Aantal Nederlanders in armoede steeg vorig jaar, mede door schrappen energietoeslag
Het aantal arme mensen in Nederland steeg vorig jaar tot meer dan 550.000, dat is ruim 3 procent van de bevolking. Dat was mede het gevolg van het wegvallen van de energietoeslag. De politiek kan keuzes maken waardoor de armoede omlaag kan, zegt emeritus hoogleraar sociologie Godfried Engbersen.
Na een jarenlange daling nam het deel van de Nederlanders dat leeft in armoede vorig jaar weer toe, van 2,7 procent tot 3,1 procent van de mensen. Dat blijkt uit cijfers van het CBS.
De toename komt mede doordat de energietoeslag voor Nederlanders met een laag inkomen in 2024 wegviel. In de twee jaar daarvoor zorgde die energietoeslag er juist voor dat de armoede daalde.
Bij leven in armoede gaat het om mensen die na de aftrek van vaste lasten te weinig geld overhouden om basisbehoeften als eten, kleding en sociale activiteiten te kunnen betalen. De armoedegrens was in 2024 een inkomen van 1.600 euro per maand voor een alleenstaande.
'Politieke keuze'
Het goede nieuws is dat het percentage kinderen dat in armoede leeft niet steeg en gelijk bleef op 2,8 procent. Het kindgebonden budget ging vorig jaar omhoog.
En in 2017 was het percentage Nederlanders dat in armoede leefde met 7,1 procent een stuk hoger dan in 2024. Maar volgens emeritus hoogleraar sociologie aan de Erasmusuniversiteit Godfried Engbersen is het percentage Nederlanders dat in armoede leeft een politieke keuze.
Minmumloon en toeslagen
Zo kun je het minimumloon verhogen, waardoor mensen meer verdienen, zegt hij. Ook kun je met toeslagen het aantal mensen dat in armoede leeft fundamenteel verlagen, kijk maar naar het effect van de energietoeslag, aldus Engbersen. Hij pleit ervoor dat mensen die toeslagen nodig hebben ze ook automatisch krijgen. Nu moeten mensen vaak nog een toeslag waar ze recht op hebben zelf aanvragen, maar niet iedereen doet dat, zegt hij.
Verder kun je woningen waar mensen met een laag inkomen in wonen verduurzamen, aldus Engbersen. "Arme huishoudens hebben vaak geen geld om hun energierekening te betalen, dan krijg je een soort energiearmoede".
Er is politieke wil voor nodig om die maatregelen te nemen, als je dat doet, dan zal de trend van verlaging van de armoede doorzetten, zegt Engbersen.
Bijna-arme mensen
Naast arme mensen was er vorig jaar ook een groep van 1,1 miljoen bijna-arme mensen in Nederland. Zij leven in huishoudens met een inkomen dat 25 procent boven de armoedegrens ligt en waarvan het spaargeld en ander bezit onder de armoedegrens zit. In 2018 waren er nog 1,5 miljoen bijna-armen.
Het CBS beschrijft ook de omstandigheden bij huishoudens die weinig te besteden hebben. Bijna de helft van de arme en bijna-arme mensen kan familie of kennissen niet te eten vragen. De meesten van hen kunnen ook geen onverwachte grote uitgave doen, versleten meubels vervangen of regelmatig nieuwe kleren kopen. Een kwart van de arme en bijna-arme mensen woont in een huishouden met problematische schulden.
Gezondheidsproblemen
Ook hebben mensen die onder of net boven de armoedegrens leven vaker gezondheidsproblemen. Vier op de tien mensen uit deze groep zegt dat hun gezondheid niet goed is, tegenover twee op de tien bij huishoudens met meer geld.
De levensverwachting van mannen met weinig geld is negen jaar korter dan van mannen met meer geld. Bij vrouwen is dat verschil zeven jaar.
In deze video zie je dat een stichting gezinnen in armoede helpt: