Jongvolwassenen actieve online gokkers: 'Problemen stapelen zich op'

Sinds oktober vorig jaar is online gokken niet langer verboden. Met de Wet Kansspelen op afstand hoopte de overheid consumenten beter te beschermen, omdat ze niet langer zijn overgeleverd aan de grillen van het illegale circuit. Maar gokkers zijn nu niet per se beter af.

Meer dan 1 miljard

Volgens de Kansspelautoriteit, de officiële toezichthouder namens de overheid, is er de eerste helft van het jaar 486 miljoen euro vergokt. Het jaarbedrag zou zomaar eens boven de 1 miljard euro kunnen uitkomen, terwijl 800 miljoen euro werd verwacht.

Nederland telt 563.000 actieve accounts op gokwebsites. Jongvolwassenen zijn bovengemiddeld vertegenwoordigd: ruim 20 procent van de accounts is van gebruikers tussen de 18 en 23 jaar. Een online gokker verliest gemiddeld 153 euro per maand.

Gokprobleem

"Dat gemiddelde zegt niet zo veel", zegt Tony van Rooij, projectleider gokken bij het Trimbos Instituut. "Het is scheef verdeeld: sommigen zetten tien euro per maand in, anderen vele tienduizenden euro's." Gokbedrijven verdienen aan de 5 tot 10 procent van de spelers die het meeste geld inzetten. "Dan gaat het om mensen die duizenden euro's inzetten, en verliezen, en een fors deel van deze mensen heeft een gokprobleem."

Daarnaast, 153 euro klinkt in eerste instantie misschien niet als veel, maar de problemen kunnen zich snel opstapelen. "Het leven wordt al duurder en als je dan maandelijks telkens geld verliest, kan dat grote gevolgen hebben voor je gezondheid", zegt Van Rooij. "Al dat verloren geld kan niet meer worden uitgegeven aan zaken die leiden tot langdurige verbetering: wonen, goed eten, sporten, of een opleiding."

"Uiteindelijk leidt dit tot meer zorgen en zo stapelen problemen zich op."

Half miljoen verspeeld

Dat laatste gold ook voor de voormalig gokverslaafde die RTL Nieuws sprak, laten we hem Nelis noemen. Hij begon op zijn 15de, gokken in een kleine speelhal. Maar op zijn 18de begon hij online.

"Het begon met onschuldige bedragen, steeds meer inzetten. En op een gegeven moment werd het elke dag. Online gokken is heel anoniem, er is geen sociale controle", aldus Nelis.

In totaal heeft hij er een half miljoen euro doorheen gejaagd. Maar hij heeft geen gokschulden. Dat komt doordat hij zijn gokverslaving vooral financierde met criminele activiteiten. "Dat had ik met mijn eigen leven kunnen bekopen, dan had mijn partner geen man of vriend meer gehad. Zo ver ging ik".

De aanbieders van goksites hielden hem niet tegen toen hij grote bedragen verspeelde, integendeel. Nelis kreeg gratis reisjes aangeboden, van verschillende goksites. "Zij betaalden alles, inclusief onder meer drank. Ik kon zelfs spelen op hun kosten, ze weten dat je toch wel doorgaat en dat zij hun geld  terugkrijgen."

Nu heeft hij spijt. "Het voelt dat ik 15 jaar van mijn leven heb verloren, waarin ik geen aandacht had voor mijn naasten."

Sowieso schade

De fixatie ligt nu te veel op verslaving, meent Van Rooij. "Maar geldverlies is inherent aan gokken en dat levert sowieso schade op. Verslavingen zijn slechts het topje van de ijsberg."

Jongvolwassenen zijn extra kwetsbaar in dit scenario, zegt ook Floor van Bakkum van Jellinek, een van de grootste instellingen voor verslavingszorg. "Ze overzien minder goed de consequenties van hun handelen, het hersengebied dat hierover gaat is tot het 24e levensjaar in ontwikkeling", zegt zij. "Dat betekent dat jongvolwassenen minder goed doorhebben dat ze misschien de huur straks niet kunnen betalen als ze 500 euro inzetten."

Jellinek zegt nog geen stijging te zien in het aantal gokverslaafden sinds de legalisering van online gokken. Het duurt vaak jaren voor iemand daadwerkelijk verslaafd is, dat zelf ook erkent en dan hulp zoekt.

Signalen

"Ik verwacht wel dat het aantal gokverslaafden gaat toenemen", zegt Van Bakkum. "Ik schrik van deze cijfers. 153 euro per maand verlies brengt jongeren gauw in de problemen. Dit is een zorgelijke ontwikkeling." Van Bakkum zegt ook signalen te krijgen van onder meer docenten en jeugdwerkers dat jongeren veel met gokspelen bezig zijn op hun telefoon. "Deze maand hebben we nog een brief naar de Tweede Kamer gestuurd om onze zorgen te uiten."

Inmiddels heeft de Kamer ook wel enige maatregelen genomen: zo mag er geen reclame meer worden gemaakt met bekende Nederlanders. Vanaf volgend jaar mogen er zelfs helemaal geen gokreclames worden uitgezonden op radio en tv.

Verplicht maximum

Maar er moet meer gebeuren. "Nu kunnen mensen zelf instellen hoeveel ze per maand maximaal willen kunnen inleggen. Waarom zou je geen verplicht maximum instellen dat recreatief gokken toelaat, maar problemen voorkomt? Bijvoorbeeld 25 euro", zegt Van Rooij. "En wil je meer dan 25 euro inleggen: laat dan maar zien dat je het geld goed kunt missen."

Met de openstelling van de kansspelmarkt zouden jongeren beter beschermd worden, was de gedachte. Want alleen goedgekeurde gokbedrijven mogen zich op de legale markt begeven. Maar zij zijn ook degenen die bepalen of een speler 'problematisch gedrag' vertoont, zoals telkens hoge bedragen inzetten. "Dat is natuurlijk raar, dat de mensen die geld verdienen aan gokken zo'n groot deel van de zorgplicht zelf kunnen invullen", zegt Van Rooij. "Er dient transparant en onafhankelijk extern toezicht te komen."

WK

Hij vreest het aankomende WK Voetbal. "Er zal veel gegokt gaan worden, reken maar dat bedrijven gaan uitpakken." Al met al noemt hij de cijfers van de Kansspelautoriteit een zorgwekkend signaal.

De reclames voor online gokken gaan door, "dat stoort me heel erg", zegt Nelis. Na wekenlange therapie voelt hij zich in ieder geval als herboren. Hij heeft zijn gokaccounts offline gehaald. En op zijn bankrekening zit een rem. Hij wil nooit meer de fout in gaan.