Rusland aansprakelijk gesteld voor neerhalen MH17: dit zijn de gevolgen

Wat zijn hiervan de internationale gevolgen?

De Hoon (foto): "Elk land dat het internationale luchtvaartverdrag heeft ondertekend – en dat heeft Rusland ook – heeft internationaal-rechtelijk de verplichting een onderzoek in te stellen als een burgervliegtuig wordt neergehaald. En om te vervolgen. Dat is allemaal niet gebeurd."

ZIE OOK: Nederland stelt Rusland aansprakelijk voor ramp met MH17

"Wat precies de rol van Rusland is geweest, is nog niet duidelijk. Dat Rusland die plicht heeft geschonden om informatie te delen en dat er betrokkenheid was van het Russische leger, dat is nu helemaal duidelijk. Dat is voor Nederland hét moment om de druk op te voeren. Maar Nederland stapt nog niet naar de rechter."

Waarom stapt Nederland nog niet naar de rechter?

De Hoon: "Nederland gaat eerst in overleg met Rusland. Dat doen ze met een diplomatieke nota. Daarmee verzoeken ze de Russen om serieus de onderhandelingen aan te gaan. Dat is van Nederland, juridisch gezien, heel strategisch. Als Rusland dan niet meewerkt, staat Nederland later sterker voor de rechter. Daarmee kan Nederland zeggen: we hebben alles geprobeerd om ervoor te zorgen dat de Russen meewerken. We hebben het geprobeerd met onderhandelingen."

Er ligt toch al een VN-resolutie waarin Rusland verplicht wordt volledig mee te werken aan het onderzoek?

De Hoon: "Ja, maar dit gebeurt om het argument van de Russen weg te nemen als die zeggen dat ze niet zijn gevraagd om mee te werken. Je wilt daarmee duidelijk maken voor de rechter én voor de publieke opinie dat je als land alles hebt geprobeerd. Want Rusland speelt dat spel ook heel slim. In reactie op het JIT-onderzoek zei Rusland gisteren: we hadden wel willen helpen met het JIT, maar we mochten niet. Dat is natuurlijk onzin: ze hadden zelf dat onderzoek moeten instellen. Maar zo zie je dus dat het belangrijk is om Rusland echt met de billen bloot te laten gaan. Nederland vraagt om onderhandelingen, zodat de Russen dat kunnen blokkeren. Dan kan Nederland straks zeggen: wij hebben het geprobeerd, zij hebben het geblokkeerd. Dan sta je sterker in de internationale gemeenschap en ook voor de rechter."

Maakt dit het makkelijker om nabestaanden bij te staan voor de rechter?

De Hoon: "Ja, dat kan. De volgende stap kan zijn naar het Europees Hof voor de rechten van de mens, maar er zijn meer routes. Die stap kan ook arbitrage zijn. Eigenlijk kan alles, als Rusland wil meewerken. Je denkt toch vaak: waarom gaven de Russen, nadat de ramp was gebeurd, niet toe: we hebben een fout gemaakt? We geven schadevergoeding aan de nabestaanden en we gaan verder. De reden dat dat niet is gebeurd, is dat er natuurlijk allemaal geopolitieke redenen voor zijn. Ze wilden niet toegeven dat ze in Oost-Oekraïne zaten en daar plukken we nu nog steeds de vruchten van."

En als Nederland gelijk krijgt van het Europees Hof voor de rechten van de mens?

De Hoon: "Dan heb je de waarheid boven tafel en wordt recht gesproken. En Straatsburg kan dan ook compensatie opleggen aan de nabestaanden. Dat zou Rusland dan moeten betalen. Of ze dat dan gaan doen, is natuurlijk een tweede. Maar voor de nabestaanden is het heel belangrijk dat de waarheid boven tafel komt én dat er recht wordt gesproken. En het is goed voor de rechtsontwikkeling. Dat dit soort uitspraken wordt gedaan zodat ook in toekomstige situaties duidelijk wordt: dit mag niet. Je kunt niet als land betrokkenheid hebben bij zoiets en er vervolgens niets over zeggen."

Fons, hoe bijzonder is dit politiek gezien?

Fons Lambie (foto): "Nog nooit eerder was het kabinet zo scherp richting Rusland. Nederland en Australië stellen Rusland nu officieel aansprakelijk. Premier Rutte, minister Blok van Buitenlandse Zaken en zijn voorgangers waren áltijd heel omzichtig: ze wilden nooit speculeren over Russische betrokkenheid, bang om het strafrechtelijk onderzoek te beïnvloeden. Dat is sinds vandaag veranderd."

Wat betekent het voor de band tussen Nederland en Rusland?

Lambie: "Het is een historisch besluit. Dit zal de relatie met Rusland jarenlang beïnvloeden. Nederland zal dit gebruiken in allerlei internationale verbanden. Bijvoorbeeld in de VN-Veiligheidsraad, om Rusland aan te spreken. Bijvoorbeeld in overleg met andere Europese landen in de Europese Unie, als het gaat over sancties tegen Rusland. Het geeft Nederland de mogelijkheid nabestaanden te ondersteunen in hun procedure voor een schadevergoeding. Nederland kan ook zelf naar het Europees Hof voor de rechten van de mens stappen. Bij het hof is Rusland aangesloten, omdat Rusland – net als 46 andere landen – het Europees Verdrag voor de rechten van de mens heeft ondertekend." 

Meer op rtlnieuws.nl:
Minister Blok: Rusland moet meewerken aan onderzoek MH17 en genoegdoening geven