Aanval regionale vervoerders op monopolie NS: gun ons ook wat
Regionale vervoerders zijn een lobby gestart om meer regionale treinen te mogen rijden. Dat is beter voor de reiziger, en zelfs beter voor NS, aldus de bedrijven. Wat willen ze precies en heeft de reiziger er ook echt wat aan?
"De overheid zou moeten zeggen: we willen gezonde competitie, dus we gunnen anderen ook wat. Maar dat gebeurt niet", verwoordt Pier Eringa, topman van het bedrijf Transdev de frustratie van de regionale vervoerders. Hij gaf samen met Anne Hettinga van Arriva een interview aan NRC Handelsblad. De twee heren spraken ook namens Qbuzz, Keolis en EBS.
Ontevreden
De bedrijven zijn ontevreden over het kabinetsplan dat 11 juni werd gepresenteerd. Het plan is om de NS tot 2035 het recht om het treinverkeer op het hoofdrailnetwerk te doen.
De consequentie hiervan is dat het lostrekken van treinverbindingen om deze eventueel door een ander bedrijf te laten doen, voorlopig niet zal gebeuren.
‘Plan in strijd met de wet’
En dat is precies waar de bedrijven wel op hoopten. Het gaat concreet om vier verbindingen: Zwolle - Leeuwarden, Zwolle - Groningen, Apeldoorn - Enschede en Dordrecht - Breda. De regionale vervoerders willen maar wat graag op die lijnen rijden, maar vrezen dat NS ook gaat meedoen in de aanbesteding, blijkt uit het interview met de krant.
Het kabinetsbesluit is volgens de vervoerders, verenigd in de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN), in strijd met Europese aanbestedingsregels. Met een juridische procedure wil FMN proberen het besluit terug te laten draaien, daarnaast zal er gelobbyd worden in Den Haag. Het debat over het plan is uitgesteld tot na het zomerreces.
Onrendabele lijnen
De bedrijven willen graag meer regionale lijnen doen, om zo te kunnen groeien in Nederland. Daar profiteert de reiziger van, stellen zij.
"Laat de onrendabele lijnen aan de regionale vervoerders. Het mes snijdt dan aan twee kanten", zegt Hettinga tegen persbureau ANP. Vragen van RTL Z werden niet direct beantwoord.
In het verleden is wel gebleken dat de bedrijven inderdaad succesvol zijn, vertelt Arjen Klinkert van reizigersbelangenorganisatie Rover. "Als NS kleine verbindingen moet afstaan, daar kan de reiziger best mee opschieten", zegt hij.
Hij geeft Arriva als voorbeeld, dat al trein- en busverbindingen heeft in het noorden en oosten van het land. "Je kunt beter maatwerk leveren op een korte verbinding."
Korte lijn kan toch interessant zijn
Voor de bedrijven zijn de korte verbindingen interessant, omdat ze er als ze er meer treinen laten rijden, meer reizigers naar het ov trekken, legt hij uit. "Hoe hoger de frequentie van het aantal treinen, hoe meer reizigers. Daar zit op een gegeven moment een break-even point."
Zeker in combinatie met busvervoer, kan bijvoorbeeld Arriva sneller winst maken op zo'n korte verbinding dan NS, aldus Klinkert.
Geen gedoe bij overstap
Uiteindelijk maakt het voor de reiziger niet uit of ze in een gele of een blauwe trein stappen, zegt Klinkert. "Als er maar genoeg zijn, voor een goede prijs en zonder gedoe bij de overstap."
Vooral dat laatste is reizigers een fikse doorn in het oog. Als de overheid meer lijnen aan de markt zou gunnen, zou het daar strenge voorwaarden aan moeten stellen, vindt Rover.
Toch blijft het ministerie voorzichtig, constateert Klinkert. Dat kan ook bijna niet anders, omdat de staat ook de enige aandeelhouder is van NS, denkt hij.
‘Concurrentie goed voor de NS’
Behalve dat de bedrijven zelf graag willen groeien, is meer concurrentie ook goed voor NS, vindt de concurrentie. "Als al je concurrenten kapot gaan, gaat het systeem kapot waar je van leeft", zegt Eringa tegen de krant. Hij verwijst naar Ajax, dat volgens hem alleen in de Europese top kan presteren als ze ook in Nederland voldoende weerstand krijgen.
Stel dat het er meer lijnen aan de markt worden gegund, dan zal er eerst een aanbestedingsprocedure volgen. Om die te winnen, moet een bedrijf met een doortimmerd businessplan komen.
Geen problemen verwacht
Dat zal geen probleem zijn voor Transdev en Arriva, beide onderdeel van twee grote internationale bedrijven. Transdev is Frans en actief in 17 landen op vijf continenten. De ruim 85.000 werknemers zorgden vorig jaar voor een omzet van 7,4 miljard euro.
Ook Arriva heeft een groot moederbedrijf achter zich, Deutsche Bahn Group. Dat bedrijf haalde in 2019 een omzet van maar liefst 44 miljard euro. Dochterbedrijf Arriva is actief in 14 Europese landen.
Spoorbeheerder ProRail verwacht geen praktische problemen. Sprinterverbindingen lostrekken van het grote geheel is een van de opties die het bedrijf onderzoekt om meer reizigers te kunnen vervoeren in de komende jaren, vertelt woordvoerder Andy Wiemer. Hij benadrukt wel dat Prorail geen rol heeft in welk bedrijf die treinen laat rijden.