Bedrijf van Sywert van Lienden voor de rechter, hoe zat het ook alweer?
Wat gebeurt er met de miljoenen van de beroemde mondkapjesdeal van het bedrijf van Sywert van Lienden? Mogelijk wordt dat snel duidelijk, want vandaag proberen verschillende partijen via de rechter het geld terug te krijgen. Maar hoe zat het ook alweer met deze zaak? We beantwoorden vier vragen over de zaak die Sywert van Lienden al jaren achtervolgt.
1. Waar draait deze zaak om?
In 2020 kwam het land tot stilstand door het coronavirus. In deze crisistijd was er een schreeuwend tekort aan hulpmiddelen voor de zorg en met name aan mondkapjes. Sywert van Lienden richtte in die tijd samen met compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel Stichting Hulptroepen Alliantie op en beweerde daarmee snel mondkapjes voor de 'zorghelden' te kunnen leveren. Alles was zonder winstoogmerk, of zoals Van Lienden verschillende keren in de media verwoordde: 'om niet'.
Er kwam een deal met het ministerie van VWS: 40 miljoen mondkapjes voor 100 miljoen euro. Maar die deal werd niet met Stichting Hulptroepen Alliantie gesloten, maar met een eerder opgericht commercieel bedrijf: Relief Goods Alliance BV. Uiteindelijk leverde de deal ongeveer 28,5 miljoen winst op, waar na vennootschapsbelasting nog 21 miljoen van overbleef om onderling te verdelen.
Nu zijn er twee partijen die het geld terug willen: de Nederlandse Staat en Stichting Hulptroepen Alliantie. Die stichting is opgericht door Sywert van Lienden en zijn compagnons, maar één van de oprichters (Van Gestel) is opgestapt en de andere twee (Van Lienden en Damme) zijn door de rechter ontslagen.
Een nieuw bestuur probeert nu het geld terug te krijgen. De Staat en Stichting Hulptroepen Alliantie zijn beide los van elkaar een zaak begonnen, maar omdat het om hetzelfde geld en dezelfde feiten gaat, is besloten om het vandaag allemaal op één dag te behandelen.
2. Kan Sywert van Lienden in de gevangenis belanden?
Dat zou uiteindelijk kunnen gebeuren, maar niet voor de zaak die vandaag speelt. Vandaag staat er een zogeheten civiele zaak op het programma. Civiele zaken zijn rechtszaken tussen twee partijen, zoals een burenruzie of arbeidsconflict en leiden nooit tot een gevangenisstraf. De inzet voor deze rechtszaak is echt de winst die is gemaakt met de deal.
Er loopt op dit moment ook nog een strafrechtelijk onderzoek naar Van Lienden en zijn zakenpartners. Het Openbaar Ministerie zegt de drie mannen te verdenken van oplichting, verduistering en witwassen. Daar zou wel een geldboete of celstraf op kunnen staan, maar zo ver is het nog lang niet. Op dit moment loopt er alleen nog een onderzoek, het is nog niet duidelijk of dit onderzoek ook tot een rechtszaak zal leiden.
3. Waar zijn de miljoenen nu?
Geen luxe jachten of tropische oorden voor Sywert van Lienden, want op het geld van hem en zijn zakenpartners is beslag gelegd. Van de drie mannen zijn verschillende rekeningen bevroren en er zijn onder andere auto's en woningen in beslag genomen. Van Lienden gaf onlangs in verschillende interviews aan nog ongeveer 15 euro per week te hebben. Voor hypotheek, boodschappen en verwarming is hij afhankelijk van het salaris van zijn vriendin, waar geen beslag op is gelegd.
Dat betekent niet dat de mondkapjesmiljoenen helemaal weg zijn. Beslagleggen is een manier om ervoor te zorgen dat geld niet verdwijnt zolang rechtszaken of onderzoeken lopen. Afhankelijk van de uitkomst daarvan zal duidelijk worden wat er met het geld gaat gebeuren.
Eigenlijk kan het nog alle kanten op: het kan dat de drie mondkapjesondernemers uiteindelijk alles moeten terugbetalen, maar dus ook dat ze hun winst volledig of deels mogen houden. Dat hangt allemaal af van het verloop van verschillende rechtszaken en van de uitkomst van het strafrechtelijk onderzoek.
4. Wat is de verdediging van Sywert van Lienden?
In een recent interview met Het Financieele Dagblad zegt Van Lienden dat het ministerie van VWS ervan op de hoogte was dat er geld zou worden verdiend aan de deal en dat deze constructie nodig was om de risico's af te dekken. Ook geeft hij aan dat hij liever vanaf het begin transparant was geweest over de deal, maar dat het ministerie dat niet wilde. "VWS stuurde aan op geheimhouding", zegt hij. Door de geheimhoudingsverklaring die is getekend, kon hij nooit in de media eerlijk zijn over het geld dat hij verdiende, zegt Van Lienden.
Uiteindelijk zal de rechter moeten oordelen over het gedrag van Van Lienden en zijn zakenpartners, maar het is nu al duidelijk dat de gevolgen van de deal enorm zijn geweest. Van Lienden kan naar eigen zeggen al jaren geen baan vinden en is uitgescholden, in zijn gezicht gespuugd en zijn banden zijn lek gestoken. Wat de rechter ook oordeelt, zijn naam zal voor altijd verbonden blijven aan de mondkapjesdeal.