Gemeentechef werd onterecht ontslagen: leidinggevenden mogen streng zijn

Dat blijkt uit een dinsdag openbaar geworden uitspraak van de rechtbank Den Haag.

Onveilig gevoel

De vrouw werkte sinds eind 2021 bij de Zuid-Hollandse gemeente Pijnacker-Nootdorp, en werd daar een krap jaar later afdelingshoofd Bedrijfsvoering. In die rol gaf zij leiding aan vijf teams, en was lid van het gemeentelijk managementteam.

Tijdens een regulier overleg in juni 2023 werd het afdelingshoofd er door de gemeentesecretaris van op de hoogte gesteld dat werknemers hadden geklaagd dat zij zich onveilig voelden door haar gedrag. Na een vervolggesprek werd zij vier dagen later op non-actief gesteld.

Stop, stop, stop

In juli stuurde de gemeente het afdelingshoofd een lijst met 23 voorbeelden van ongewenst gedrag, met het verzoek om daarop te reageren. Zo zou de vrouw medewerkers de mond hebben gesnoerd, op een manier die als intimiderend werd ervaren. Onder meer zou zij met gestrekte arm en platte hand voor het gezicht van een medewerker 'stop, stop, stop' hebben geschreeuwd.

Ook zou zij collega's publiekelijk voor schut hebben gezet, en zich denigrerend over hen hebben uitgelaten. Verder zou de vrouw zich negatief over de organisatie hebben uitgelaten. En nooit opbouwende kritiek geven, maar altijd op de persoon spelen.

Hetze

Het afdelingshoofd liet daarop weten zich niet in het geschetste beeld te herkennen, en de indruk te hebben dat er tegen haar 'een hetze' werd gevoerd. Daarop kondigde de gemeente aan een extern onderzoek te laten uitvoeren.

Een jaar later, in september 2024, presenteerde onderzoeksbureau Bing een rapport dat de vrouw grotendeels vrijpleitte. De onderzoekers erkenden dat het afdelingshoofd een bij de gemeente ongebruikelijk directe manier van leidinggeven had, maar zag geen bewijs dat zij ernstig over de schreef was gegaan.

"Vanuit de interviews ontstaat het beeld dat de geïnterviewden gewend zijn zaken op een bepaalde, organisch gelopen, wijze aan te pakken en een veelal meer indirecte en zachtere wijze van benadering prettig vinden", aldus het rapport. "Het afdelingshoofd zou echter meer een zakelijke en directe wijze van communiceren hanteren, wat bij de geïnterviewden weerstand oproept of een onveilig gevoel oplevert. (…) Dat zij daarin een werkwijze hanteert die niet conform de heersende werkwijze is, maakt deze nog niet ongewenst of onveilig."

Toch ontslagprocedure

Toch liet de gemeente de vrouw nog diezelfde maand weten van haar af te willen, onder meer wegens de klachten van collega’s en werknemers, en een verstoorde arbeidsrelatie met de leden van het managementteam.

De werkgever stapte vervolgens daadwerkelijk naar de rechter, om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. De gemeente verweet haar onder meer disfunctioneren, niet openstaan voor verbetering, gebrek aan empathie en verwijtbaar gedrag. De gemeente wilde de vrouw geen ontslagvergoedingen meegeven.

Geen verbeterkans

Het afdelingshoofd daarentegen stelde dat er geen enkele reden was om haar te ontslaan. De vrouw erkende dat zij een hardere manier van leidinggeven had dan binnen de gemeente gebruikelijk was, maar ontkende over de schreef te zijn gegaan.

Ook verweet zij de gemeente actief te hebben gezocht naar negatieve getuigenissen, door medewerkers zelf te benaderen. En in het geval er wel sprake zou zijn van verkeerd gedrag, zou zij niet in staat zijn gesteld dat te verbeteren.

Gehakt van gemeente

Uit de dinsdag openbaar geworden uitspraak blijkt dat de Haagse kantonrechter gehakt maakt van de gemeente Pijnacker-Nootdorp. De rechter verwijt de werkgever onder meer dat het afdelingshoofd te snel is geschorst, en niet inhoudelijk reageerde op haar verweer over de klachten.

De kantonrechter vindt het ook onbegrijpelijk dat de gemeente op basis van het Bing-rapport niet koos voor een herstelpoging. "De kantonrechter krijgt hierdoor de indruk dat de gemeente, ongeacht de uitkomst van het onderzoek, hoe dan ook niet van plan was het afdelingshoofd terug te laten keren in de organisatie." Ten slotte vindt de rechter het 'bijzonder kwalijk' dat de gemeente de vrouw buiten een sollicitatie hield voor een nieuwe, vergelijkbare functie.

Toch baan kwijt

Dat betekent echter niet dat het afdelingshoofd haar baan terugkrijgt. Daarvoor vindt de kantonrechter de arbeidsrelatie te ernstig verstoord. Daarom wordt haar arbeidsovereenkomst in mei ontbonden, na het verloop van haar opzegtermijn.

Omdat de werkgever de hoofdschuldige is van de ontstane situatie, moet de gemeente diep in de buidel tasten om van het afdelingshoofd af te komen. De vrouw heeft recht op een reguliere ontslagvergoeding van bijna 11.000 euro. Maar daarnaast krijgt zij ook een schadevergoeding voor onterecht ontslag van 85.000 euro. Overigens eiste de vrouw een vergoeding van bijna 1,1 miljoen euro aan inkomens- en pensioenschade.

Prijskaartje véél hoger

Maar het totale prijskaartje van het ontslag van het afdelingshoofd voor de gemeente is véél hoger dan de krappe ton aan ontslagvergoedingen. In de eerste plaats moet de werkgever ook opdraaien voor bijna 22.000 euro aan advocaatkosten van de vrouw, en ruim 1000 euro proceskosten.

Nog véél kostbaarder was de tijd dat de vrouw betaald thuis zat. Gerekend vanaf de schorsing eind juni 2023 tot het verbreken van het dienstverband begin mei 2025 en met haar totale maandsalaris van 9500 euro, komt die rekening op zo'n 210.000 euro.

Prijskaartje 328.000 euro

Alles bij elkaar opgeteld kost de arbeidsrechtelijke uitglijder de gemeente dus 328.000 euro aan publiek geld dat waarschijnlijk beter besteed had kunnen worden. Woordvoerster Mieke Anneveldt van de gemeente Pijnacker-Nootdorp zegt geen inhoudelijke toelichting op de zaak te kunnen geven. "Wij kunnen om privacy- en arbeidsrechtelijke redenen niet uitgebreid ingaan op deze rechtszaak."

Aan de loondoorbetaling tijdens de schorsing zegt de gemeente niets te kunnen doen. "Als het gaat om de salarisbetaling is de gemeente gebonden aan arbeidsrechtelijke regels. Als een medewerker op non-actief wordt gesteld, blijft de werkgever wettelijk verplicht het salaris door te betalen", aldus de woordvoerster. "Wat betreft de andere kosten, volgen we de uitspraak van de rechter. De gemeente respecteert deze uitspraak en gaat niet in hoger beroep."

Advocaat Marion van den Brekel van het afdelingshoofd kon nog geen reactie geven.