Onvrede onder ongevaccineerden groeit: hoe bestrijd je radicalisering?

Volgens NCTV is de drempel voor het online bespreken van gewelddadige acties een stuk lager geworden. Op Twitter barst het los met zulke tweets. Zo schrijft Michiel: "Mijn studerende dochter is gevaccineerd. Als zij bijwerkingen krijgt, breng ik de rest van mijn leven in de gevangenis door."

Bij Prepz.nl zien ze een enorme toename aan coronacritici die artikelen inslaan omdat ze geen vertrouwen meer hebben in de overheid. De winkel verkoopt online artikelen voor noodsituaties zoals accu's, noodrantsoen en waterzuiveringssystemen.

Minder vertrouwen

Eigenaar Nander Knobben had nooit verwacht dat zijn zaak zo groot zou worden. "Vooral sinds de coronacrisis zijn we enorm gegroeid", vertelt hij aan EditieNL. "Er is steeds meer behoefte van mensen om artikelen te kopen om in eerste levensbehoeften te voorzien, omdat ze minder afhankelijk willen zijn van derden."

Knobben ziet dat zijn klanten bestaan uit mensen die minder vertrouwen hebben in de kwaliteit van water, stroomvoorziening en eten. "Maar aan de andere kant zijn het vooral mensen die een stukje vertrouwen missen in de overheid. Vooral heel veel mensen die ontevreden zijn over de corona-aanpak."

"Onder de preppers zijn veel nuchtere mensen, maar ook veel mensen die op online fora zijn aangesloten bij een anti-vax beweging. Ze hebben nergens meer vertrouwen in, en dat zie je bij ons terug." Deze mensen hebben geen behoefte aan bemoeienis van de overheid en delen dit op sociale media. "Dus ze vertrouwen alleen nog op zichzelf, en daarom komen ze spullen kopen om zelfvoorzienend te zijn."

Eigen gelijk

De uitlatingen van een deel van de ongevaccineerden lijken steeds heftiger te worden, denkt radicaliseringsexpert Kees van den Bos. "Ook bij demonstraties. Bijvoorbeeld de galg die iemand had meegenomen. Of dat er weer wordt gesproken over bijltjesdag", vertelt hij aan EditieNL. "Dat zijn heftige processen en dat zie je verder toenemen. Overigens kun je niet alle ongevaccineerden over een kam scheren, want er zitten ook aarzelaars en laaggeletterden tussen.'

Radicalisering is een proces waarbij mensen hun eigen gelijk aanhalen volgens Van den Bos. "Dat kan op een vreedzame manier en binnen de grenzen van de wet, maar het is zo dat mensen het roer omgooien en op een activistische manier dingen proberen te veranderen. Ze leggen zich niet neer bij het overheidsbesluit, en gaan hun eigen gelijk halen."

Geweld

Dit kan ook gewelddadig worden. "Dan spreek je van gewelddadig extremisme. En terrorisme gaat dan nog een stapje verder." En dat een boze gedachte wordt veranderd in geweld komt helaas te vaak voor vindt Van den Bos. "Als mensen meer zwart wit gaan denken, in wij versus zij."

Als mensen daar hele sterke gevoelens over krijgen, dan krijg je een voedingsbodem voor gewelddadig gedrag. "Met name wanneer de gelegenheid zich voordoet, zoals een demonstratie, kan dat tot uiting komen. Zo beginnen ze er stapje voor stapje aan te wennen." En dit begint dan met een grapje op Twitter over een galg. "Maar daarna is deze getimmerd. En het zal me niet verbazen als iemand binnenkort Hugo de Jonge echt opzoekt."

Preventie

Om dit soort radicalisering tegen te gaan is preventie het beste volgens Van den Bos. "Dus in de overheidscommunicatie en in de persconferenties is het belangrijk om te zetten: we luisteren naar jullie zorgen, we luisteren naar jullie aarzelingen en we proberen daarmee informatie te verschaffen."

Op deze manier behandel je de mensen op een rechtvaardige manier. "En dan kan de overheid zeggen: we maken een andere afweging en dat kost u wat meer moeite, want u moet zich laten testen. Maar het is nog steeds mogelijk. Je zegt hiermee dat je ze serieus neemt en behandelt als volwassenen van de samenleving. Maar uw keuze heeft wel consequenties."