Schade door overstroming: 'Derde van huiseigenaren kan dat financieel niet dragen'
De financiële schade na een overstroming kan voor sommige huiseigenaren oplopen tot tienduizenden euro’s. Hoewel de kans klein is dat dit gebeurt, is dat voor een derde van de getroffen huishoudens meer dan ze kunnen dragen. Duurdere verzekeringen of hogere hypotheekrentes in risicogebieden kunnen mensen 'bewuster' maken van de risico's.
Dat zegt het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuw onderzoek.
Bij een daadwerkelijke overstroming loopt het bedrag dat huiseigenaren moeten ophoesten (en dat dus niet wordt gedekt door de verzekering of de overheid) al snel op tot tussen de 12.000 en 65.000 euro. Het gaat dan om woningen in hoogrisicogebieden, en om schade veroorzaakt door 'water van opzij', zegt Rutger Teulings, programmamanager bij het CPB. Rivieren of beken die overstromen, of een dijk die doorbreekt bijvoorbeeld.
Niet dragen
"Voor ongeveer een derde van de getroffen huiseigenaren overstijgt dat hun financiële draagkracht, ondanks bestaande verzekeringen of overheidssteun", zegt de instantie. Volgens het CPB wonen huishoudens met hogere inkomens relatief vaak in gebieden met de hoogste overstromingskans.
Voor bijvoorbeeld huurders, zijn de schadebedragen vaak lager. "Als huurder heb je bijvoorbeeld alleen schade aan je meubels", zegt Teulings. De schade aan een woning hangt af van hoe hoog het water komt; vloeren en stopcontacten zijn vaak slachtoffers van het water.
Het CPB geeft officieel geen adviezen, maar constateert volgens Teulings wel dat er politieke keuzes te maken vallen.
Het onderzoek roept volgens de instantie vragen op over de manier waarop Nederland de risico’s verdeelt. "Momenteel dragen we dat risico vooral collectief, via belastingen en algemene verzekeringen", aldus het CPB. Met andere woorden: jij en ik dragen premie af die kan worden ingezet voor waterschade van iemand anders.
Zelf doen
Solidair misschien, maar het stimuleert huishoudens die risico’s lopen niet om zelf maatregelen te nemen of bewuster te kiezen waar ze gaan wonen. Een 'meer individuele aanpak' zou mensen bewuster kunnen maken van de risico’s en de schade kunnen beperken, zegt de instantie.
Dan kun je denken aan variabele verzekeringspremies, afhankelijk van het woongebied en de bijbehorende overstromingsrisico’s. Of hogere hypotheekrentes op basis van die risico's. Teulings noemt het mogelijkheden, maar het effect daarvan is in dit rapport niet bestudeerd, zegt hij daarbij. "Dat moet nader worden onderzocht."
Volgens hem is het wel duidelijk dat voor veel huishoudens onduidelijk is wie precies wat vergoedt bij schade door overstromingen. "We hebben verschillende verzekeringspolissen bekeken, en bij iedereen is het weer anders." Huiseigenaren zouden beter geïnformeerd moeten worden over de rol van verzekeraars, de overheid en hun eigen verantwoordelijkheid.
Veel verzekeraars dekken bijvoorbeeld wel schade aan woningen door de extreme regenval, overlopende beken of zogenoemde secundaire keringen (een kanaaldijk, bijvoorbeeld). Ook schade door bijvoorbeeld het uitvallen van elektriciteit valt over het algemeen onder de polisvoorwaarden.
Geen dekking
Maar bij een overstroming van één van de grote rivieren of de zee kan de schade zo groot zijn dat verzekeraars het risico niet kunnen dragen, zegt een woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars. "Op dit moment bestaat hier geen verzekering voor." Er is weinig vraag naar, daarom is wettelijk geregeld dat de overheid bijspringt bij grote calamiteiten.
Toch is dat niet standaard, zegt Teulings. Bij de meer recente overstromingen in Limburg sprong de overheid toch bij na politieke druk, ondanks dat dit geen overstroming was van een grote rivier en het buiten de wettelijke regeling viel. Waren mensen goed voorgelicht en beter verzekerd, dan was de afhandeling beter geweest: "Verzekeringen dragen bij aan een sneller herstel en minder gevolgschade", aldus het verbond.
Klimaatverandering slaat overal ter wereld hard toe, zoals bij deze Zwitserse gletsjer te zien is: