 26 procent omlaag.
Maar de cijfers vertellen niet het hele verhaal, aldus Mouthaan. "Meteen na de pandemie schoot de misdaad omhoog, en dat heeft veel burgers een blijvend gevoeld van onveiligheid bezorgd. Dat neem je niet zomaar weg. Daar komt bij dat er schokkende voorvallen zijn waar mensen in de stad veel over praten, zoals 'carjackings' waarbij groepen tieners mensen uit hun auto sleuren om hen te mishandelen en de auto te stelen."
Het ministerie van Justitie van de staat District of Columbia, waar Washington onder valt, publiceerde in januari van dit jaar de misdaadcijfers in Washington DC. Daaruit staat ook een daling van het aantal geweldsmisdrijven met 35 procent. Het aantal moorden daalde met 32 procent, het aantal autodiefstallen met 53 procent en aanvallen met een wapen 27 procent.
Burgemeester Bowser zegt dat het aantal geweldsmisdrijven in Washington DC vorig jaar het laagst was van de afgelopen 30 jaar. En gouverneur Moore van Maryland wijst erop dat ook in die staat het aantal geweldsmisdrijven juist is afgenomen.
'Trump wil crackdown'
"Dit is ook een klassiek verschil in hoe de twee politieke kampen kijken naar openbare orde", zegt Mouthaan. "Trump wil een totale crackdown, en wil desnoods daklozen de gevangenis ingooien. Linkse bestuurders van steden krijgen juist de boodschap van hun kiezers dat ze menselijk om moeten gaan met mensen die kampen met problemen."
Vrijdag ontmoeten de Amerikaanse president Trump en de Russische president Poetin elkaar in Alaska. Het gesprek zal zich toespitsen op de situatie in Oekraïne. Er is nogal wat kritiek op, zeggen correspondenten Erik Mouthaan en Olaf Koens:
