'Haagse toestanden in Parijs': Franse premier moet 'bijna zeker' opstappen om megabezuiniging

François Bayrou, sinds negen maanden premier van Frankrijk, kondigde zijn bezuinigingen deze zomer aan. Hij noemt de Franse staatsschuld ondraaglijk en wil die onder meer beteugelen door de Fransen meer te laten werken en feestdagen te schrappen. Het leidde tot veel onrust en felle kritiek, zowel binnen de politiek als daarbuiten.

Het Franse parlement zou eigenlijk pas in oktober stemmen over de plannen, maar Bayrou wilde daar niet op wachten. Een zogenoemde vertrouwensstemming moet maandag na 15:00 uur uitsluitsel bieden. Maar de oppositie liet al weten tegen de plannen te zijn - een meerderheid ontbreekt. 

Bayrou heeft enkel de steun van de partij van Macron. "En daarmee is de kans vrijwel 100 procent dat de premier moet aftreden", zegt Frankrijk-kenner Stefan de Vries tegen RTL Z. Dan dient Bayrou gedwongen zijn ontslag in bij president Macron en moet die op zoek naar een opvolger, of nieuwe verkiezingen uitschrijven.

Haagse toestanden

Haagse toestanden in Parijs, noemt De Vries het. De kans is groot dat Macron een nieuwe premier benoemt. Maar komen er nieuwe verkiezingen, dan komt er een nieuwe regering met een nieuwe begroting. En dan wordt die regering binnen een maand gekozen. "Nog voordat wij in Nederland überhaupt naar de stembus gaan."

Het bezuinigingsplan zorgde al voor veel onrust in Frankrijk, ook op de beurzen. Beleggers waarschuwen ondertussen dat nieuwe verkiezingen in Frankrijk de obligatiemarkt hard kunnen raken, mede door een verwachte ruk naar rechts.

Staatsschuld

Hoe het ook zij, de problemen rond de begroting, hoge staatsschulden en de noodzaak om te bezuinigen blijven, zeggen zowel De Vries als econoom Michiel Tukker van ING.

Er staan voor tientallen miljarden euro's aan Russisch geld gestald in Europa, zo zie je in deze video. (tekst loopt door onder de video).

Volgens De Vries zijn de bezuinigingen die Bayrou wil doorvoeren een druppel op een gloeiende plaat. Het land zou het dubbele moeten bezuinigen om aan de Europese norm te voldoen. "Het pakket van 43 miljard komt overeen met het bedrag waarmee de Franse staatsschuld elk kwartaal groeit", zegt hij.

'Zieke man van Europa'

Het pakket geeft, met andere woorden, nauwelijks lucht: "Het wachten is totdat de patiënt, de zieke man van Europa, echt in dat ravijn kiepert", aldus De Vries.

Het Franse begrotingstekort ligt inmiddels boven de 5 procent van het bbp, waar dat van Europa onder de 3 procent moet blijven. Brussel voert zodoende de druk op het land op om met een aanpak te komen, zegt Tukker. Net als de financiële markten, die volgens hem gevoelig zijn voor de begrotingsplannen. "Je kunt als politiek bijna niet om de markt heen."

'Big spender'

Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is de Franse overheid een van de 'big spenders' als het gaat om overheidsuitgaven als percentage van het bbp - met een percentage van bijna 57 procent. 

De Franse staatsschuld was vorig jaar 113 procent van het zogenoemde bruto binnenlands product, ver boven de Europese norm van 60 procent en één van de hoogste van de EU. Die schuld is in het eerste kwartaal van dit jaar zelfs verder opgelopen en inmiddels meer dan 3000 miljard euro. 

Ondertussen lukt het de Franse politiek maar niet om overeenstemming te bereiken over het naar beneden krijgen van de getallen, en zit het land volgens zakenkrant FT muurvast.

Op de korte termijn is een hoge staatsschuld nog niet zo’n probleem, zegt econoom Tukker. Maar op de langere termijn zorgt die voor hogere marktrentes, en daarmee ook weer hogere (staats)schulden. "Je wilt niet in een vicieuze cirkel belanden, waarin je een begrotingstekort steeds verder verslechtert met hogere rentekosten die je moet aangaan om het gat te dichten."

Macron is 'marktvriendelijk'

Het is niet per se de verwachting dat dat gebeurt: "Macron is wat we noemen 'marktvriendelijk' met zijn beleid, en hij zou er in principe nog tot 2027 moeten zitten", zegt Tukker. Tegelijkertijd weet niemand precies wat er na de stemming van maandag gaat gebeuren. Bezuinigingen en begrotingen zijn een politieke keuze, al kunnen binnen de EU de regels niet zomaar worden genegeerd.

Dat Bayrou maandag het veld ruimt, lijkt ook voor Tukker echter een gegeven: "Alle polls wijzen erop dat hij niet door de stemming heenkomt."