Vogels en vleermuizen vastgeplakt: folie tegen processierups omstreden
Het seizoen voor de eikenprocessierups is nog niet aangebroken, maar toch plakten er deze week vogeltjes vast aan folie die bedoeld is om de rups te bestrijden. Of het hier ging om kwade wil of daadwerkelijk om het bestrijden van de rups, is nog altijd onduidelijk. Wel is het helder dat de folie vooral schade toebrengt aan het milieu, en daarom omstreden is.
Het incident met de pimpelmeesjes, dat gebeurde in een natuurgebied vlak bij Oss, laat gelijk zien waarom. Meerdere diertjes bleven vastplakken aan de folie en enkele overleden zelfs.
Professionele processierupsbestrijders gebruiken dit middel dan ook beslist niet, maar bewoners soms wel, vertelt eikenprocessierupsexpert Jeroen Hendriks. Het idee is dat de rups eraan blijft vastplakken en sterft. Hendriks is tevens relatiebeheerder bij de Nationale Bomenbank en probeert opdrachtgevers zoals gemeenten over de folie in te lichten. "We geven aan dat het gebruik ongewenst is."
Eikenprocessierupsen zijn bij mensen niet geliefd vanwege de brandharen die ze kunnen loslaten bij stress. Die brandharen komen vervolgens in de omgeving terecht en kunnen allerlei klachten veroorzaken, zoals jeuk, irritatie en oogklachten. Vandaar dat mensen soms het heft in eigen handen nemen om het beestje te bestrijden. Bijvoorbeeld met plakstrips dus.
Dat heeft alleen lang niet altijd zin. "De rups blijft zelf in de boom zitten en komt slechts incidenteel naar beneden", zegt Hendriks. Als de rups wél naar beneden komt, gaat hij soms juist achter de folie zitten. "Daar is het warmer. Het gevolg is dat ook alle folie besmet raakt met de brandharen en speciaal moet worden verwijderd."
Verstorend
De plakfolie kan de rupsen dus voorzien van een warme plek, maar tegelijkertijd kan het de processie verstoren, zo meldt Kennisplatform Processierups. Daarbij gaan de rupsen 's nachts in een soort optocht – een processie dus, vandaar de naam eikenprocessierups – op zoek naar voedsel, ofwel eikenbladeren. Maar als hun tocht verstoord raakt door bijvoorbeeld de plakstrips, raken ze gestrest en schieten ze hun brandharen af. Vervolgens verwaaien die in de omgeving en dat kan dus weer zorgen voor klachten.
Daarnaast plakken er dus juist dieren aan de folie vast. Niet alleen vogels, maar ook vleermuizen en insecten, waardoor het milieu verstoord kan raken. Bovendien kan de folie losraken en in de omgeving terechtkomen, wat schadelijk is.
Bestrijding
Professionals bestrijden de rupsen liever preventief met biologische middelen. "Zo'n middel spuiten we de boom in om de rups in een vroegtijdig stadium te laten sterven. Of we zuigen later het nest weg." Daarnaast worden natuurlijke vijanden, zoals vogels en vleermuizen, gestimuleerd. "Op verschillende manieren, bijvoorbeeld door het ophangen van nestkasten voor mezensoorten. Die eten rupsen en óók de eikenprocessierups, als die in overvloed aanwezig is."
De processierups komt doorgaans in april uit het ei, vertelt Hendriks. "Op dit moment zijn er geen rupsen aanwezig." Daarom verbaast de expert zich erover dat er juist in deze tijd bestrijdingsfolie hing waar de pimpelmeesjes aan vast bleven plakken. Hij heeft zijn twijfels bij de intentie van degene die het heeft opgehangen. "Ik weet niet of het is opgehangen ter bestrijding van de rups."
Rups op z'n retour?
Sowieso zien we de afgelopen jaren minder eikenprocessierupsen. Dat betekent overigens niet dat ze volledig aan het verdwijnen zijn. "Doorgaans verloopt de ontwikkeling van de rups met pieken en dalen", legt Hendriks uit. "Dus we lijken nu in een dal te zitten. De verwachting is dat er op langere termijn weer een plaag zal komen."