NAM-deal overheid met oliereuzen loopt vertraging op
De onderhandelingen tussen de overheid, Shell en ExxonMobil over compensatie voor de bedrijven vanwege het eerder dichtdraaien van de gaskraan in Groningen, lopen flinke vertraging op. Eigenlijk zou er 31 maart al een deal zijn, maar dat is niet gelukt, bevestigen het ministerie en de bedrijven aan RTL Z.
"Ja, de onderhandelingen zijn nog steeds gaande", laten woordvoerders van Shell en Exxon, die samen eigenaar zijn van de NAM, eensgezind weten.
Waarom er nog geen deal is terwijl dat wel is afgesproken in september van vorig jaar, daar doen de bedrijven geen uitspraak over. "Dat doen we nooit over lopende onderhandelingen", aldus Thijs van Leengoed van het Amerikaanse bedrijf. "Zodra er meer duidelijkheid is, dan horen jullie het", vult Tim Kezer van Shell aan.
"Het kost soms de tijd die het nodig heeft, de ene onderhandeling is de andere niet."
"Het zijn ingewikkelde onderhandelingen", legt Rinske Wieman, woordvoerder van het ministerie Economische Zaken en Klimaat, uit. "Het kost soms de tijd die het nodig heeft, de ene onderhandeling is de andere niet."
Volgens haar was de datum van 31 maart zoals minister Eric Wiebes (VVD) die in december 2019 aan de Kamer meldde, meer een soort streefdatum. Ze benadrukt dat de gesprekken gewoon doorgaan, ook nu er veel aandacht op het ministerie uitgaat naar de coronacrisis.
Compensatie voor eerder dichtdraaien gaskraan
Dat er nu onderhandeld wordt, is het gevolg van het besluit van minister Wiebes om de gaskraan al in 2022 dicht te draaien in Groningen. Om verdere schade in het gebied, zoals verzakte huizen door aardbevingen die de gaswinning heeft veroorzaakt, te voorkomen besloot het kabinet om nog sneller dan gepland de gaswinning te stoppen.
Vanwege dat besluit moet de overheid de NAM compenseren, maar er is onenigheid over de hoogte van het bedrag. Er is al een voorschot van 90 miljoen euro betaald aan de NAM, en voor 31 maart zou het definitieve bedrag worden vastgesteld. Die datum is dus niet gehaald. Wanneer er wel witte rook is, daar konden geen van de onderhandelende partijen iets over zeggen.
Gaswinning sinds 1959
Over het stoppen van de winning en compensatie voor Shell en ExxonMobil werd in 2018 een deal gesloten. Maar daar moesten nog wel de puntjes op de i gezet worden. En dat werd ingewikkelder door de gaskraan acht jaar eerder dicht te draaien.
En het is al ingewikkeld genoeg. Het gaat om het ontbinden van de contracten die sinds de ontdekking van het gas in Groningen in 1959 zijn gesloten tussen de overheid en de Nederlandse Aardoliemaatschappij, NAM. Dat bedrijf, eigendom van Shell en ExxonMobil, heeft de vergunning om gas te winnen in Groningen.
Nog voor 70 miljard aan gas
In de deal uit 2018 werd afgesproken dat er géén claim zou komen van de twee bedrijven voor het gas dat ze niet meer mogen oppompen. Op het moment van die afspraak zat er nog voor zo'n 70 miljard aan gas onder de Groningse klei.
In het principeakkoord uit de zomer van 2018 was verder vastgelegd dat de NAM verantwoordelijk blijft voor het afhandelen en vergoeden van schade door de gaswinning. In ruil kregen de oliemaatschappijen een groter deel van de opbrengsten van wat er nog wél opgepompt zou worden.