'Ik is klein', deze beroemde uitspraak van Calimero komt in de Van Dale
'Zij zijn groot en ik is klein en dat is niet eerlijk'. Deze uitspraak van het kleine zwarte kuikentje Calimero uit de gelijknamige tekenfilmserie is zo'n algemeen begrip geworden dat een gedeelte ervan wordt opgenomen in de Van Dale. Dat heeft hoofdredacteur Ton den Boon bekend gemaakt. Het is niet de eerste uitspraak van een tekenfilmfiguur die een eigen leven is gaan leiden.
De drie woorden 'Ik is klein' komen in de Van Dale. Zo liet hoofdredacteur Ton den Boon in het radioprogramma Volgspot weten. "De uitspraak 'Ik is klein' tref je nog regelmatig aan en dan denk je meteen aan het kuiken. Het wordt opgenomen als citaat, als bron van toespeling."
Maar de beroemde uitspraak van het verongelijkte kuiken is niet de enige uitspraak uit een tekenfilm die de Van Dale heeft gehaald. Ook heer Olivier B. Bommel uit de verhalen van Tom Poes van Marten Toonder is hofleverancier van bekende uitspraken. Het woord 'minkukel' bijvoorbeeld, dat sukkel of onbenul betekent. "De verhalen van Toonder waren decennialang onontkoombaar", zegt Willem Feltkamp van de Toonder Compagnie tegen Editie NL. "De pockets waren overal bestsellers en hij stond iedere dag in de krant. Het woord minkukel kwam in een van de verhalen voor en werd door journalisten en vervolgens ook door studenten in het dagelijks taalgebruik opgenomen."
'Zeg nu zelf'
Maar ook uitspraken als 'geld speelt geen rol', 'zeg nu zelf' en 'als je begrijpt wat ik bedoel' komen van heer Bommel. Andere uitspraken die in het collectieve geheugen zijn opgenomen zijn: 'Rare jongens die Romeinen', van Obelix uit Asterix. 'Duizend bommen en granaten', van Kapitein Haddock uit Kuifje en 'ajeto' van Buurman en Buurman.
Of een uitdrukking blijft hangen, hangt volgens Neerlandicus Marc Oostendorp af van de herkenbaarheid en herhaling. "Zelf keek ik altijd naar 'Wickie de Viking' en die zei altijd: 'Ja ik heb het!'. Calimero zei in elke intro 'Ik is klein' en dan blijft het hangen, dat is de herkenbaarheid." Al blijft er volgens hem bij elke generatie ook iets anders hangen. "Kinderen kijken nu veel naar Peppa Pig en dat brengt ook veel nieuwe uitspraken met zich mee bijvoorbeeld: 'Iedereen is dol op modderpoelen'."