Lhbt-asielzoekers onveilig door landgenoten in azc: 'Je bent altijd bang'

Sinds begin vorig jaar zijn er bij LGBT Asylum Support 750 meldingen binnengekomen van onveilige situaties in azc's vanwege iemand's seksuele voorkeur. Vaak gaat het dan om uitschelden, mishandelingen en zelfs doodsbedreigingen. Volgens LGBT Asylum support doet het COA nog te weinig om deze groep mensen te beschermen.

"Het is erg moeilijk om hier te wonen omdat ik homo ben", vertelt asielzoeker Hadi Mortezaei, die in het azc in Assen woont. "De mensen binnen accepteren mij niet. In mijn eigen land is het ook zo, het is net alsof ik in mijn land ben." 

Midden-Oosten

Wat volgens Mortezaei niet helpt, is dat hij met veel bewoners dezelfde of een vergelijkbare achtergrond deelt. "Sommige van mijn kamergenoten en veel bewoners komen uit het Midden-Oosten, bijvoorbeeld uit Syrië en Iran. In het Midden-Oosten is het verboden om met lhbt-personen te leven. Het is daarom heel moeilijk voor mij om aan hen uit te leggen wie ik ben."

Hij heeft al meerdere situaties meegemaakt waarin hij zich onveilig voelde. "Vijf maanden geleden, toen ik hier voor het eerst was, droeg ik een t-shirt met een groot hart en een regenboog. Plotseling zei een van de mensen in de keuken iets naars tegen me dat ik niet wil herhalen." Hij werd er angstig van. "Daarna heb ik gehuild, want: ik heb mijn land verlaten om een nieuw leven op te bouwen. Nu gebeurt alles hier gewoon weer."

Ash Shahhoud, een non-binaire vluchteling uit Libanon, kan erover meepraten. Sinds eind 2021 zit die in het azc en dat valt hen zwaar. "Het voelt niet goed om hier te zijn", zegt ook Shahhoud. "Dat komt niet door de locatie maar om de mensen om je heen, de mensen die dezelfde achtergrond delen. Ze proberen je te discrimineren. Laten we zeggen dat je altijd bang bent."

Buitenaards

Hen gaat verder: "Het is zo moeilijk, onder andere omdat mensen altijd vragen: ben je een non-binaire vrouw?", vertelt Shahhoud. Maar dat is niet het enige waar men benieuwd naar is. Op regelmatige basis worden er talloze vragen op hen afgevuurd. "Wie ben jij? Waarom kleed je je zo? Waarom zie je er zo uit?", gaat die verder. "Alsof je buitenaards bent."

Veel lhbt-personen ondergaan hetzelfde lot als Mortezaei en Shahhoud, het maakt niet uit in welk azc ze zitten. "In Ter Apel gebeurt het meest", zegt Sandro Kortekaas, voorzitter LGBT Asylum Support. "Het varieert van diefstal en intimidatie tot seksueel grensoverschrijdend gedrag en doodsbedreigingen."

Het feit dat COA vaak niet weet wie lhbt is en wie niet, is volgens Kortekaas één van de redenen dat de lhbt'ers vaak omringd worden door mensen die hen niet accepteren. LGBT Asylum Support pleit daarom voor een aparte, veilige lhbt-unit. "Waar we ons zorgen over maken zijn de zaken waarin plegers die bekend zijn bij politie en het COA geen opvolging krijgen in de vorm van aangifte", gaat Kortekaas verder. "De asielzoekers worden niet gesepareerd vanwege de overvolle azc's, maar de plegers moeten gescheiden worden."

Geen beleid

Volgens Kortekaas zitten onder veel zogenoemde 'veilige landers', uit Marokko bijvoorbeeld, ook lhbt'ers. "Zorg dat die groepen niet door elkaar gezet worden." Momenteel loopt er een petitie voor een zogenaamde lhbt-unit, maar volgens Kortekaas is er verder geen beleid. "De Staat wil het niet."

Tot die tijd kunnen de lhbt'ers in azc's geen kant op. Het valt lhbt-personen als de non-binaire Shahhoud zwaar. De hoop was dat die in Nederland eindelijk vrij zou zijn om te zijn wie die is. "Ik ben gevlucht uit Libanon en kwam hier met veel hoop, maar het is niet wat ik me had voorgesteld", vervolgt Shahhoud. "Nederland is een veilig land en ik kan hier veilig wonen, maar ik moet me wel bewust zijn van iedereen om me heen."

Hen voelt zich constant in de gaten gehouden. "Je kunt hier niet eens een shirt dragen met de regenboog erop en de deur uitgaan", licht Shahhoud toe. "Je kunt niet openlijk Pride vieren, je mag niets. Je kunt hier niet jezelf zijn en moet wéér terug in de kast."

Shahhoud twijfelt er niet aan dat discriminatie een rol speelt bij de vele incidenten die plaatsvinden. De incidenten weten een diepe indruk achter te laten. "Eén keer versperden twee jongens me de weg toen ik terugkwam van mijn werk. Ze raakten me niet aan, maar het was zo eng. Toen zagen twee vrouwen me en gingen de twee mannen weg. Het was genoeg voor me om me op dat moment doodsbang te voelen."

Probleem voor iedereen

De Libanees is voorstander van een aparte lhbt-unit, want die heeft er schoon genoeg van. "Ik denk niet dat wij het probleem zijn: wij zijn wie we zijn en mensen moeten ermee leren omgaan", besluit Shahhoud. "Of zelfs beginnen met accepteren, want we zijn in Nederland."

Afsluitend: "We zijn niet in onze landen, dus iedereen die hierheen is gekomen moet gaan integreren en meedraaien in een nieuw systeem. Als ze niet integreren, is dat een probleem voor iedereen: voor ons én voor hen."

Reactie COA

Het COA is geen voorstander van het plaatsen van lhbt-personen in een speciale opvang, schrijft ze in reactie op vragen van Editie NL. "De reden daarvoor is dat met het structureel separaat plaatsen en zo feitelijk isoleren van kwetsbare groepen een verkeerd signaal wordt afgeven. Categorale opvang voor asielzoekers past niet in de wijze waarop wij met elkaar samenleven in Nederland en het doet geen recht aan de positie van deze groepen."

"Het COA kijkt altijd naar de individuele kwetsbaarheden van de asielzoeker. Individuele omstandigheden kunnen vragen om een specifieke opvangplek. Het inhuizen van bewoners is een complexe puzzel waarbij rekening wordt gehouden met het programma van eisen en de individuele behoeften van een bewoner. De huidige druk op de opvangcapaciteit maakt het flexibel plaatsen lastig. Desalniettemin doet het COA er alles aan om asielzoekers in een veilige omgeving op te vangen."