Verplicht naar kamp of museum: 'Zo moeten we niet omgaan met de geschiedenis'
Personen die zich schuldig maken aan antisemitisme zouden een bezoek aan het Nationaal Holocaustmuseum of Kamp Westerbork als maatregel opgelegd moeten krijgen, dat willen VVD, D66 en NSC. Maar werkt zo'n verplicht museumbezoek wel? En hoe denken andere herinneringsmusea hierover? Editie NL maakte een rondgang.
De maatregel om mensen die zich schuldig maken aan Jodenhaat naar een educatieve plek te sturen bestaat al, maar wordt in de praktijk maar weinig opgelegd. VVD, D66 en NSC willen dat onderzocht wordt wat de belemmeringen zijn zodat zo'n verplicht bezoek vaker wordt opgelegd. Toch staan niet alle oorlogsmusea- en herinneringsplekken positief tegenover deze verplichte bezoekjes.
Een woordvoerder van Nationaal Monument Kamp Vught laat aan Editie NL weten dat ze niet denken dat het een goed idee is om mensen voor straf naar een museum te laten gaan. "Zo moeten we niet omgaan met de geschiedenis. Als je een museumbezoek als een maatregel oplegt dan doe je het museum ook tekort." Nationaal Monument Kamp Vught denkt dat het beter is om bij de 'bron' te beginnen. "We kunnen beter energie en geld steken in het überhaupt goed onderwijzen van vooral jongeren over onze geschiedenis. Bij hen begint het vaak. Zorg dat zij goed naar een museum kunnen."
'Noem het geen straf'
De Amerikaanse Begraafplaats Margraten zou het liever niet als straf zien. "Het is zeer zeker educatief, maar benader het liever op een positieve manier. Noem het een educatieve beloning of verrijking." Al staan ze wel positief tegenover het idee. "Het kan zeker helpen, het geeft een stuk bewustwording over wat vrijheid – en de prijs daarvan – is. Zo'n militaire begraafplaats maakt wel indruk: wat zijn dat voor paaltjes. Maar je moet het bezoek wel begeleiden."
Toch zijn er ook genoeg plekken die het plan wel zien zitten. Het Nationaal Holocaustmuseum laat aan Editie NL weten elk bezoek te verwelkomen. "Het bestrijden van antisemitisme vereist inspanningen op verschillende niveaus. Educatie is daar heel cruciaal bij. We werken nauw samen met de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding aan de ontwikkeling van het Nationaal Plan Holocausteducatie."
Plek van collectief leed
Ook Kamp Amersfoort juicht het idee toe. "We denken wel dat de daders er ook 'zin' in moeten hebben. Je moet het kunnen voelen als persoon, anders heeft het weinig zin."
Het kamp denkt dat het zeker zin heeft om daders te confronteren met het verleden. "Dan gaan ze anders naar dingen kijken en hopelijk niet meer zomaar wat roepen of doen uit onkunde of grappigheid. Kamp Amersfoort bestaat om die bewustwording te creëren bij mensen. Bovendien hebben we liever dat ze hier hun kennis opdoen dan in hun bubbel op sociale media, want hier doen zij dat op basis van waarheidsvinding."
Ronald Leopold van de Anne Frankstichting laat weten het plan te omarmen: "Het is onze missie. We willen juist mensen die dit gedachtengoed aanhangen, om die te proberen te laten zien wat het kan betekenen en hun gedrag te veranderen. Zo'n bezoek moet je wel goed voorbereiden en begeleiden."
Kamp Westerbork is nog niet geraadpleegd over het plan maar staat open om in gesprek te gaan over hoe zij samen met andere instellingen aan dit plan mee kunnen werken. "Kennisoverdracht en educatie is een van onze kerntaken en een bezoek aan kamp Westerbork is een indrukwekkende ervaring, dat kan het ook zijn voor mensen met laakbare ideeën. Het moet geen strafexpeditie worden, voor een zinvol bezoek zal degene om wie het gaat er wel enigszins voor open moeten staan.