Aan boord van het grootste schip ter wereld
Superlatieven schieten tekort als je bovenop de brug met de zeewind door je haren de laatste creatie van topingenieur en offshoretycoon Edward Heerema in je opneemt. Links de Noordzee, rechts de Tweede Maasvlakte en onder je voeten het grootste schip dat ooit gebouwd is.
Nog even en de droom van de 68-jarige Heerema komt uit. Vanuit een helikopter zal hij komende maand in de Zuidelijke Noordzee aan boord stappen om de eerste grote test te aanschouwen. Een kleine 30 jaar geleden, in 1987, begon hij met het ontwerp van monsterschip Pioneering Spirit, wetende dat het nog vele jaren zou duren voordat hij voldoende geld in kas had en de markt er klaar voor was.
De uiteindelijk afmetingen bedragen een verbluffende 382 bij 124 meter. Waardoor je op vele plekken aan boord geen flauw idee hebt dat je op een schip zit. De bouwkosten? 2,6 miljard euro.
8 seconden
In de Alexiahaven van de Tweede Maasvlakte in Rotterdam wordt momenteel de laatste hand gelegd aan deze laatste aanwinst van offshorebedrijf Allseas. In een uitgestrekt privémeer van 2 bij 1,5 kilometer ligt het mammoethefschip nog kalm aan de zijde van Allseas’ eerste pijplegschip Lorelay.
Honderden werklieden lopen af en aan voor de laatste installaties en metingen. Speciaal voor het personenvervoer van en naar het zwaar beveiligde schip zijn twee rappe motorboten gekocht, de 'Knabbel' en de 'Babbel':
Kapitein Loek Fernengel wijst in de brug op de huidige ligging van het schip, dat onder Maltese vlag zal varen:
De bouw van het megaschip heeft de Nederlandse maritieme sector bijna een miljard euro aan orders opgeleverd:
Het reusachtige gevaarte heeft twee rompen, zodat het schip zich straks rondom een offshore olie- en gasplatform kan positioneren en deze met behulp van Heerema's eigen hefbalken en ballastwater in een tijdbestek van 8 seconden in één keer van de sokkel kan hijsen.
Het hefvermogen is maximaal 48.000 ton, wat neerkomt om ruim zes Eiffeltorens. Ter vergelijking: huidige kraanschepen komen niet verder dan 14.000 ton. Het maakt de Pioneering Spirit ook bij uitstek geschikt voor het installeren van nieuwe platforms.
De achterzijde van het schip gezien vanaf de brug. De laatste van de in totaal 16 hefbalken worden geïnstalleerd:
Een close-up van zo'n hefbalk, met de cilinder die de beweging van de hefbalk in dwarsscheepse richting mogelijk maakt:
Daarnaast kan het schip in recordtijd pijpenleggen tot een ongeëvenaarde diepte van 3,5 kilometer. Pijpen die op hun beurt in een complete fabriek aan boord aan elkaar worden gelast, deels door mensen en deels door robots. Via een vernuftig systeem gaan de pijpen vanuit de fabriek over het dek richting de stinger, die voorkomt dat de pijpleiding knikt voordat deze naar de bodem afzinkt.
Twee van de vier reuzenhaspels met elk 5000 meter staalkabel met een dikte van 14 cm om de pijpleiding gecontroleerd op de zeebodem neer te leggen:
Aan boord kunnen pijpen met een diameter van 2 tot 68 inch worden gelast, voordat ze richting zeebodem gaan. De pijpen zijn bedekt met cement zodat ze daar ook blijven liggen:
Een 'tensioner', de machine die de pijpleiding vasthoudt. In totaal staan vier tensioners met elk een houdcapaciteit van 500 ton in de productiestraat:
Het transportsysteem waarover pijpdelen vanaf de opslagruimte aan dek naar de productiestraat vervoerd worden:
Vol verhalen
Al heeft ze nog geen klus geklaard, dit schip zit vol verhalen. Zoals die van de 'verbreding' tijdens de bouw, toen Heerema het schip na stevige onderhandelingen nog eens zeven meter breder lieten maken op de Zuid-Koreaanse werf van Daewoo en dus de zaag er weer in moest. Of die van de aquariums aan boord, een maritiem statement van stabiliteit.
