Na Portugal heroverweegt ook Canada aankoop Amerikaanse F-35-straaljagers
In de oplopende spanningen tussen de VS en Canada staat nu een order van 12,2 miljard euro op het spel. De nieuwe Canadese premier wil nog eens kijken of zijn land nog wel F-35-gevechtsvliegtuigen moet kopen van Amerika, nu de relatie tussen beide landen zo verslechterd is.
Eerder besloot Portugal hetzelfde te doen.
De nieuwe premier Mark Carney twijfelt of de aanschaf van de F-35-gevechtsvliegtuigen op dit moment 'de beste investering voor Canada' is. Een paar uur na zijn beëdiging gaf Carney opdracht aan de minister van Defensie om nog eens goed te kijken naar het contract met de Amerikanen en of er geen betere opties zijn.
Luchtmacht verouderd
Het gaat om een deal ter waarde van 19 miljard Canadese dollar (12,2 miljard euro) voor 88 F-35's. Die moeten de verouderde luchtmacht van Canada vervangen.
Sinds het aantreden van de Amerikaanse president Donald Trump zijn de verhoudingen tussen de buurlanden op scherp komen te staan. Trump zei Canada bij de VS te willen voegen en ontketende een handelsoorlog met hoge importtarieven. Zo kwam er een heffing van 25 procent op staal uit Canada. De heffingen gelden ook voor artikelen die van staal gemaakt zijn, zoals spijkers, delen van bumpers voor auto's of onderdelen voor trekkers.
Canada reageerde met tegenheffingen, ter waarde van omgerekend 19 miljard euro. Producten die onder de Canadese tegenheffingen vallen, zijn onder meer computers, sportartikelen en gietijzeren producten. Ook richt de Canadese vergelding zich op staal- en aluminiumproducten.
Trump kwam ook met heffingen voor Europese landen. Wat jij daarvan gaat merken, leggen we uit in deze video:
Canada is niet het enige land dat de aanschaf van Amerikaanse F-35's heroverweegt. Gisteren werd bekend dat Portugal de Amerikaanse vliegtuigen niet meer wil, uit angst dat de Verenigde Staten de inzet van die gevechtsvliegtuigen kunnen beperken.
5,5 miljard voor aanschaf
Portugal moet zijn F-16's vervangen en de luchtmacht had de moderne F-35 aangeraden als opvolger, maar het koopcontract was nog niet getekend. Hoeveel F35’s Portugal van plan was te bestellen is niet bekend, omdat het contract nog gesloten moest worden. Er ligt in Portugal 5,5 miljard euro klaar voor aankoop van vliegtuigen.
De Portugese minister van Defensie Nuno Melo zegt in een interview met de krant Publico: "Door de veranderde houding van Amerika zijn we opnieuw aan het denken gezet over de beste opties. Een bondgenoot van ons, die decennialang voorspelbaar was, zou ons nu beperkingen kunnen opleveren op het gebied van gebruik en onderhoud van het toestel, en ook voor wat betreft de beschikbaarheid van onderdelen."
'Spanje en Portugal onder de norm'
Correspondent Richard Hogenkamp: "Spanje en Portugal staan juist in deze weken onder grote druk van andere NAVO-landen om hun defensie-uitgaven fors te verhogen. Allebei horen ze bij het kleine groepje landen dat de uitgaven nog niet heeft verhoogd naar tenminste 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp)"
"Portugal zat in 2024 op 1,5 procent van het bbp, Spanje zelfs maar op 1,28 procent. Als de orders voor de F35’s niet doorgaan, betekent dat juist tijdelijk minder uitgaven, want er zal tijd nodig zijn om vanaf nul weer te gaan praten met een andere vliegtuigfabrikant. Bestellingen afzeggen is een flink politiek signaal, maar geeft Portugal en Spanje zelf ook problemen.
De volkomen andere koers door het Witte Huis en de handelsoorlog tussen de VS en de EU, zijn volgens Melo voor de Portugese regering reden om nu prioriteit te geven aan productie in Europa. De legervliegtuigen in Europa laten maken zou ook veel betere kansen geven op orders bij Portugese bedrijven als wederdienst.
Spanje staat ook op het punt een besluit te nemen over vervanging van verouderde legervliegtuigen. Net als de Portugese legerleiding adviseerden ook Spaanse officieren voor de F35 te kiezen, maar ook in Spanje lijkt er iets te zijn veranderd.
Ineens ander advies
De stafchef van de Spaanse luchtmacht, in het hele aankoopproces de rechterband van de minister van Defensie, zei kort voor de inauguratie van Trump plotseling: 'Er zijn naast de Amerikaanse F-35 straaljager ook andere opties als vervanger van de Spaanse F-18's vanaf 2035'. Spanje was eerder van plan zeker twintig F-35’s te bestellen.
Nederland denkt er niet over te stoppen met de overstap op F-35's, zei de Nederlandse defensieminister Ruben Brekelmans eerder deze week. Ons land koopt in totaal 52 F-35's. In september had ons land er 40, meldt Defensie.