Genadeloos en ongestraft: kolonisten op Westelijke Jordaanoever kunnen doen en laten wat ze willen

Het is allemaal op beeld vastgelegd, in een video die gisteren naar buiten werd gebracht. Daarop is te zien hoe twee mannen met hun handen omhoog een gebouw verlaten. Ze moeten daarna op de grond gaan liggen en worden van dichtbij doodgeschoten. Volgens Israël zouden ze lid van een terreurorganisatie, al zijn details daarover niet bekendgemaakt.

Volgens Midden-Oosten correspondent Pepijn Nagtzaam gebeuren dit soort dingen veel vaker op de Westelijke Jordaanoever. ''Hier ligt de lat om op mensen te schieten erg laag. Dat geldt voor de politie, militairen en kolonisten. Maar dit keer is het te zien op beeld, en dat is meestal niet zo.''

De beelden van de situatie van gisteren zie je hieronder:

Israël zegt het incident te onderzoeken, al wordt daar in de praktijk weinig mee gedaan.

Aanvallen nemen toe

Volgens de VN nemen de geregistreerde aanvallen van Israëlische kolonisten tegen Palestijnen hard toe. In het jaar 2022 waren er 852 meldingen, in 2023 steeg dat aantal naar 1291 en vorig jaar waren het er 1449. En dit jaar lijkt het meest gewelddadige jaar ooit te worden, sinds de metingen zijn begonnen. In alleen oktober waren er zeker 264 aanvallen door kolonisten. Op mensen, huizen en bedrijven.

Kolonisten in de Westelijke Jordaanoever hebben het idee dat ze bijna overal mee wegkomen, en dat is eigenlijk ook zo. Dat zegt Peter Malcontent, expert in het Israëlisch-Palestijnse conflict van de universiteit Utrecht. Volgens hem heeft dat te maken met de gebeurtenissen van 7 oktober 2023, maar ook wat een jaar daarvoor gebeurde. 

Nieuwe regering

''Toen kwam er een nieuwe regering aan de macht'', zegt Malcontent. ''En daarmee kwamen er twee ministers met belangrijke posities en die zijn heel duidelijk met hun boodschap: de Westelijke Jordaanoever is van ons, klaar. Dat moet een Israëlische provincie worden.''

Dat zijn Bezalel Smotrich, Minister van Financiën en Itamar Ben-Gvir, minister van Nationale Veiligheid. Hij is ook baas van de politie en gevangenissen.

Op de Westelijke Jordaanoever wonen naar schatting 700.000 Israëlische kolonisten, en die ministers hebben ervoor gezorgd dat zij zijn bewapend. ''Zij voelen zich gesteund door hen, en daarmee ook door de hele regering om te doen en laten wat ze willen. Daardoor is het kolonistengeweld flink toegenomen'', zegt Malcontent. 

Nagtzaam heeft dat met eigen ogen gezien. Hij was begin dit jaar in Tulkarm, een stad in het noordwesten. ''Dat lijkt gewoon op een oorlogsgebied. Ze zijn daar al maanden bezig met een operatie waarbij ze alle bewoners gedwongen hebben om te vertrekken. Israël controleert alles wat er gebeurt, zij bepalen wie op welke wegen mogen rijden, of je je eigen dorp uit kunt of niet, of je naar een nabijgelegen dorp mag reizen of niet.''

Nodeloze schade

Vergeleken met Gaza is de Westelijke Jordaanoever een stuk groter, de dorpen en steden liggen verder uit elkaar en op de ene plek is het geweld heviger dan op de andere plek. 

''Deze week vond er een in het noorden grote operatie plaats, gericht tegen strijders van Hamas en Islamitische Jihad'', zegt Malcontent. ''Dan gaat het Israëlische leger met groot materieel dorpen, stadjes en vluchtelingenkampen binnen en dat gaat gepaard met veel geweld. Bulldozers vernietigen huizen en wegen en maken alles kapot. Door operaties als deze hebben inmiddels tienduizenden Palestijnen geen dak meer boven hun hoofd.

Bovenop deze acties van het Israëlische leger komt nog het geweld van de kolonisten. Volgens Malcontent is het precies deze combinatie dat het zo giftig maakt: ''De Israëlische autoriteiten maken zelf gebruik van disproportioneel geweld. En het geweld van anderen wordt gedoogd.''

Volgens Nagtzaam is het incident van de twee Palestijnse mannen die in de video worden doodgeschoten een duidelijk voorbeeld hoe makkelijk het is geworden om zoveel geweld te gebruiken. ''Ze weten dat het kan. De bezetting en het geweld an sich zijn niet nieuw. Maar de hevigheid ervan is wel aan het veranderen.''