De besturing van de twaalf voortstuwingsschroeven die het schip 360 graden kunnen laten draaien, met slechts een halve meter speling:
De ruimte op de brug waar het 'topsides lift system' – het hefsysteem om bovenbouwconstructies van platforms op te tillen – bediend wordt:
Een schip van 382 bij 124 meter bestuur je als kapitein met een joystick van nog geen 10 centimeter:
En dus niet met dit antieke roer, dat Heerema er voor de show naast heeft geplaatst:
Dan het verhaal van de naamswijziging. Als eerbetoon aan zijn vader Pieter Schelte Heerema, één van de grondleggers van de Nederlandse offshore-industrie die onder meer de eerste betaalbare zeebestendige betonpalen vervaardigde, droeg het schip oorspronkelijk zijn naam.
De verontwaardiging was groot bij velen. Heerema sr. sloot zich tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1940 aan bij de Nederlandse SS en twee jaar later de Waffen-SS. Hij werd hiervoor na de oorlog gearresteerd en veroordeeld wegens 'in vreemde krijgsdienst gaan'. Driekwart jaar zat hij voorarrest, voordat hij weer op vrije voeten kwam en naar Venezuela vertrok om een nieuw bestaan op te bouwen.
Wat betreft de naam van het schip ging Edward Heerema begin vorig jaar overstag, omdat belangrijke klant Shell intussen zwaar onder vuur lag in Engeland. Saillant detail: de originele letters Pieter Schelte zijn nog altijd zichtbaar op de romp.
Onder het dek staat een metershoog stalen hart als eerbetoon aan Heerema's vader:
Roemruchte familievete
Brengt ons bij het meest bijzondere verhaal dat zo een film had kunnen worden. Na de dood van Pieter Schelte Heerema barst de bom tussen drie van zijn zonen, Edward, Pieter en Hugo. Ingenieur Edward, oogappel van zijn vader, was toen al nadrukkelijk aangewezen als opvolger binnen het miljoenenbedrijf Heerema.
Maar na de ruzie en een slepend juridisch conflict gaat ieder zijn eigen weg. Edward richt in 1985 met geleend geld zijn eigen bedrijf Allseas op en dan gaat de strijd verder op zee. Na zeven jaar wordt hij net als zijn andere broers door Pieter uitgekocht uit het familievermogen. De jongste van de drie, Hugo, bouwt vanaf 1993 verder aan Bluewater, gespecialiseerd in drijvende olieplatforms, zodat alledrie de broers ineens concurrenten zijn.
Allseas is vandaag de dag uitgebloeid tot een miljardenimperium. Het bedrijf telt wereldwijd ruim 3000 werknemers en heeft een geschatte jaaromzet van 1,3 miljard euro. Met een kleine vloot van uitzonderlijk grote werkschepen is inmiddels 18.000 kilometer aan olie- en gaspijpleidingen gelegd.
De hoogte vanaf de kiel tot aan het helideck is 65 meter:
Eén van de vier machinekamers aan boord. In elke machinekamer staan twee generatoren die per stuk 11 megawatt vermogen leveren. Het totaal is goed voor 138.000 pk:
Verloren boortorens
Zo langzamerhand zijn onze zeeën een kerkhof van hopeloos verloren boortorens. Ooit de goudmijnen van oliemaatschappijen, al gulzig pompten zij het zwarte goud omhoog. Maar ook aan een olieveld komt een eind, als de laatste druppel aardolie tussen het poreuze gesteente is opgeslurpt, verliest de toren zijn waarde en is er werk aan de winkel.
Want zo lang deze boortorens niet worden getransformeerd tot windparken, zoals sommige olie- en gasbedrijven en TNO voorstellen, moeten ze volgens de letter van de wet worden ontmanteld. Vriend en vijand zijn het erover eens: hoe langer je ze laat staan hoe ingewikkelder en duurder het wordt om ze op te ruimen. Een probleem: er zit geen tijdslimiet op het verwijderen.
Monsterklus
In alleen al de Noordzee gaat het om 1415 constructies waarvan er 245 slooprijp zijn, blijkt uit een rapport van Atlantic Marine and Offshore (AMO) uit Rotterdam. Aan de allergrootsten van hen, in eerste instantie zo'n 30 platforms, kan de Pioneering Spirit nog dit jaar gaan beginnen. Waaronder de beruchte vier olieboorplatforms van Shell in het Brentveld, waarvan we de naam kennen als benchmark op de handelsvloeren. De eerste monsterklus voor het monsterschip.
Loek Fernengel, één van de drie kapiteins van de Pioneering Spirit, zal bij die vuurdoop aanwezig zijn:
Bekijk meer fotoreportages op RTL Z.nl: