'TikTok ook uit Nederlandse appwinkels bij Amerikaans verbod'
Ook zo gek op TikTok? Het kan zomaar zijn dat je de app binnenkort niet meer kunt downloaden of updaten. Als TikTok niet snel een koper vindt voor zijn Amerikaanse activiteiten, kan de app in Nederland, de VS en de rest van de wereld verdwijnen uit de appwinkels. Dat zeggen juristen tegen RTL Z. TikTok stapt naar de rechter om precies dat te voorkomen.
De Amerikaanse president Donald Trump dreigt TikTok het leven onmogelijk te maken in de VS en daarbuiten. Als het bedrijf zijn Amerikaanse activiteiten niet verkoopt aan een Amerikaans bedrijf, mogen bedrijven en personen uit de VS geen zaken meer doen met ByteDance, het moederbedrijf van TikTok.
En onmogelijk wordt het, zeggen juristen tegen RTL Z. Want het decreet waarin Trump dreigt met een transactieverbod, laat weinig ruimte aan Apple en Google, de bedrijven die de app-winkels aanbieden waarin jij apps downloadt voor je smartphone.
"Het transactieverbod kun je zo lezen dat de Apple App Store en de Google Play Store geen zaken meer mogen doen met ByteDance. In theorie kan dat betekenen dat niemand, waar ook ter wereld, de app kan downloaden uit de app-winkels", zegt Frederik Zuiderveen Borgesius, hoogleraar ICT en privaatrecht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Verbod dreigt al langer
Een pijnlijk verbod dreigt dus. Dat Trump iets zou gaan doen, zat er wel aan te komen. Want hij roept al langer dat hij TikTok wil verbieden.
Zijn regering ziet TikTok als gevaar voor de nationale veiligheid en juichte eerder een verbod in India van de app toe. Trump is bang dat de app gegevens van Amerikaanse gebruikers laat belanden bij de Chinese Communistische Partij. TikTok ontkent dat en is het oneens met de bezwaren van Trump.
Om het gevaar onschadelijk te maken, wil Trump forceren dat TikTok in de VS in Amerikaanse handen komt. Hij tekende een decreet waarin ByteDance 45 dagen de tijd kreeg om een Amerikaanse koper te vinden.
Later tekende hij een tweede decreet en kreeg het Chinese moederbedrijf iets meer tijd. Het bedrijf heeft nu tot 12 november de tijd om eruit te komen met een van de kopers. Maar het moet ook alle gegevens van Amerikaanse gebruikers wissen.
Veel ruimte
Het decreet is voor een juridisch document aan de korte kant, zegt ICT-jurist Borgesius. Er staan nogal wat termen in die niet goed uitgelegd worden.
"Je zou op basis van dit document ook kunnen zeggen dat individuele mensen geen transacties mogen hebben met ByteDance. Het is onwaarschijnlijk dat ze dat gaan checken als mensen de app hebben. Maar dat zou je er wel in kunnen lezen."
Het is daarom niet verrassend dat veel Amerikaanse juristen zeggen dat er eerst meer duidelijkheid moet komen. Ook over bijvoorbeeld wat er onder een transactie valt. In het decreet staat dat de minister van Financiën daar opheldering over geeft als de 45 dagen voorbij zijn.
Ook niet via een andere weg
Als het dan echt komt tot een transactieverbod lijkt het onvermijdelijk dat de apps uit de winkels worden gehaald. Ook het aanbieden van de apps via lokale app stores, zoals via Ierland, lijkt geen begaanbare weg.
"Het is zo breed dat Google Ierland moet worden gezien als dochterbedrijf. Zoals ik het decreet lees kan ik geen argument aanvoeren waaronder ze het decreet niet zouden overtreden", zegt Peter Kager, directeur van het juridisch adviesbureau ICTRecht.
Google wil niet reageren op vragen en op de zaken vooruit lopen. En ook Apple wil niet reageren op vragen van RTL Z.
Ook ByteDance, het moederbedrijf van TikTok, wil niet reageren wat het zal doen als het tot een verbod komt.
Verbod zal er niet komen
Hoogleraar Borgesius verwacht niet dat het écht tot een verbod gaat komen. "Ten eerste: als er een Amerikaanse koper is, loopt het anders af. En zelfs als dat afketst, denk ik niet dat Trump zin heeft in ruzie met een miljard TikTok-gebruikers."
Daar komt bij dat er een groot risico is voor gebruikers. Want als de app niet meer in de app-winkels staat, kunnen er ook geen updates worden aangeboden aan gebruikers.
En dat kan een heel groot veiligheidsrisico voor gebruikers worden. Want als blijkt dat er veiligheidslekken in de app zitten, kunnen die niet meer onschadelijk worden gemaakt met een simpele update. En daar zouden hackers makkelijk misbruik van kunnen maken.
"Zelfs als je de app hebt, wordt het met de maand een groter veiligheidsrisico", zegt Borgesius.
Hij denkt dat Trump vooral een verkoop wil forceren, waardoor het met een sisser afloopt.
Interesse is groot
Aan interesse vanuit Amerikaanse techbedrijven is geen gebrek. Microsoft wil de Amerikaanse activiteiten maar wat graag hebben, in combinatie met die in Australië, Nieuw-Zeeland en Canada. Maar ook Oracle, maker van bedrijfssoftware, zou zich hebben gemeld. En Twitter doet ook mee.
Maar door alle druk heeft TikTok een heel slechte onderhandelingspositie gekregen. Want als de bieders niet het bedrag op tafel leggen dat TikTok minimaal wil hebben, dan moet het bedrijf een te laag bod haast wel accepteren, om een verbod te ontlopen.
Dat TikTok nu in de tegenaanval gaat en de Amerikaanse regering voor de rechter sleept, is daarom niet verrassend.
'Geen keuze'
TikTok zegt dat het geen keuze heeft, omdat het decreet een bedreiging vormt voor wat het in de VS doet. Ter verdediging zegt het bedrijf dat ze al ruim een jaar proberen tot een constructieve oplossing te komen en de zorgen in de VS weg wil nemen.
TikTok vindt dat het decreet hen het wettelijk recht op een eerlijk proces ontneemt, dat de regering van Trump geen aandacht besteedt aan feiten en 'zich probeerde te mengen in onderhandelingen tussen private bedrijven'.
TikTok wijst erop dat het decreet vooral politiek onderbouwd is en citeert experts die twijfelen of geuite zorgen om de nationale veiligheid wel oprecht zijn.