Zorgen om ASML: chipbedrijven in vuurlinie van handelsoorlog tussen VS en China
De regering-Trump wil meer Chinese chipbedrijven op de zwarte lijst zetten. Zij dreigen straks geen zaken meer te mogen doen met de VS. Het Nederlandse kabinet maakt zich zorgen dat ook paradepaardje ASML wordt meegesleurd in de handelsoorlog tussen de twee grootmachten.
De zwarte lijst wordt opgesteld door het Bureau of Industry and Security. Dat is het agentschap van het Amerikaanse ministerie van Handel dat zich bezighoudt met nationale veiligheid en de export van gevoelige goederen en technologieën.
Stapje voor stapje wordt duidelijk welke nieuwe bedrijven op de lijst dreigen te belanden. Dat is bijvoorbeeld ChangXin Memory Technologies (CXMT), de grootste maker van geheugenchips in China, meldt de Britse zakenkrant Financial Times op basis van bronnen binnen de Amerikaanse overheid. De chips van CXMT worden gebruikt in computerservers en mobiele apparaten voor consumenten.
China's grootste chipfabrikant SMIC en geheugenchipmaker YMTC staan al langer op de zwarte lijst, die ook de export van geavanceerde AI-geheugenchips met hoge bandbreedte (HDM) aan banden legt. De Chinese telecomreus Huawei staat al sinds 2019 op de zogeheten 'entity list'.
Geen vergunning
Sta je eenmaal op deze lijst, dan moet je als bedrijf een speciale exportvergunning aanvragen bij het Amerikaanse handelsministerie. Maar de verwachting is dat die vergunningen vrijwel onmogelijk te verkrijgen zullen zijn. Zonder zo'n vergunning mag je geen zakendoen met Amerika, en mogen andersom Amerikaanse bedrijven niets verkopen aan deze Chinese bedrijven.
Sommige ambtenaren binnen het Amerikaanse ministerie hekelen de timing van het aanvullen van de zwarte lijst. Het zou de onderhandelingen die de twee landen momenteel voeren over het verlagen van hun onderlinge importheffingen in gevaar brengen.
De twee grootmachten zijn verwikkeld in een economische machtsstrijd. Eentje waarin het Nederlandse bedrijf ASML ook al langer speelbal is. Amerika blokkeert sinds 2019 de export van de meest hoogwaardige chipmachines van ASML aan China.
ASML extra beschermen?
De Nederlandse regering vreest dat de export van de Nederlandse chipsector nu verder aan banden wordt gelegd. ASML kan door de strijd tussen China en de VS te maken krijgen met extra handelsbeperkingen, wat de Nederlandse economie zou schaden. ASML verkocht ondanks de huidige beperkingen vorig jaar voor 10,2 miljard euro aan chipmachines aan China, een record en bovendien ruim een derde van de totale jaaromzet.
"De Amerikanen hebben aangekondigd om te kijken of ze tarieven willen heffen op chipbedrijven", zegt minister Reinette Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp voorafgaand aan de ministerraad. "En dat baart natuurlijk zorgen."
Gereedschapskist
Volgens minister van Economische Zaken Dirk Beljaarts is het kabinet 'druk bezig' met de grote gevolgen die zulke handelstarieven hebben voor de Nederlands economie. Hij wil niet vooruitlopen op eventuele maatregelen van het kabinet om ASML te beschermen als er extra hindernissen vanuit de VS komen.
"Dat is nu niet aan de orde", zegt Beljaarts. Tegelijkertijd sluit hij ook niks uit. "We hebben een brede, grote, zware gereedschapskist en daar kunnen we dingen uithalen wanneer het nodig is."
Minister Klever weet zeker dat Amerikaanse importheffingen negatieve impact hebben op Nederland, zei ze vorige maand tegen RTL Nieuws:
De Amerikaanse regering zegt zich zorgen te maken dat China toegang krijgt tot geavanceerde chiptechnologie, die het vervolgens in militaire toepassingen zou kunnen stoppen. Daarom leggen de VS handelsbeperkingen op.
China hekelt blokkades
Maar volgens critici zorgt dit er vooral voor dat de Chinese chipproductie duurder en trager wordt. Het zou China bovendien alleen maar stimuleren om zelf nieuwe chips en chipmachines te ontwikkelen, zeggen zij.
China zelf hekelt de Amerikaanse blokkades. Het land vindt dat de VS 'het concept van nationale veiligheid te ver oprekt, exportcontroles misbruikt en China opzettelijk blokkeert en onderdrukt'.
