Hoe de diamant zijn glans verliest en wat Zeeman daarmee te maken heeft
Het loopt storm bij de Zeeman. De vorige week gepresenteerde diamant (met hanger) van 30 euro is tijdelijk uitverkocht. Niet gek, want de budgetwinkelketen maakt een duur product een heel stuk betaalbaarder. Bijzonderder is dat de Zeeman met zijn stunt afrekent met de marketing van de 'echte' diamantwereld.
De diamant van de Zeeman komt namelijk uit een fabriek en heeft vrijwel alles weg van een 'echte' natuurlijke diamant. Een natuurlijke diamant is er een die gedolven wordt uit een mijn. "Het materiaal van een natuurlijke diamant en van eentje uit het lab is net zo goed", legt geoloog Rob van den Berg van Naturalis uit. De woorden echt en nep vermijdt hij daarom.
"Chemisch en fysisch hebben ze dezelfde eigenschappen", vult hij aan. Het komt er volgens hem daardoor vaak op neer dat natuurlijke diamanten en 'lab grown-diamanten' met het blote oog niet van elkaar te onderscheiden zijn. "Ook de meeste juweliers kunnen dat niet." Hij zegt dat zijn collega's bij Naturalis wel over apparatuur beschikken die diamanten tot op detailniveau van elkaar kunnen onderscheiden.
Emotionele waarde
Met deze opmerking verklapt Van den Berg dus dat er toch verschillen zitten tussen 'neppe' en natuurlijke diamanten. "Zeker, in natuurlijke diamanten zitten stofjes uit de natuur. Hierdoor zitten er kleine verschillen tussen diamanten uit de natuur. Zo zuiver als een lab grown-diamant krijg je ze niet."
Met een beetje fantasie zou dus gesteld kunnen worden dat de kunstmatige diamant nog beter is. Aan dat soort uitspraken gaat Van den Berg zich niet wagen. Hij zegt dat een 'minder perfecte' natuurlijke diamant vaak meer gewaardeerd wordt, vanwege de emotionele waarde. "Je hebt dan immers een diamant uit de natuur." Zelf controleren of je dure diamant natuurlijk is, dat kan dus niet.
Er zijn ook andere instituten die diamanten taxeren. Er wordt hierbij gekeken naar de vier (Engelse) c's: cut (slijpvorm), clarity (helderheid), carat (karaat, eenheid voor gewicht) en color (kleur). Of een diamant natuurlijk is, wordt ook vastgesteld. Hier wordt dan een certificaat van het desbetreffende instituut aan verbonden.
Fraude met dit soort certificaten komt regelmatig voor. Dat een diamant door het certificaat duurder is dan die zou moeten zijn. De ontwikkeling van diamanten uit het lab gebeurt al decennialang op verschillende plekken. Veel grote producenten zitten in India en China. Diamanten worden niet alleen voor sieraden gebruikt. Ze hebben ook praktische toepassingen, vooral in de industrie om producten te slijpen en te polijsten.
Slijpen
Dat de (sieraad-)diamant van de Zeeman goedkoper is, heeft met de 'grovere' manier van slijpen te maken, vertelt Van den Berg. Het slijpen gebeurt bij de meeste natuurlijke diamanten handmatig, wat ze meteen een stuk duurder maakt. Machinaal slijpen, bespaart kosten.
De totale productiekosten van de Zeeman-diamanten zijn hierdoor dus ook een stuk lager. Ook omdat ze voor het slijpen niet uit een mijn gehaald hoeven te worden, maar groeien in een lab.
Wat is dan een briljant?
Een ruwe diamant is nog niet gelijk een sieraad. Daarom moeten diamanten nog geslepen worden. Er zijn verschillende slijpvormen. Een van de bekendste slijpvormen is de briljant. Een briljant is dus niets anders dan een op een bepaalde manier geslepen diamant.
Het maken van grote kunstmatige diamanten is nu nog niet economisch rendabel, aldus de geoloog. Volgens de Zeeman zijn hun diamanten tussen de 0,10 en 0,12 karaat. "Aan de kleine en lichte kant", aldus Van den Berg.
De Beers
Dat er toch nog veel waarde wordt gehecht aan een natuurlijke diamant, komt door het bedrijf De Beers. Een van de invloedrijkste bedrijven in de diamantindustrie. Het Brits-Zuid-Afrikaanse bedrijf bezit diamantmijnen (vooral in Afrikaanse landen) en reguleert de verkoop van ruwe diamanten.
Hierdoor kan bijvoorbeeld een gevoel van schaarste gecreëerd worden. En schaarste maakt een product waardevoller. "Maar er is helemaal geen schaarste aan natuurlijke diamanten", benadrukt Van den Berg. Het bedrijf zou in theorie nog meer kunnen delven en beschikt over een miljardenvoorraad aan ruwe diamanten.
James Bond
De Beers zou ook een marketingbedrijf genoemd kunnen worden. In de vorige eeuw koppelde het bedrijf diamant aan liefde en trouw. Een sieraad met een diamant erin werd hierdoor een 'geschikt' huwelijkscadeau. De slogan 'A diamond is forever' uit 1947 is heel bekend geworden. Daar is de naam van de James Bond-film 'Diamonds are Forever' ook op geïnspireerd bijvoorbeeld.
Ook worden bepaalde diamanten op een bekoorlijke manier gepresenteerd. Met foto's van Afrikaanse natuur erbij bijvoorbeeld. De Beers verkoopt inmiddels ook diamanten uit een lab. Wel worden de natuurlijke exemplaren nog steeds als exclusiever gepromoot. Dit is ook terug te zien aan de prijs.
De goede marketing ten spijt. De invloed van De Beers is tanende. Het bedrijf is de laatste jaren fors minder waard geworden. Dit houdt verband met de dalende diamantprijs de afgelopen jaren.
Moeilijkheden in de luxebranche (mede door dalende vraag uit China) en ethische bezwaren worden genoemd als oorzaak. Diamantwinning wordt in verband gebracht met gewapende conflicten (vandaar de naam bloeddiamanten), (kinder-)uitbuiting en milieuschade. De verdere opkomst van labdiamanten speelt natuurlijk ook een rol. Zeeman zet De Beers dus ook een hak(je).
Schaarste Zeeman-diamant
Overigens is Zeeman ook niet vies van een beetje marketing. De Zeeman-diamant was dus snel uitverkocht. "We hebben er bewust enkele duizenden laten maken, maar nooit zoveel dat we grote voorraden zouden overhouden", schreef directeur marketing Caroline van Turennout over de schaarste.
Ze is zich er wel van bewust dat achter het net vissende klanten teleurgesteld zijn. Voor deze klanten is een 'nepdiamant' van 30 euro misschien wel net zo onhaalbaar als een natuurlijke die stukken duurder is.
Deze reportage maakte Editie NL over de diamant van de Zeeman: