Primeur in Groningen: duizenden woningen hebben hele jaar warm water dankzij de zon
Water verwarmen met zonlicht en die warmte vervolgens opslaan zodat huizen het hele jaar door kunnen worden verwarmd. In Groningen kan dat nu, dankzij het grootste zonthermiepark van Nederland. Een veelbelovende techniek die op veel meer plekken in Nederland kan worden uitgerold.
Een nieuw park in Dorkwerd, dichtbij de stad Groningen, levert verwarming voor een paar duizend huizen. Dit project wordt beschouwd als een belangrijke ontwikkeling omdat groene elektriciteit al goed op gang komt in ons land, maar duurzame warmte nog altijd een groot probleem is.
Vooral het opwekken van duurzame warmte in de winter is nog een grote uitdaging. En het overbruggen van koude periodes, zonder voldoende zon of andere bronnen van duurzame warmte, is een ander belangrijk vraagstuk.
24.000 zonnecollectoren
In Groningen hebben ze op beide problemen iets gevonden. Recent is daar het eerste zonthermiepark met seizoensopslag voor warmte officieel geopend. Duizenden zonnecollectoren zetten zonlicht om in warmte, zelfs op bewolkte dagen of in de winter.
Hoe het systeem werkt, zie je in deze video:
Het park en de warmteopslag zijn gerealiseerd door een samenwerking van het publieke warmtebedrijf in Groningen, Warmtestad, met verschillende bedrijven. Het systeem is 'volledig afgestemd op het ritme van de seizoenen', stellen de initiatiefnemers.
Tarief nooit hoger dan gas
Consumenten merken niks van het nieuwe systeem en hoe de warmte wordt geproduceerd. Ook betalen zij nooit meer voor de verwarming met zonwarmte dan ze voor aardgas zouden betalen. Eerder minder, op momenten dat de gasprijs hoog is.
Want als de gasprijs stijgt, ben je zelfs goedkoper uit. Dat zit zo: het tarief dat mensen moeten betalen wordt jaarlijks vastgesteld. Dat tarief is altijd lager dan het wettelijke tarief, aldus Warmtestad.
"Dat kan omdat wij een publiek warmtebedrijf zijn", zegt een woordvoerder van Warmtestad. "Wij verhogen onze prijzen niet gedurende het jaar als de gasprijs stijgt. Dus als de gasprijs hoger wordt gedurende het jaar heb je nog meer voordeel met warmte."
Uitrollen in de rest van Nederland
De innovatie kan volgens experts ook op andere plekken in Nederland worden toegepast. Martin Bloemendal, onderzoeker bodemenergie bij zowel TNO als TU Delft, is positief over het nieuwe systeem. Hij denkt dat deze zonnewarmte in combinatie met seizoensopslag zeker potentie heeft om verder op te schalen.
"Zonnecollectoren in combinatie met zonneboilers liggen al op veel huizen en is dus een bewezen techniek", zegt hij. Bovendien is de ondergrond in Nederland bijna overal geschikt voor warmteopslag. Alleen in Twente en in delen van Limburg is dat minder het geval.
De bodem in Nederland bestaat bijna overal uit zandlagen, met daarin water tussen de zandkorrels. Dat water loopt heel langzaam naar zee, op deze plek in Groningen misschien maar met een meter per jaar. Kortom, zegt Bloemendal, het warme water blijft goed op z'n plek.
Verschil met geothermie
De techniek waarbij warmte tijdelijk in de grond wordt opgeslagen is iets anders dan geothermie. Daarbij wordt vanuit grotere diepte (denk kilometers) warm water opgepompt. Geothermie is complexer en duurder, waardoor geregeld projecten mislukken, en het aantal nieuwe projecten stagneert. Er zijn nu 26 aardwarmte-installaties operationeel in Nederland.
Seizoensopslag is volgens onderzoeker Bloemendal ook een mogelijke oplossing voor de overbelasting van het elektriciteitsnet. In de zomer is dat het geval omdat er nu geregeld te veel zonne-energie wordt opgewekt, waardoor je problemen op het stroomnet krijgt. Het is dus beter om de energie om te zetten in warmte en op te slaan.
In de winter is er juist veel warmte nodig, en zullen mensen in de toekomst veelal op hetzelfde moment een warmtepomp aan hebben staan. Dus in beide seizoenen kan deze nieuwe techniek van seizoensopslag van warmte het elektriciteitsnet ontlasten.
