Griekenland achterna? Zo kwam Frankrijk in politieke en financiële malheur terecht
Malaise. Zo laat de politieke en financiële situatie in Frankrijk zich het beste in één woord samenvatten. Eerder deze week viel de Franse regering na een motie van wantrouwen als gevolg van een begrotingsruzie. Maar voor Griekse taferelen hoeft niet gevreesd te worden, zeggen deskundigen.
Eerst naar de kern van het probleem. De Franse regering leeft al jarenlang op te grote voet. Frankrijk geeft meer geld uit dan er binnenkomt. De staatsschuld van het land bedraagt meer dan 3,2 biljoen (3.200 miljard) euro. Een recordbedrag dat eerder dit jaar werd bereikt.
Het begrotingstekort is 'een van de ernstige tekorten in de geschiedenis van Frankrijk', zei de inmiddels demissionair minister van Economische Zaken Antoine Armand in september.
Van links tot rechts boos
Het was mede aan hem, als onderdeel van de regering-Barnier die in september aantrad, om te bezuinigen. De regering wilde de begrotingsplannen doorvoeren zonder tussenkomst van het parlement.
Oppositiepartijen van links tot rechts waren hier boos over en stemden de premier en zijn regering weg. En dus zijn de financiële problemen voor het land allesbehalve weg.
Een EU-land met geldzorgen. Dat doet denken aan de situatie in Griekenland van tien jaar geleden. Dit land raakte in een diepe crisis omdat het de overheidsfinanciën niet op orde had. De Grieken moesten flink hervormen en waren aangewezen op steun van Europa en het IMF.
Absoluut geen Griekenland
"Frankrijk is en wordt absoluut geen Griekenland", zegt ING-econoom Bert Colijn. Het begrotingstekort bedraagt dit jaar ongeveer 6 procent van het bbp, blijkt uit een analyse van ING. Het tekort van Griekenland was 15 jaar geleden meer dan het dubbele.
Begrippen
Begrotingstekort: Als er in een jaar meer geld uitgaat dan er binnenkomt, wordt er gesproken van een begrotingstekort.
Staatsschuld/ overheidsschuld: Een land leent geld op de financiële markten om de tekorten op te vangen. Over deze leningen moet rente betaald worden. Hierdoor loopt de schuld op. Overheidsschuld is de staatsschuld plus de schulden van overheidsorganen (bijv. UWV en provincies).
Financieringstekort: Een land lost (als het goed is) elk jaar ook schulden af. Dit bedrag wordt afgetrokken van het begrotingstekort. Het financieringstekort geeft dus weer hoeveel de staatsschuld per jaar toeneemt.
BBP: Een maat voor de omvang van de economie. Het geeft, simpel gezegd, weer hoeveel geld er in een land verdiend wordt.
"De staatsschuld is ook niet direct onoverkomelijk (ruim 112 procent van BPP, red.) hoog", vult Adriaan Schout van Instituut Clingendael aan. "We zijn nog niet toe aan Griekse toestanden. De situatie is niet dramatisch, maar de signalen zijn zo dat het niet goede kant op gaat in Frankrijk."
Niet zo veel rente als de Grieken
"Het bedrag dat Frankrijk aan rente betaalt is nog niet zo hoog als Griekenland eerder", benoemt Colijn ter nuance. Griekenland betaalde volgens hem vier keer zo veel rente als Frankrijk.
Hij wijst naar de grootte en het belang van Frankrijk in Europa. Het land is na Duitsland de grootste economie van de Europese Unie en speelt daardoor een hele andere rol dan Griekenland op het internationale toneel. "Het land is cruciaal in de EU, dat is belangrijk voor de manier waarop Frankrijk behandeld wordt en hoe beleggers ernaar kijken", aldus Colijn.
De rentelasten zullen wel oplopen, verwacht de analist. Vanwege de instabiliteit wordt geld lenen duurder voor het land, waardoor de staatsschuld alleen maar verder zal toenemen.
Wel degelijk problemen
De deskundigen willen de problemen beslist niet bagatelliseren met hun sussende woorden. Mede met het oog op de oplopende rentelasten is het volgens de heren van belang dat het land qua uitgaven op de rem trapt. "Het begrotingstekort moet naar beneden", zegt Schout. "De Fransen blonken de afgelopen jaren alleen niet uit in begrotingsdiscipline."
De Nederlandse minister van Financiën uitte eerder al zijn zorgen over de financiële situatie van landen:
Het op orde brengen van het huishoudboekje is niet alleen in Frans belang, maar ook in Europees belang. De Europese Unie streeft niet voor niets naar begrotingsdiscipline en stelt daarom regels op. Het begrotingstekort van landen mag maximaal 3 procent van het bbp zijn en de staatsschuld 60 procent van het bbp.
Oplossing
"Ik zou nu nog niet weten wat de gevolgen van de Franse problemen zijn voor Nederland en andere Europese landen", is Schout voorzichtig. "Dat het er niet rooskleurig uitziet, is duidelijk", verwijzend naar het belang van Frankrijk in Europa.
"Stevige politieke leiders zouden enorm helpen", zegt hij over de oplossing. "Dit geldt trouwens ook voor de andere EU-landen waar het politiek gezien onrustig is. Kijk naar Duitsland." Over Frankrijk is hij duidelijk. "Er moet een regering komen die knopen doorhakt en verantwoordelijk neemt."
