Wat is er aan de hand bij Philips? Zeven vragen en antwoorden

Wat is er aan de hand bij Philips?

Het bedrijf staat bij Nederlanders vooral bekend om consumentenproducten, zoals scheermachines en televisies. Maar Philips is inmiddels vooral actief in de gezondheidssector, na de verkoop van de consumententak. Zo maakt het bedrijf beademingsapparatuur en speciale apneu-apparaten, die mensen met een apneustoornis 's nachts gebruiken om te voorkomen dat ze stoppen met ademen in hun slaap.

In juni 2021 maakte Philips bekend dat er mogelijk iets mis was met een deel van die beademingsapparatuur. Het schuim in de apparaten kon verbrokkelen, waarna mensen het zouden kunnen inademen. Er startte wereldwijd een grote omruilactie van miljoenen apparaten die in omloop zijn.

Welke gevolgen heeft die terugroepactie?

Die omruilactie zorgt voor een enorme kostenpost. In oktober vorig jaar werd 1,3 miljard euro afgeschreven op het bedrijfsonderdeel dat slaapapneu-apparaten maakt. De afboeking komt bovenop de bijna 900 miljoen euro die Philips eerder al opzij zette voor het repareren van slaapapneu-apparaten.

Bovendien zijn met name in Amerika duizenden apneu-patiënten naar de rechter gestapt om een schadevergoeding te eisen. Naar verwachting kost dit het bedrijf ook nog eens heel wat dollars. Het kan één van de grootste medische rechtszaken ooit worden.

In de video hieronder zie je hoe Philips een health-techspeler werd:

Maar er komt toch ook geld binnen bij Philips?

De verkoop van consumentenproducten valt tegen. Er is een tekort aan onderdelen, zoals computerchips. Door alle problemen daalde de omzet in het derde kwartaal van 2022 met 5 procent tot 4,3 miljard euro. In het vierde kwartaal steeg de omzet wel (5,4 miljard euro) omdat het onderdelentekort afnam. Philips leed al met al een verlies van maar liefst 1,6 miljard euro. 

Voor 2023 gaat Philips uit van een winstmarge (gebaseerd op de winst vóór aftrek van rente, belastingen en aflossing goodwill) van 'hoog in de enkelvoudige cijfers'. Daarbij gaat het bedrijf ervan uit dat na een trage start van het jaar, het in de loop van het jaar beter zal gaan.

In de winstprognose van het bedrijf zijn het eventuele effect van rechtszaken in de VS en het onderzoek van het Amerikaanse ministerie van Justitie vanwege de affaire met slaapapneu-apparaten niet meegenomen.

Waarom nu een nieuwe ontslagronde?

Afgelopen oktober maakte Philips al bekend te gaan reorganiseren. Wereldwijd zouden 4000 banen worden geschrapt, waarvan 800 in Nederland. Volgens vakbond CNV ging het uiteindelijk met name om tijdelijke contracten die niet verlengd werden en zogenoemd natuurlijk verloop. Grofweg 160 mensen moesten gedwongen vertrekken.

Philips-topman Frans van Houten stapte op door de apneukwestie. Zijn opvolger, Roy Jakobs, zei in oktober dat hij Philips 'weer aan een sterke toekomst wilde helpen'. Dit betekende ook dat hij alle divisies nog eens tegen het licht zou houden en dat er eind januari mogelijk verdere ontslagen zouden worden aangekondigd, aldus FNV-bestuurder Arjan Dijkstra.

Die ontslagronde komt er nu dus aan. Al spreekt Philips zelf liever van een 'nieuwe groeistrategie.'

Bij welke afdelingen vallen de nieuwe ontslagen?

Dat is nog niet duidelijk. Bij de vorige ontslagronde, vielen de ontslagen door het hele bedrijf heen.

CNV-vakbondsbestuurder Arjan Huizinga: "Philips heeft twaalf ondernemingsraden, bijvoorbeeld voor de it-afdeling, ontwikkeling en productie. In oktober heeft iedere ondernemingsraad het verzoek gekregen om te laten weten hoeveel formatieplaatsen er konden vervallen. Er is toen nog wel wat geschoven, omdat het op sommige plekken niet logisch was om mensen te laten vertrekken. Maar iedere afdeling heeft ingeleverd en ik verwacht dat het nu weer zo gaat."

In totaal zijn er 11.000 arbeidsplaatsen in Nederland, waarvan 7.700 in Best bij Eindhoven. Dus het is niet zo dat er bij een ontslagronde een ware exodus volgt, zegt de bond. "Al zullen nu waarschijnlijk wel meer vaste medewerkers moeten vertrekken dan vorige keer, simpelweg omdat toen ook al gesneden is in de flexibele schil", zegt Huizinga.

Kan Philips de probleemtak waar de beademingsapparatuur onder valt niet gewoon afstoten?

Dat is niet mogelijk, verwacht RTL-beursanalist Durk Veenstra. "Allereerst wil Philips dat zelf waarschijnlijk niet, het bedrijf zet juist in op de gezondheidszorg. Bij de verkoop van Respironics, zoals de tak heet, help je ook de kern van je bedrijf om zeep.

Bovendien: wie wil het hebben? Als je het gratis van de hand doet, zal je alsnog een zak geld aan de koper mee moeten geven om de aanstormende schadeclaims en andere toekomstige kosten te dekken."

Die apneuapparaten, zijn die gevaarlijk of niet?

Daar verschillende de meningen over. Sinds de terugroepactie ligt Philips onder het vergrootglas bij de Amerikaanse zorgwaakhond FDA. Die bestudeert de data die Philips eind vorig jaar heeft aangeleverd rondom de veiligheid van de apparaten.

Volgens Philips is het veiligheidsrisico erg klein. Maar de FDA is er nog niet over uit: "de FDA bestudeert de data en analyse van Philips nog, maar we komen mogelijk tot een andere conclusie", zegt een woordvoerder tegen RTL Z.

Dat 2022 een rampjaar was voor Philips, legt beurscommentator Durk Veenstra uit in onderstaande video: