Drimmelse opvang Oekraïners ging ten koste van arbeidsmigranten

Handjeklap, zeggen verontwaardigde omwonenden. Niets daarvan zegt de gemeente. Ondertussen weet niemand waar de arbeidsmigranten, die plaatsmaakten voor Oekraïense vluchtelingen, zijn gebleven.

Ondernemer ruikt kans

Het weiland ligt er verlaten bij, aan de Thijssenweg in Hooge Zwaluwe. Hier wil een lokale ondernemer al bijna twee jaar lang flexwoningen neerzetten om 150 arbeidsmigranten te kunnen huisvesten.

Hij ziet zijn kans schoon als de gemeente Drimmelen, waarin het weiland ligt, woonruimte nodig heeft voor gevluchte Oekraïense oorlogsvluchtelingen. Deze worden in eerste instantie opgevangen op een cruiseschip in de buitenhaven van Lage Zwaluwe, maar deze opvang is tijdelijk. Vóór april '23 moet de gemeente ze elders hebben ondergebracht.

Nieuw migrantenhotel

De ondernemer heeft woonruimte in de regio, weet de gemeente. Hij heeft acht panden in Made, Terheijden, Wagenberg en Hooge Zwaluwe, die hij kamergewijs verhuurt aan arbeidsmigranten. Hij wil de panden wel aan de gemeente verhuren op voorwaarde dat deze meewerkt aan zijn plan voor een nieuw arbeidsmigrantenhotel in het weiland aan de Thijssenweg.

Zijn adviseur stelt een raamovereenkomst op. Daarin staat letterlijk dat 'de gemeente de ondernemer het verzoek heeft gedaan of hij bereid is zijn panden te willen verhuren' voor de opvang van Oekraïners. Dat hij (op dat moment al) 'meer dan 1 jaar doende is om zijn perceel landbouwgrond te ontwikkelen voor de huisvesting van arbeidsmigranten en bedrijfsterrein'. En dat gemeente en de ondernemer 'hun krachten wensen te bundelen teneinde voor de vraagstukken een voor beide partijen passende oplossing te bewerkstelligen'.

Vrij vertaald wordt zo in de raamoverkomst een relatie gelegd tussen de hulp die de ondernemer de gemeente biedt bij de opvang van Oekraïners, en de hulp die de ondernemer van de gemeente verwacht bij de bouw van een nieuw arbeidsmigrantenhotel. Wat het lot is van de arbeidsmigranten die in de acht panden van de ondernemer wonen, wordt uit de raamovereenkomst niet duidelijk.

In de voorgestelde raamovereenkomst staat dat 'de gemeente geen medewerking zal verlenen aan andere c.q. nieuwe vormen van huisvesting voor arbeidsmigranten binnen de gemeente Drimmelen in welke vorm dan ook'. Met andere woorden: de ondernemer krijgt het alleenrecht om in de gemeente een arbeidsmigrantenhotel te vestigen. Aan andere initiatieven mag de gemeente niet meewerken.

Brug te ver

Dit laatste gaat de gemeente te ver. In de versie van de raamovereenkomst die de gemeente uiteindelijk ondertekent, is dit exclusieve recht op de realisatie van een arbeidsmigrantenhotel niet meer te vinden. Wel is sprake van een 'uiterste inspanningsverplichting' van de gemeente om 'haar medewerking te verlenen aan het plan van de ondernemer om zijn perceel aan de Thijssenweg te ontwikkelen en bebouwen voor de permanente huisvesting van maximaal 150 arbeidsmigranten'.

Volgens een woordvoerder betekent dit niet meer dan dat de gemeente op het moment dat een plan wordt ingediend 'voldoende capaciteit beschikbaar stelt om dat te beoordelen volgens de reguliere procedure'. Van een voorkeursbehandeling is daarmee volgens de gemeente geen sprake. Eventuele andere initiatiefnemers die huisvesting willen realiseren voor arbeidsmigranten worden op precies dezelfde manier behandeld als de ondernemer van wie de gemeente de acht panden huurt, en volgens de gemeente heeft de ondernemer ook geen dwangmiddel in de richting van het college.

Die zou bijvoorbeeld de huur kunnen opzeggen van de panden die de gemeente nu van hem huurt voor de huisvesting van Oekraïners. Uit documenten waarin RTL Z inzage had, blijkt dat de ondernemer in kwestie niet voor dergelijke dreigementen terugdeinst. 

Als de ondertekening van de definitieve raamovereenkomst wegens vakanties enige tijd op zich laat wachten, dreigt de ondernemer al 'de stekker eruit (te) trekken' en de huur op te zeggen, omdat de raamovereenkomst volgens hem 'een onlosmakelijk onderdeel vormt van de huurovereenkomsten', iets dat de gemeente bestrijdt.

Maar omwonenden zitten niet te wachten op de komst van een nieuw arbeidsmigrantenhotel. Naast de 140 Oekraïners die nu in de gemeente Drimmelen worden opgevangen, zouden er met het plan voor het nieuwe 'hotel' nog eens 150 Oost- en Midden-Europeanen bijkomen. In het dorp waar verder nauwelijks voorzieningen zijn, en zo'n 2.000 mensen wonen, zou dit de leefbaarheid te zeer onder druk zetten.

De raamovereenkomst tussen gemeente en ondernemer noemen ze 'handjeklap'. Maar de gemeente is zich van geen kwaad bewust, zelfs al weet die niet met zekerheid te zeggen wat er is gebeurd met de arbeidsmigranten die in de panden van de ondernemer woonden voordat de Oekraïners kwamen.

Hoeveel arbeidsmigranten in de acht panden verbleven is niet bekend, want niet alle migranten registreren zich. En als ze minder dan vier maanden in de gemeente verblijven, hoeft dit ook niet, stelt een woordvoerder. Desondanks weet de gemeente wel dat 'de arbeidsmigranten zijn teruggekeerd naar hun land of elders ondergebracht in geschikte woningen, ook in andere gemeenten'.

Dit alternatieve onderdak is niet door de gemeente geregeld en die heeft er ook niet op toegezien dat anderen dat deden. "De afspraak met (de ondernemer) was dat hij voor ander onderdak zou zorgen." Deze afspraak is niet in de raamovereenkomst terug te vinden. Daarin staat alleen dat de gemeente de beschikking krijgt over de panden per 15 maart 2023. De gemeente heeft niet gecontroleerd of de ondernemer zich aan de afspraak heeft gehouden. "Daar was geen reden voor."

De gemeente heeft evenmin gecontroleerd of het alternatieve onderdak van dezelfde kwaliteit was als de huisvesting die de arbeidsmigranten verlieten, maar weet dan weer wel dat 'het uitzendbureau waar de arbeidsmigranten voor werkten de nieuwe huisvesting heeft geregeld'. De ondernemer zelf wil geen enkele vraag beantwoorden. Ook na herhaaldelijke verzoeken om een gesprek blijft het bij 'geen commentaar'.

Voor het nieuwe arbeidsmigrantenhotel is de vergunningsaanvraag ingediend, maar een besluit is er nog niet over genomen. De huurovereenkomst die de gemeente heeft met de ondernemer voor het gebruik van zijn 8 panden loopt eind februari af. Er wordt nog onderhandeld over de verlenging daarvan, aldus een woordvoerder.

Tips?

Heeft u tips over dit verhaal of soortgelijke verhalen? Mail de redactie.