'PostNL kan vrágen om miljoenensubsidie maar afdwingen voor de rechter, nee dat niet'
PostNL wil een miljoenensubsidie van de staat voor de post die het bezorgt uit hoofde van een publieke overheidstaak. Deskundigen denken dat het bedrijf weinig kans maakt. Subsidie is mogelijk, volgens de Europese richtlijn waarop PostNL zich beroept. Maar niet verplicht. En dus ook niet afdwingbaar via een rechtszaak, zeggen ze.
Al 225 jaar bezorgt PostNL post in Nederland. En heel lang werd daar geld mee verdiend, alleen al tussen 2014 en 2024 zo'n 300 tot 310 miljoen euro, zegt de staat. Maar de laatste tijd zit de klad erin. En dat is de reden waarom PostNL dit jaar een subsidieverzoek indiende bij de rijksoverheid voor een tegemoetkoming in de kosten.
PostNL hoopt op een overheidsbijdrage van 30 miljoen euro in 2025. Voor volgend jaar zou een subsidie van 38 miljoen euro nodig zijn om de universele postdienst - de officiële naam van de overheidstaak - zonder verlies uit te voeren. En verlies, daar zitten de aandeelhouders van het beursgenoteerde PostNL niet op te wachten.
De overheid wees de subsidievraag af. Door de dienstverlening te versoberen zou PostNL voldoende op de kosten kunnen besparen om een overheidsbijdrage onnodig te maken. Maar daar is PostNL het dus niet mee eens.
Afdwingen
Daarom stapte het naar de rechter. Bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven hoopt PostNL een overheidsbijdrage af te kunnen dwingen. Het bedrijf beroept zich daarbij op een Europese postrichtlijn, waarin volgens deskundigen inderdaad te lezen staat dat lidstaten van de Europese Unie postbedrijven subsidie kunnen geven om de publieke taken uit te voeren zonder dat ze financieel benadeeld worden.
Postbode zijn is niet meer wat het was, vertelt postbode Mark Bruin in deze video. Zijn vak is in de afgelopen jaren flink veranderd.
Maar dat subsidie mogelijk is, betekent niet dat subsidie via een rechter ook afdwingbaar is, zeggen drie deskundigen die RTL-Z raadpleegde. "Volgens de richtlijn kàn een lidstaat een bedrijf dat de universele postdienst verleent, compenseren bij een onevenredige financiële last. Maar dat is niet zomaar af te dwingen", zegt Jasper Sluijs van de Universiteit Utrecht.
Weinig kans
Eric van Damme van Tilburg University denkt ook dat PostNL 'weinig kans' maakt. "De overheid màg subsidie geven, maar dit hoeft niet." En tot dusver is de overheid, met de Tweede Kamer in haar nek, er duidelijk over. Eerst maar eens de dienstverlening versoberen, voordat er geld wordt uitgetrokken in de vorm van subsidie.
"Inhoudelijk heeft PostNL een punt", zegt Saskia Lavrijssen van de Radboud Universiteit. Als je verlies maakt op een overheidsdienst is vragen om compensatie niet onredelijk. "Maar voor een rechter zal het op grond van de richtlijn niet makkelijk zijn om compensatie toe te kennen." Als de deskundigen het bij het juiste eind hebben, dan oordeelt het CBB naar verwachting op 5 september dus dat de staat het subsidieverzoek heeft mogen afwijzen.
'Postzegel nog duurder'
Als PostNL de nettokosten die het maakt voor de postdienst zelf zou willen opvangen moet de postzegelprijs in 2025 met 35 cent omhoog, stelde het bedrijf voor de rechter. Een brief of kaart versturen binnen Nederland zou dan geen 1,31 euro kosten, maar 1,66 euro. "Commercieel volstrekt onhaalbaar", omdat dan nog minder mensen post zullen versturen, betoogde de advocaat van PostNL. "PostNL zit financieel volledig klem" en subsidie is broodnodig.